recensie

Boekrecensie: Knielen op een bed violen

Knielen op een bed violen is een boek wat is geschreven is door Jan Siebelink. Het is een indringende beschrijving van een gezin wat onder druk van religie volledig in de ban raakt van het calvinistische geloof. Bij het lezen van dit boek ontdek je wat de gevolgen voor een gezin met een bloeiend bedrijf kunnen zijn. In mei 2015 is gestart met de verfilming van dit bijzondere boek. Begin september 2016 is de film in de bioscoop in première gegaan.

• Gegevens van het boek Knielen op een bed violen
• Jan Siebelink
• Knielen op een bed violen
• Jozef Mieras bij Hans
• Gezin en religie
• De film
• Het boek roept tegenstrijdige gevoelens op

Gegevens van het boek Knielen op een bed violen

• Titel: Knielen op een bed violen
• Schrijver: Jan Siebelink
• Uitgeverij: De bezige bij
• Datum: eerste druk 2005; eenenvijftigste druk: 2011
• ISBN: 9789023464228

Jan Siebelink

Jan Siebelink werd in 1938 geboren in Velp. Zijn vader had een bloemisterij. Jan werd opgevoed in een zwaar christelijk milieu. Hij werd onderwijzer Nederlands en Frans en studeerde Franse taal- en letterkunde. Siebelink ontving de F. Bordewijk prijs. In 2017 kreeg hij een beroerte die hij met moeite overleefde. Siebelink ervaart het geloof ook als iets moois wat hij niet wil missen. Zijn eerste boek kreeg de naam: Nachtschade. Jan Siebelink heeft diverse boeken geschreven waaronder:

• Vera
• Margaretha
• Suezkade
• Eerlijke mannen op de fiets
• Engelen van het duister
• De bloemen van Oscar Kristelijn
• De buurjongen

Knielen op een bed violen

Men kan stellen dat in dit boek de schrijver Jan Siebelink zelf probeert om zijn jeugd te verwerken. De hoofdpersoon Hans komt uit een gezin waarbij zijn vader een tiran was.Zijn jeugd was niet gemakkelijk. Hij verlaat dan ook al op jonge leeftijd het ouderlijk huis en belandt in Den Haag. Daar komt Hans in aanraking met een man van de kerk, een wat vreemde figuur die een bijzondere indruk bij Hans achterlaat. Hans krijgt verkering met Margje en ze trouwen en starten een eigen kwekerij waarbij vooral veel violen worden gekweekt die een goede verzorging nodig hebben. Het gaat het echtpaar in het begin in economisch opzicht erg goed. Ze houden veel van elkaar en de toekomst ziet er zonnig uit. Ze krijgen een zoontje Ruben.

Jozef Mieras bij Hans

Dan komt weer de man van de kerk Jozef Mieras. Hij verkoopt iedere keer religieuze boeken aan Hans en ze voeren stevige debatten. Deze dure boeken worden zorgvuldig in de kassen bewaard zodat Margje ze niet te zien krijgt. Zware teksten uit de bijbel worden verkondigd en Hans raakt steeds meer in de ban van de kerk. Hij gaat naar Lunteren om bijeenkomsten bij te wonen en neemt zelfs na verloop zijn zoon mee. Margje staat machteloos maar grijpt niet in.

Gezin en religie

Er komt een tweede zoon Tom. De oudste zoon is ook erg godsdienstig en leest eindeloos voor het slapen gaan gebeden op. De religie gaat het gezin steeds meer beheersen waarbij Margje probeert om het gezin en de kwekerij zo goed mogelijk te verzorgen. Op zondag moeten er uren besteed worden aan het gebed. Eerst gaat Hans voor in gebed maar later wordt dit overgenomen door de heren van de kerk. Hans gaat steeds vaker naar bijeenkomsten van de kerk. De kwekerij zou goed kunnen draaien als er voldoende gemotiveerd gewerkt zou worden, maar het geloof en de zware calvinistische bijeenkomsten zijn sterker. Dan wordt er naast de kwekerij een zwembad gebouwd en is het met de rust gedaan. De jongste zoon is inmiddels in verzet gekomen tegen de situatie in het ouderlijk huis en zoekt zijn heil in de bar bij het zwembad. Er ontstaat onenigheid met de buren. Als Hans ziek wordt moet de kwekerij van de hand gedaan worden en het gezin krijgt financiële moeilijkheden. Ruben trouwt met een meisje dat mag deelnemen aan de huiselijke gebeden en zij past zich aan in het gezin zonder zelf het geloof te belijden.

De film

In september 2016 is de film in première gegaan en de kritieken zijn wisselend. Er is in de film wat meer aandacht geschonken aan de rol van Margje. Ook is er wel wat humor gebracht in dit overigens tragische verhaal.

Het boek roept tegenstrijdige gevoelens op

Zelden heb ik een boek gelezen waarbij mijn eigen gevoelens zo tegenstrijdig waren. Enerzijds wil je verder lezen en hoop je dat Hans tot inkeer komt. Anderzijds is het werk van de kerkheren zo walgelijk dat je het boek terzijde wilt leggen. Ook heb ik intens medelijden met Margje, maar tegelijkertijd denk ik dat ze veel harder voor zichzelf had moeten opkomen. Hans is dan misschien verloren voor haar maar ze zou samen met haar kinderen toch een ander leven hebben kunnen leiden. Soms heb ik ook wel bewondering voor haar dat ze de vrede in huis toch weet te bewaren. Maar de prijs is mijn inziens te hoog ook voor de kinderen. Het boek laat in ieder geval zien wat religie teweeg kan brengen in een gezin en het is dan ook zoals de Süddeutsche Zeitung schreef: schrijnend mooi!