Omgaan met verlegenheid

Verlegenheid is een heel normaal en veel voorkomend verschijnsel. Het heeft iets liefs of iets schattigs, maar ook wordt het regelmatig als een grote belemmering gezien. Het liefst zijn we niet verlegen en willen we graag laten zien dat we sterk in onze schoenen staan. Dit is echter nog niet zo makkelijk, maar voor iedereen zijn er manieren om met verlegenheid om te gaan. Oefening baart kunst!

Wat is verlegenheid precies

Uit onderzoek is gebleken dat ruim 40% van de Nederlandse bevolking regelmatig verlegen is. De helft hiervan heeft zelfs last van chronische verlegenheid. Verlegen zijn betekent dat je je in een bepaalde situatie bangig voelt en dat je daardoor terughoudend bent in de omgang. Naast deze terughoudendheid kent verlegenheid ook uiterlijke kenmerken, zoals blozen, stotteren of zwijgen. Wanneer de verlegen persoon deze uiterlijke kenmerken vertoont en zich daarvan bewust is, kan het een versterkende werking hebben op je verlegenheid.

Verlegenheid zit in je karakter. Dit kan aangeboren zijn (nature) of aangeleerd (nurture). Met aangeleerd wordt bedoeld dat verlegenheid zich tijdens je leven ontwikkeld heeft. Meestal ontwikkelt zich zoiets tijdens je jeugd. Dit kan komen door heftige gebeurtenissen, zoals bijvoorbeeld gepest worden. Een ontstaan gebrek aan zelfvertrouwen is de meest voorkomende reden waarom mensen snel in verlegenheid raken. De negatieve gedachten dat je niet interessant bent, of dat je onzeker bent over je uiterlijk zijn gevolgen van een gebrek aan zelfvertrouwen. Dit kan ongemakkelijke situaties teweeg brengen.

Veel voorkomende situaties/gevolgen

• Het ontwijken van persoonlijk contact
• Vermijden van oogcontact
• Stotteren en/ of blozen tijdens spreken of presenteren
• Misselijkheid of angst tot flauwvallen
• Spiersamentrekkingen
• Het stilvallen van een gesprek (bijvoorbeeld tijdens een date)
• Bang zijn om fouten te maken
• Je ergeren aan jezelf of zelfs het haten van jezelf

Het mooie is dat ondanks dat je je verlegenheid niet zomaar weg kan toveren, je er wel mee om kan leren gaan en daardoor deze situaties kan vermijden. Daarnaast is verlegen zijn eigenlijk heel normaal. Iedereen is het wel eens, tijdens een vergadering, sollicitatiegesprek of presentatie bijvoorbeeld. Een bepaalde hoeveelheid nervositeit of spanning is juist gezond.

Verlegenheid en schaamte

Schaamte is verschillend van verlegenheid, maar wordt er wel bijna altijd mee geassocieerd. Daarnaast geeft het een beetje een negatieve draai aan verlegen zijn, die eigenlijk totaal onterecht is. Om je verlegenheid goed te kunnen begrijpen is het belangrijk dat je eerst het verschil van verlegenheid en schaamte inziet.

Het gevoel van schaamte is in zekere zin wel vergelijkbaar met verlegenheid. Maar de redenen waarom je het bent is waar het verschil ligt. Schaamte kan bijvoorbeeld komen doordat je iets hebt gedaan waar je niet trots op bent. Je wordt hiervoor op aangekeken, wat je een gevoel van schaamte geeft. Daarnaast kan je je voor externe factoren schamen, zoals andere personen of voor de rotzooi die je nog niet hebt opgeruimd. Jezelf schamen is niet echt een karaktereigenschap en zoiets als chronische schaamte bestaat niet.

Waarom kan verlegenheid je belemmeren?

Verlegenheid is geen slechte karaktereigenschap, maar kan wel voor flink wat belemmeringen zorgen. Op sociaal gebied bijvoorbeeld. Het kan zijn dat het moeilijker is om vrienden te maken of met nieuwe mensen om te gaan. Om je verlegenheid te ontwijken wordt dan vaak ook persoonlijk contact ontweken. Dit is echter geen oplossing. Om juist je verlegenheid te kunnen gaan controleren is oefenen de beste methode. Niet alleen op sociaal, maar ook op werkgebied zorgt verlegenheid tot beperkingen. Jezelf ontplooien kan langer duren doordat je te verlegen bent om stappen te maken. Het onprettige gevoel dat verlegenheid met zich meebrengt belemmert je wanneer je bijvoorbeeld op sollicitatiegesprek moet, moet presenteren of jezelf moet bewijzen voor een bepaalde functie. Daarom is het handig om te kijken naar hoe je met je verlegenheid zou kunnen omgaan in dit soort situaties.

Omgaan met je verlegenheid

Er bestaat niet een concreet stappenplan om je van je verlegenheid af te helpen. Misschien wil je er graag van af, maar het totaal afzetten van je verlegenheid is niet mogelijk, het is namelijk een karaktereigenschap. Daarom is het handig om je te focussen op het omgaan met je verlegenheid. Dit kan op verschillende manieren:

• Het trainen van gesprekken (met bijvoorbeeld familie of vrienden)
• Op een rijtje zetten waar je goed in bent en waar niet
• Groepstrainingen volgen
• Bezoek aan een psycholoog
• Vermijd geen persoonlijk contact
• Ademhalingsoefeningen
• Leer de kenmerken van lichaamstaal en leer het beheersen
• Voel je vooral niet minder dan de ander

In wat extremere gevallen is een groepstraining of een bezoek aan een psycholoog handig. Zij kunnen je meer specifieke methodes aanleren. Daarnaast is een het een kwestie van zoveel mogelijk oefenen, want alleen wanneer je de oefeningen in praktijk brengt zal je steeds meer vooruitgang boeken.

Sterke punten van verlegenheid

Naast het feit dat we met onze verlegenheid willen kunnen omgaan, zo niet willen overwinnen, is het ook goed om te weten dat het helemaal niet zo slecht is om een beetje verlegen te zijn. Er zijn namelijk voordelen aan mensen die verlegen zijn. Zo bezitten mensen die verlegen zijn een grotere mate van voorzichtigheid. Impulsieve beslissingen brengen grotere risico's met zich mee. Een meer overwogen beslissing heeft meer kans tot succes.

Ook zijn verlegen mensen vaak kalmer, wat ook een kalmerend effect kan hebben op anderen om je heen. Je bent meer benaderbaar en dat wordt vaak geassocieerd met geloofwaardigheid. Daarnaast komen verlegen mensen over als goed en onschuldig. Bij een extravert en dominant persoon is het vaak moeilijker om je vertrouwen bij neer te leggen. Als verlegen persoon straal je dus meer betrouwbaarheid uit.

Het is belangrijk om als verlegen persoon niet alleen naar de belemmeringen en andere negatieve kanten van je verlegenheid te kijken. Door het kijken vanuit een ander standpunt kan ineens een grote hoeveelheid mogelijkheden ontstaan.