Wat is eerwraak en hoe is het ontstaan?

Eerwraak is een fenomeen waarbij een familielid de 'eer van de familie' wil herstellen door de persoon die de eer van de familie heeft aangetast om het leven te brengen. Deze manier van wraak nemen op een persoon kan bij zowel mannen als vrouwen zich voordoen, maar grotendeels zijn vrouwen het slachtoffer van deze daad. Eerwraak kan om verschillende redenen zich voordoen: buitenechtelijke relaties, verboden relaties, homoseksuele relaties of zwangerschap voor het huwelijk. In sommige gevallen kan het zelfs gaan over bepaalde westerse opvattingen en of gedragingen die niet geaccepteerd worden door de familie. De dader is vrijwel altijd familie van het slachtoffer, die de eer van de familie moet herstellen na het wangedrag van de vrouw. De sociale omgeving speelt een grote rol, indien er niets wordt gedaan aan het wangedrag van de vrouw, wordt dit gezien als laf en eerloos.

Eerwraak algemeen

Eerwraak is een wijdverspreid fenomeen dat in verschillende landen voorkomt. Vaak denkt men dat dit islam-gerelateerd is, maar dit is niet het geval. In de islam is eerwraak nadrukkelijk verboden volgens de sharia en het deed zich al in de jaren voor de komst van de islam voor.

Eerwraak binnen het christendom

Een van de oudste gevallen van eerwraak kennen we uit het oude Bijbelverhaal over Davids dochter Tamar (II Sam. 13), waarin Tamar wordt verkracht door haar oudste broer Amnon die vervolgens wordt gedood door haar andere broer Absalom. Dit lijkt op een eerwraakzaak. Vandaag de dag is eerwraak een fenomeen dat zich voordoet in allerlei gemeenschappen, hier hoeft religie niet altijd een rol in te spelen.

Eergerelateerde zaken

Eerwraak komt voor in: Iran, Tunesië, Marokko, Algerije, Libië, Egypte, Israël, Jordanië, Pakistan, India, Syrië, Tsjetsjenië, Turkije, Italië, Georgië, Saoedi-Arabië en Palestina. In sommige gevallen vindt eerwraak ook in westerse landen plaats binnen verschillende gemeenschappen. Eer is in deze gemeenschappen belangrijk, wanneer iemand deze eigenschap niet bezit kan hij niet normaal meer functioneren binnen de gemeenschap. Bij vrouwen gaat het meestal om het maagd zijn, dit is haar eer. Als het meisje vrijwillig buitenhuwelijks seksueel contact heeft gehad en hier zwanger van raakt, wordt het meisje als schuldige gezien maar de baby niet. De baby wordt in dit geval geadopteerd of ten vondeling gelegd. Wanneer een vrouw haar kuisheid verliest voor het huwelijk, wordt dit gezien als falen binnen de familie. De familie heeft het meisje niet genoeg in bescherming genomen, of er is te weinig sociale controle binnen de familie/het gezin.

Roddels binnen de gemeenschap

Vaak spelen roddels een grote rol binnen de gemeenschap. Indien het bekend is binnen de gehele gemeenschap, zal deze familie genegeerd worden door bekenden. Het is geen uitzondering dat familiebanden worden verbroken, omdat men spreekt van grote schande. Het hoofd van de familie is hierdoor genoodzaakt om de schade zo veel mogelijk te beperken. Meestal gaat het hier om een vader, opa of oudere broer die de verantwoordelijkheid heeft binnen de familie.

Uithuwelijken

Het uithuwelijken van het meisje om de eer te herstellen is een van de mogelijkheden. Een oude man, een gehandicapte of een weduwnaar behoren tot de mogelijkheden omdat deze als onaantrekkelijk worden gezien. Indien hiertoe geen mogelijkheid is, wordt er in bepaalde gevallen gekozen om deze persoon te verstoten, of terwijl te verbannen uit de familie. Deze persoon wordt levenslang verstoten en uit de familie verbannen. Voor sommige vrouwen is dit zo aangrijpend, dat zij ervoor kiezen om zelfmoord te plegen.

Eerwraak in Nederland

In Nederland vinden de meest eerwraak-gerelateerde zaken plaats binnen de volgende gemeenschappen: Irakezen, Afghanen, Koerden, Surinamers, Pakistanen, Turken en Marokkanen. In 85% van de gevallen is er sprake van dreiging. In 10% van de gevallen gaat het om moord, poging tot moord, verkrachting en ontvoering. In Nederland vinden gemiddeld 500 eergerelateerde zaken per jaar plaats. In de meeste gevallen vond dit plaats in islamitische context.

Eerwraakzaak Zafire

In 2003 werd de 18-jarige Zafire het slachtoffer van eerwraak. Hierin speelde de vader de hoofdrol. Hij lokte zijn dochter mee op vakantie naar Turkije en schoot haar dood met een jachtgeweer vanwege haar westerse opmerkingen. In Turkije is hij veroordeeld tot 30 jaar celstraf.