Corporaties en de industriële revolutie, goed of slecht?

Honderdvijftig jaar geleden was de bedrijfscorporatie nog een relatief kleine en onbeduidende instelling. Vandaag de dag is het echter een zeer doordringende instelling geworden die bijna geen grenzen kent.

Mandaat, macht en invloed

Zoals de kerk of een monarchie, de communistische partij in een andere tijd en op een andere plaats heel doordringend waren, is de corporatie van vandaag de dag de dominante instelling. Door een wettelijk verkregen mandaat werd het mogelijk gemaakt dat de bedrijven in deze tijd een hele grote buitengewone macht en invloed gekregen hebben in ons leven. We zouden ons dan ook kunnen afvragen of het een verandering was ten goede of ten kwade en of het juist is wat deze corporaties doen.

Rotte appels, integriteit en het gebrek aan openbare controle

Mede omdat er verscheidene schandalen en debatten waren waardoor men hieraan zou kun gaan twijfelen, vonden er dan ook verscheidene onderzoeken naar de integriteit en het gebrek aan openbare controle van de verscheidene corporaties plaats. Een mediadebat over het fundamentele werkingsprincipe van deze corporaties volgde hierop ook, maar het werd allemaal al gauw afgedaan door de staat als: dat het allemaal wel mee zou vallen en dat het dan ook maar een paar "rotte appels" (5%) betrof wat oneerlijk zou zijn en dat men de overige 95% wel kon vertrouwen, ook werd het doen en laten van deze corporaties gereduceerd tot "slechts" een spel van "volgt de leider". Maar door de stemmen van verschillende directeuren, klokkenluiders en makelaren, goeroes en spionnen, insiders en outsiders die hun stilzwijgen verbraken, werd er al snel duidelijk dat het hier niet alleen ging om een "paar rotte appels" en dat er wellicht veel meer dan het, een en het ander, niet klopt en vertegenwoordigen zij de corporaties als een een paradox (een uitspraak die zichzelf tegenspreekt), als ware het een instelling dat grote rijkdom kan creëren maar dat het ook een enorme en vaak verborgen schade veroorzaken kan.

Een puzzel en een tafel

Sommigen zien een corporatie als een onderdeel van een legpuzzel (de leg stukjes) en de samenleving als een ondergrond (tafel) waarop je de puzzel legt om hem in elkaar te kunnen zetten. Maar als je een van de twee verwijderd, is het beeld niet meer compleet en kun je de legpuzzel niet maken want je hebt dan geen puzzel of geen tafel en zonder een van de twee kun je de puzzel niet in elkaar zetten. Het ene kan niet zonder het andere, want het is niet compleet en het zal dan niet werken. Je kunt een corporatie ook zien als een sportteam waarbij je verschillende soorten spelers hebt, sommige spelers doen verdedigen en tackelen, andere spelers rennen op de vleugels en doen aanvallen maar het hele team heeft een ding gemeen, alle spelers hebben een gemeenschappelijk doel en dat is succes hebben en winnen als team. Een corporatie is als een gezin, waarbij verschillende mensen in het bedrijf samen werken en een gemeenschappelijk doel hebben en dat het de mens ten goede zou moeten dienen.

Creaties, huichelarij en de bedrijfsagenda

Vele "wijze" mensen vinden ook dat de mens de corporaties van tegenwoordig dient en niet andersom, zoals het wel zou moeten zijn en zoals het vroeger daadwerkelijk ook even was. Als we gaan proberen de geschiedenis van van deze regelingen te leren kennen, raken we al gauw verzeild in een duister doolhof. We stoten op een niet te ontwaren samenspel van vooroordelen, van een verbijsterende struisvogelpolitiek van de wet, van een opzettelijk zwijgen van de artsen, en pure huichelarij. Net zoals het telefoonsysteem zijn corporaties buitengewoon machtig, en bereiken ze bijna alles en iedereen overal en nergens, en is het vrij moeilijk om het te vermijden, en verandert het de levens van de mensen wellicht niet altijd voor het betere zoals zovele ons willen doen en laten geloven. Corporaties zijn kunstmatige creaties, men zou bijna kunnen zeggen dat het monsters zijn die proberen om zoveel mogelijk winst te maken, ten koste en ten laste van iedereen. Of als een walvis, een grote en zachtaardige vis maar wel eentje die jou op ieder gewenst ogenblik geheel kan doorslikken en verslinden. Het woord "bedrijf" wordt dan ook gekoppeld aan het woord "agenda" en zo krijgen we het woord "bedrijfsagenda". Bedrijfsagenda, we horen het tegenwoordig her en der wel vaker, als ware het een agenda om te kijken dat het bijna tijd wordt dat deze corporaties de wereld veroveren.

Engeland, anno 1712

De moderne corporatie is gegroeid uit het industriële tijdperk, wat begon in 1712 toen de Engelsman Thomas Newcomen een reeds eerdere uitvinding die bestond verbeterde. Het was een waterpomp, om water uit de mijnen te kunnen pompen omdat overstromingen de mijnwerkers vaak verhinderden om diep en veel te kunnen graven naar de erg gewilde delfstoffen. Dankzij de nieuwe, verbeterde pomp konden ze nu veel sneller en grotere hoeveelheden delfstoffen (kolen) naar boven halen omdat de mijnwerkers geen water meer handmatig uit de schachten hoefden te halen. Het ging allemaal om productiviteit, meer kolen per man, per uur en het industriële tijdperk was geboren. Het betekende automatisch meer staal per man, per uur, meer textiel per man, per uur, meer auto's per man, per uur, en vandaag de dag zijn het meer computerchips per man, per uur, meer gadgets per man, per uur. Het proces is nagenoeg gelijk gebleven, alleen produceren ze tegenwoordig veel meer geraffineerde, verfijnde producten.

Oorspronkelijke staat

Corporaties waren oorspronkelijk verenigingen van mensen die gecharterd werden door de staat om zo sommige, bepaalde werkzaamheden te verrichten of uit te voeren, zoals het bouwen van een brug over een rivier. Er waren in die tijd maar een paar van deze door de staat gecharterde corporaties, maar die er waren werden bijzonder goed door de staat gereguleerd en er werd zeer degelijk gecontroleerd hoe lang ze mochten werken, wat ze precies moesten maakten, wat ze moesten onderhouden en wat ze allemaal deden, alles werd zeer goed bijgehouden door de staat. De corporaties uit die tijd konden en mochten geen andere corporaties bezitten en de aandeelhouders uit die tijd waren betrouwbaar enzovoort. Het werd beschouwd als een ondersteunde entiteit, dat een geschenk van de mensen was, om te dienen voor het algemeen belang.

Burgeroorlog, slimme advacaten, vrijheid en penstrepen

De burgeroorlog in Amerika en de industriële revolutie creëerde een enorme groei in corporaties en zo was er een explosie van de spoorwegen die veel land nodig hadden om hun rails te kunnen laten aanleggen, banken en de zware industrie. Maar enkele slimme bedrijfsadvocaten realiseerden zich 150 jaar geleden dat ze meer macht nodig hadden om te zo groot te kunnen werken en daarom wilde ze een aantal van de beperkingen verwijderen die in het verleden waren opgelegd op de corporatieve vorm. Een van die beperkingen was dat mensen gelijke rechten hadden. Geen enkele staat kon een persoon van het leven, vrijheid of eigendom ontnemen zonder een eerlijk proces van de wet en dat was bedoeld om te voorkomen dat de staat het leven, vrijheid en eigendom van een mens niet zomaar kon ontnemen, zoals ze gedaan hebben voor een groot deel in onze geschiedenis. Wat er vervolgens gebeurde was dat deze corporaties naar de rechter stapten. Bedrijfsadvocaten zijn heel slim, ze zeiden: Je kan een persoon niet van het leven, vrijheid en eigendom ontnemen, dus zijn we als corporatie een persoon. Het hoge gerechtshof ging hiermee akkoord en het euvel was geschied, terwijl deze beperkingen bedoeld waren om de bevrijde slaven te beschermen. Zeshonderdduizend mensen zijn gedood om mensenrechten te krijgen voor mensen, maar door een paar strepen van de pen in de laatste dertig jaar hebben rechters deze rechten toegepast op het kapitaal en goederen, terwijl ze de rechten weg streepten van de mens is en is het allemaal teniet gedaan.

Verantwoordelijk aansprakelijk

Een van de minpunten van een partnerschap is, dat je altijd persoonlijk verantwoordelijk bent voor je daden. In een corporatie heb je het grote voordeel dat het je dat geeft wat jij wilt op dit moment, namelijk: beperkte aansprakelijkheid. Je begint met een groep mensen die hun geld willen investeren in een bedrijf. Vervolgens dient deze groep mensen een aanvraag in bij de staat voor een corporatie. De staat keurt je aanvraag goed en de corporatie is geboren. Nu opereert je corporatie legaal als een individueel rechtspersoon en is het geen groep van mensen meer.

Nadelen

Natuurlijk zijn niet alle corporaties slecht en doen ze van alles om het voor de volgende generaties beter te maken en investeren ze veel geld in onderzoek en de ontwikkeling van betere methodes. Uiteraard kleven er vele nadelen aan, vooral door de nalatigheid van de staat door het gebrek aan openbare controle en integriteit en het moraal van de corporaties, ook gaat het om profijt maken en is het voor velen nooit genoeg. Het kan zelfs ook zo zijn dat het, om productiekosten te besparen, om onderbetaalde werkzaamheden gaat voor sommige mensen, tot aan kinderarbeid toe in hele arme landen. En zo zijn er nog wel meerdere nadelen op te noemen.