De nalatenschapscoach: eruit komen met de erfenis

Een nalatenschapscoach? Is dat nodig? Ja, is vaak het antwoord. De erfenis blijkt voor veel mensen een bron van ruzie en zelfs familievetes. Vaak is dat te voorkomen. Meer over achtergronden, de 'psychologie' van de erfenis en het hoe en waarom van de nalatenschapscoach. Tal van mensen verbazen zich over wat er kan gebeuren als er na een overlijden een erfenis verdeeld moet worden. Inderdaad, niet zozeer 'mag worden', maar ook 'moet worden'. Het eens worden over een erfenis kan een moeilijke zaak zijn. Ten eerste zijn er zaken die niet in een eventueel testament geregeld zijn, noch in de standaard verdeelsleutel die geldt als een testament ontbreekt. Dat gaat met name om persoonlijke bezittingen, die logischerwijs lang niet altijd in een wettelijk geldig document worden verdeeld. Maar er is ook de kwestie van het samen niet eens kunnen worden, ondanks het feit dat alles bij erfenis is geregeld. De één krijgt dit, de ander dat, maar de één is het oneens met wat de ander gekregen heeft of er is sprake van een verrassing - een onaangename uiteraard - ten opzichte van de verwachtingen. Vooral als verwachtingen niet uitgesproken zijn ligt hier een valkuil. Een flinke, want op het verdelen van de erfenis vóór een overlijden rust een taboe. Gelukkig maar, geldt in veel gevallen. Maar de praktische uitwerking na een overlijden kan schrijnend zijn. Toch heerst hier het onbegrip. Want, hoe loopt het toch zo uit de hand?

Psychologische factoren

Wat mensen snel vergeten wanneer er bij wijze van spreken een familievete ontstaat over een setje zilveren eierlepels, is dat de financiele en stoffelijke afwikkeling van een overlijden krachtige psychologische en emotionele aspecten heeft. Als bijvoorbeeld het 'zwarte schaap' in de familie sterk onderbedeeld wordt bij de nalatenschap, is dat misschien feitelijk geen verrassing. Maar het is wel een laatste teken dat het bewuste ondergeschoven familielid definitief deze positie beklonken ziet. Er is geen weg terug. En dat maakt de kans groter dat, zeker in geval van behoorlijke financiele belangen, onvrede tot ruzie leidt. Soms ook tot een houding die de andere familieleden versteld doet staan: 'Ze wist toch dat mama haar niet zou laten erven?' is het motto dan. Ja, dat kan best, maar rationeel weten en werkelijk tot in hart en ziel kunnen accepteren zijn twee dingen.

Machtsfactoren

De erfenis is ook vaak mikpunt van machtsspelletjes tussen mensen die toch al een sluimerende of openlijk moeizame relatie hadden. Dan gaat het niet om de spullen, maar vertegenwoordigen de spullen een machtsfactor. Wie geeft toe.. en delft het onderspit? Als je het zo bekijkt, worden veel slepende conflicten rondom de erfenis ineens helder.

Nalatenschapscoach

Een sterke en positieve trend is coaching. Een van de nieuwste ontwikkelingen betreft de opkomst van de nalatenschapscoach. Coaching is hot en hip, en veelbelovend als het gaat om erfeniskwesties. Waarom? Ten eerste omdat blijkt dat coaching kan helpen voorkomen dat mensen kostbare conflicten via duur betaalde advocaten moeten uitspelen. Ten tweede omdat coaching heel wat laagdrempeliger is dan 'officiele' hulpverlening. Ten derde omdat coaching een positieve bijklank heeft: het klinkt naar de positieve stem op de achtergrond die mensen naar een mooi resultaat toe coacht. Dat maakt de insteek van coaching ook waar. In psychologische termen: coaching richt zich op de 'agency' ofwel de daadkracht van mensen zelf. Dat geldt ook voor de nalatenschapscoach. Tot slot is de nalatenschapscoach een onpartijdige persoon, zonder belang bij de een of andere uitkomst. Dat is vaak een vruchtbaardere weg dan het inschakelen van welk familielid of welke vriend(in) van de familie ook. Argusogen zijn namelijk maar al te bereid om partijdigheid te constateren.

Nadelen en belemmeringen

Dat betekent niet dat nalatenschapscoaching voor iedereen is. Wanneer diepe en ingesleten conflicten spelen, wordt het vaak lastig om een akkoord te bereiken zonder allerlei hoog oplopende juridische steekspellen. Er moet een zekere wil zijn om samen tot een oplossing te komen.