Slecht nieuws vertellen en reactie op slecht nieuws

Het slechtnieuwsgesprek is een gesprek waarbij iets onprettig moet meegedeeld worden aan de ander. Dit nieuws zal er voor zorgen dat de persoon geschokt of erg emotioneel kan reageren. Het is van groot belang dat de gespreksvoerder dit gesprek goed afweegt en voorbereidt alvorens het nieuws te melden. Het is daarom belangrijk dat het slecht nieuws zo concreet mogelijk aangebracht wordt, er ruimte is voor emotionele ondersteuning en er naar een mogelijke oplossing gezocht wordt. Wanneer er slecht nieuws meegedeeld wordt, zal de persoon volgens 5 chronologische fasen reageren: ontkenning en shock, kwaad zijn, negotiëren, mogelijks een depressie en tenslotte de aanvaarding.

Slecht nieuws vertellen

Het slecht nieuws wordt aangebracht door een korte inleidende opmerking van de gespreksvoerder. Dit kan bijvoorbeeld zijn: 'het spijt me maar ik heb niet zo'n goed nieuws voor u, of 'ik ben bang dat ik geen goed nieuws voor u heb'... Vervolgens gaat de gespreksvoerder meteen verder met het slechte nieuws te vertellen. Het is belangrijk dat het nieuws zo concreet mogelijk wordt verteld, met een meevoelende ondertoon en dat het niet extra geminimaliseerd of gemaximaliseerd wordt. Daarna gaat de gespreksvoerder verder met het nieuws te motiveren aan de hand van feitelijke informatie.

Emotionele ondersteuning

Vanaf dat de betrokkene het slechte nieuws verneemt is het belangrijk om hem/haar zo goed mogelijk te stimuleren in het uiten van spontane gevoelens en emoties. Op deze manier kan de betrokkene een eerste keer stoom aflaten. Vaak wordt ook in de praktijk waargenomen dat de betrokkene in herhaling valt bij spontane verbale uitingen: 'hoe is dat nu toch kunnen gebeuren', 'ik begrijp echt niet hoe dat is kunnen gebeuren' is hiervan een voorbeeld. Ook kan de betrokkene woedend worden, maar dan is het aan de gespreksleider om hier niet op in te gaan en de persoon even te laten uitrazen. Van groot belang is ook dat de gespreksleider aan actief luisteren gaat doen: de betrokkene stimuleren om gevoelens en emoties te uiten en onder woorden te brengen, en hierop reageren door de gevoelens te benoemen, bijvoorbeeld: 'ik begrijp dat je je slecht voelt'. Deze fase kan bij sommigen zeer lang duren en daarom is het van belang dat de gespreksvoerder alle tijd geeft om de shock zoveel mogelijk te verwerken. Zolang de betrokkene niet aangeeft verder te kunnen, kan de derde fase niet aangevangen worden.

Oplossing zoeken voor het probleem

Het is aan de gespreksvoerder om de betrokkene uiteindelijk te helpen met een oplossing. Een voorbeeld hiervan is een dokter die vertelt tegen een patiënt dat hij ernstig ziek is mee zal zoeken naar een oplossing om het leven zo draaglijk mogelijk te maken, nadat het bij de patiënt is doorgedrongen en deze open staat om de ziekte aan te vechten.

Reactie op slecht nieuws

Hoewel het geen exacte wetenschap is, zijn er toch 5 chronologische fasen van hoe mensen op slecht nieuws zullen reageren.

Ontkenning en shock

Het niet willen en kunnen geloven dat het slechte nieuws dat je krijgt echt waar kan zijn.

Kwaad zijn

Het nieuws dringt door, maar je bent kwaad dat net die persoon of jijzelf het slachtoffer bent. Ook gevoelens van wrok, afgunst en frustratie kunnen hier het hoofd op steken.

Negotiëren (onderhandelen)

Men probeert tot een soort van overeenkomst te komen met de gespreksvoerder en zichzelf. Men kan niet geloven dat het slechte nieuws echt is, maar het begint verder door te dringen. Door te onderhandelen met de gespreksvoerder hoopt men dat het slecht nieuws teniet gedaan kan worden.

Depressie

Men komt stilaan in de fase van de depressie: er is enkel nog tijd om te rouwen over het slecht nieuws.

Aanvaarding

De mate van hoe ernstig het nieuws is zal er voor zorgen dat iemand sneller of vroeger in deze fase geraakt. Bij de aanvaarding legt men zich neer bij het slechte nieuws, aanvaardt men de consequenties en zoekt men naar oplossingen om het leven terug aan te vatten.