Psilocybe, vlees van de goden

Paddenstoelen hebben altijd tot de verbeelding gesproken. Als vreemde groeisels in donkere bossen hebben ze altijd iets mysterieus gehad. In vele oude culturen zijn ze dan ook in heilige rituelen gebruik geweest. Vooral in Zuid-Amerika bij verschillende Indianenstammen werden paddenstoelen als het zachte vlees der goden beschouwd. Zo iets als het lichaam van Christus. Vanaf het midden van de 16de tot halfweg de 20ste eeuw berichtten verscheidene conquistadores en wetenschappers (Sahagün, Hernandez,...) over het gebruik van hallucinogene paddestoelen bij religieuze rituelen in Mexico. Deze paddenstoelen werden door de inlandse bevolking teonanocatl, vlees der goden, genoemd. Archeologische vondsten tonen aan dat het gebruik van hallucinogene paddenstoelen in de Nieuwe Wereld teruggaat tot 1500 jaar voor onze tijdrekening en tijdens haar bloeiperiode verspreid was van Mexico tot Guatemala. Hierbij bekend zijn de paddenstoelstenen : beeldjes van paddenstoelen waarvan de steel werd vervormd tot mensachtige of dierlijke figuren . Dit gebruik mishaagde de bezetters en de Spanjaarden verklaarden de oorlog aan deze ' heidense' riten. De cultus van de bloempjes van de goden, zoals de Indianen ze soms ook noemen, werd daardoor teruggedrongen tot enkele afgelegen bergstreken, waar ze tot op heden beoefend wordt.

Teonanacatl

Vandaag vereert men nog op traditionele wijze de teonanacatl in Oaxaca, Puebla en Michoacan. Het centrum van deze paddenstoelencultus ligt bij de Mazateken in Oaxaca waar een van haar beroemd geworden ceremoniemeesters, Maria Sabina, de erediensten leidde.
Het gebruik van deze hallucinogene paddestoelen raakte in de vergeethoek, totdat in de jaren '50 de publikaties van Wasson & Wasson, Heim, Singer, Guzman e.a. definitief de aandacht van de westerse wereld op dit gebruik vestigden. Deze wetenschappers namen actief deel aan de paddenstoelenceremonies, beschreven en identificeerden de gebruikte soorten, brachten ze in cultuur en onderzochten de psychotrope effecten.

Psilocybe

De meeste gegeten hallucinogene paddestoelen in Mexico behoren tot het geslacht Psilocybe, een plaatjeszwammengeslacht uit de familie van de Strophariaceae. Sommige van deze soorten (bvb. Psilocybe aztecorum en P. muliercola) zijn Mexicaanse endemen, andere bvb. P. mexicana, P. cubensis, P. zapotecorum hebben een groter verspreidingsgebied. Guzman (1983) somt in zijn wereldstudie 74 hallucinogene Psilocybe soorten op , hiervan komen er in Mexico minstens 30 voor.

Hofmann

Onder leiding van Hofmann, de ontdekker van de drug L.S.D., isoleerden biochemici in het Zwitserse Sandoz laboratorium als eersten de psychotrope stoffen uit de Psilocybe soorten (Hofmann et al., 1959). Dit resulteerde tot de beschrijving van psilocybine en psilocine, de eerste in de natuur gevonden scheikundige stoffen met een indolkern. De sterke gelijkenis die deze stoffen vertonen met serotonine - een neurotransmitter die een rol speelt bij de biochemische werking van de hersenen - verklaart de psychotrope effecten die optreden bij inname van deze componenten. Doses van 5-15 mg veroorzaken bij de mens bedwelming, slaapzucht, euforie of depressie, visuele en auditieve hallucinaties,... Via deze paddenstoelen communiceren de Mexicaanse Indianen met de godenwereld, waarbij vaak genezingen of toekomstbeelden worden afgedwongen.
De natuurlijke concentraties van psilocy-bine en psilocine in Psylocybe-soorten variëren van 0.02 tot 1.5 % en kunnen ook binnen dezelfde soort sterk schommelen. De aanwezigheid van psilocybine en ook psilocine werd ondertussen ook al aangetoond in paddenstoelen uit andere geslachten (Stropharia, Panaeolus, Inocybe, Gymnopilus, Conocybe en Pluteus).

De opheldering van de mysteries rond teonanacatl had voor gevolg dat gedurende de volgende decennia het (vaak illegale) gebruik van diezelfde of nauw verwante hallucinogene paddenstoelen voor « recreatieve » doeleinden zich snel verspreidde in Noord-Amerika, West-Europa en Zuid-Oost-Azië.
In Mexico werden de traditionele ceremonies ontheiligd door 'toeristen', de sjamaan Maria Sabina verklaarde dat het godenvlees zijn sacrale kracht verloren had.
© 2009 - 2024 Herborist, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hallucinogene paddenstoelen, hun ontdekkingDe eerste keer dat "hallucinogene" paddestoelen onder de aandacht van een groot publiek gebracht werd was in 1957 toen R…
Planten der godenHoe is het zo ver kunnen komen. Planten die door volkeren overal ter wereld in rituelen als heilig worden beschouwd, zij…
Probleem of Stoornis: HallucinogenenDe psychedelische verdovende middelen vormen een sterk gevarieerde groep waartoe LSD behoort, mescaline, ecstasy, psyloc…
Wilde groenten en paddestoelen uit Extremadura (Spanje)In het noorden van Extremadura is het uitzonderlijk groen. De vele bosjes, de oevers van de beekjes en riviertjes, herbe…

Welzijnsbehoeften dak- en thuislozenWelzijnsbehoeften dak- en thuislozenWelke welzijnsbehoeften heeft een dak- en thuisloze? Om te kunnen kijken naar de (welzijns)behoeften van de dak- en thui…
Sinterklaas in Frankrijk: Saint Nicolas et le Père FouettardSinterklaas in Frankrijk: Saint Nicolas et le Père FouettardWie dacht dat de Sint alleen in België en in Nederland bestond, heeft het mis. Ook in sommige delen van Frankrijk, namel…
Bronnen en referenties
  • Hofmann. Over de planten der goden. Veel andere literatuur bij Maurice Godefridi.http://kruidwis.blogspot.com/
Herborist (762 artikelen)
Gepubliceerd: 05-12-2009
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Sociaal cultureel
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.