Haatzaaien, een moeizaam begrip

Tijdens het proces tegen Geert Wilders is het begrip haatzaaien weer boven komen drijven. De nationale en internationale jurisprudentie blijft er maar moeite mee hebben, vooral met betrekking tot het grondrecht van vrije meningsuiting.

Haaitzaaien

Populaire definitie van haatzaaien: 'Haatzaaien is het met woord of daad aanzetten tot haat jegens een individu of bevolkingsgroep, bijvoorbeeld op grond van ras, geslacht, leeftijd, land van herkomst, godsdienst, seksuele voorkeur, handicap, taalvaardigheid, levensbeschouwing, politieke overtuiging, sociaal-economische klasse, beroep, uiterlijk etc'. (def. wikipedia.)

Het artikel 137d in het wetboek van Strafrecht:
'1. Hij die in het openbaar, mondeling of bij geschrift of afbeelding, aanzet tot haat tegen of discriminatie van mensen of gewelddadig optreden tegen persoon of goed van mensen wegens hun ras, hun godsdienst of levensovertuiging, (...)
Op zich lijkt het een simpele vaststelling: hij die aanzet tot haat (...) tegen mensen (...) wegens hun ras, hun godsdienst of levensovertuiging (.....) etc. wordt gestraft.

Moeilijkheden met vaststelling van haatzaaien in verband met de vrijheid van meningsuiting

art 10 EVRM ... Een ieder heeft recht op vrijheid van meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid een mening te koesteren en de vrijheid om inlichtingen of denkbeelden te ontvangen of te verstrekken, zonder inmenging van enig openbaar gezag en ongeacht grenzen. (...)
Volgens Art. 10.2 EVRM van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (bindend voor alle landen van de Raad van Europa) mag de vrijheid van meningsuiting alleen worden beperkt als:
in deze beperking voorzien is bij (kenbare) wet, en deze beperking in een democratische samenleving noodzakelijk is in het belang van: de nationale veiligheid, territoriale integriteit, openbare veiligheid,
  • het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten,
  • de bescherming van de gezondheid of de goede zeden,
  • de bescherming van de goede naam of de rechten van anderen,
  • om de verspreiding van vertrouwelijke mededelingen te voorkomen of om het gezag en de onpartijdigheid van de rechterlijke macht te waarborgen.

De strafbaarstelling haatzaaien vormt een beperking van de vrijheid van meningsuiting.
Het is echter niet zeker waar precies de grens loopt tussen controversiële bijdragen aan het maatschappelijk debat en strafbare uitlatingen. Het is aan de (Europese) rechter om bovenstaande grens te bepalen.

De jurisprudentie in Nederland ten aanzien van haatzaaien is uiterst summier.
Van belang wordt geacht het arrest van de Hoge Raad gewezen op 23 november 2010, inzake Combat 18.

Inhoudsindicatie:
Art. 137e.1 Sr, aanzetten tot haat of discriminatie. Middel OM klaagt terecht over grondslagverlating. Het Hof heeft geoordeeld dat de teksten “Combat 18” en “Whatever it takes”, niet te beschouwen zijn als uitlatingen die “op zichzelf bezien” aanzetten tot haat of discriminatie a.b.i. art. 137e.1 Sr. Dit is een te beperkte uitleg van art. 137e Sr. Deze uitlatingen dienen niet uitsluitend op zichzelf te worden bezien, maar tevens in de gegeven omstandigheden van het geval en in het licht van mogelijke associaties die deze wekken. Door verdachte vrij te spreken heeft het Hof hem dus vrijgesproken van iets anders dan was tenlastegelegd.
Tegen Wilders is een zaak aanhangig wegens overtreding van de artikelen 137 c (groepsbelediging) en 137 d (aanzetten tot haat en discriminatie) van het wetboek van strafrecht. Hij verdedigt zich onder meer door te wijzen op het Europees gegarandeerde recht op vrijheid van meningsuiting, in artikel 10 van het EVRM. In de uitspraak over Le Pen bevestigt het Straatsburgse Hof nogmaals dat ook politici zich daarbij aan bepaalde normen hebben te houden.

Lees verder

© 2011 - 2024 Hermesse, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Als het O.M. vrijspraak vraagtNormaal gesproken klaagt het Openbaar Ministerie of O.M. een verdachte aan en vraagt dan om een straf in haar requisitoi…
Anti-islamstickerIn november 2013 lanceerde Geert Wilders een sticker, die hij zelf de Vlag van Waarheid en Bevrijding noemt. In de volks…
Cruijff en Wilders en het populisme rond verkiezingenCruijff en Wilders en het populisme rond verkiezingenVolgens het meest gebruikte woordenboek Van Dale is populisme: “de neiging zich te richten naar de massa van de bevolkin…

Mist der eeuwen: de verdwijning van het 9e legioenHet 9e legioen leek plotseling na de eerste eeuw uit de verslagen en geschiedenis te zijn verdwenen. Er zijn films versc…
Griekenland: een trotse natieDe moeilijkheden van Griekenland zijn in 2011 de grote zorg van de EU. Wie zijn de Grieken precies en wat beheerst hen?…
Bronnen en referenties
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Haat_zaaien
  • http://www.recht.nl/nieuws/strafrecht/archief/index.html?nid=4daea7a378408f46186
  • http://www.wetboek-online.nl/wet/Sr/137e.html
  • http://www.ivir.nl/publicaties/janssen/Mediaforum_2011_4.pdf
Hermesse (125 artikelen)
Laatste update: 01-07-2011
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Sociaal cultureel
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.