Tehilliem: Psalm 42 – een Joodse uitleg

Tehilliem: Psalm 42 – een Joodse uitleg Psalm 42 maakt de harten van de Kinderen van Israël wakker die niet het immense verlies voelen verbannen te zijn van hun Vaders tafel. Zouden ze verstandig zijn dan zouden ze hun vroegere geluk op prijs stellen drie maal per jaar gedurende de feesten. Psalm 42 is het begin van het tweede boek van Tehilliem. De eerste acht hoofdstukken zijn geschreven door de zonen van Korach die berouw toonden. Ze zongen deze woorden aan de rand van de hel. Tehilliem worden ook anno 2024 door Joodse mensen collectief en individueel gereciteerd, omdat het verlangen ontstaat om G-d te prijzen en te danken; of als alternatief, in tijden van crisis en nood, als een vorm van smeekbede, en zelfs als een plek om spijt te betuigen over zonde.

Tekst Psalm 42

Zoals een hinde smacht naar stromend water, zo smacht mijn ziel naar U, o G'd. Mijn ziel dorst naar G'd, naar de lovende G'd, wanneer mag ik nader komen en G'ds gelaat aanschouwen? Tranen zijn mijn brood, bij dag en bij nacht, want heel de dag hoor ik zeggen: “Waar is dan je G'd?”
…..
…..
Mij gaat door merg en been de hoon van mijn belagers, want ze zeggen heel de dag: “Waar is dan je G'd?” Wat ben je bedroefd, zijn ziel, en onrustig in mij. Vestig je hoop op G'd, eens zal ik Hem weer loven, mijn G'd die mij ziet en redt.

Hebreeuwse tekst Psalm 42 - תהילים מב

א לַמְנַצֵּחַ מַשְׂכִּיל לִבְנֵי-קֹרַח. ב כְּאַיָּל תַּעֲרֹג עַל-אֲפִיקֵי-מָיִם כֵּן נַפְשִׁי תַעֲרֹג אֵלֶיךָ אֱלֹהִים. ג צָמְאָה נַפְשִׁי לֵאלֹהִים לְאֵל חָימָתַי אָבוֹא וְאֵרָאֶה פְּנֵי אֱלֹהִים. ד הָיְתָה-לִּי דִמְעָתִי לֶחֶם יוֹמָם וָלָיְלָהבֶּאֱמֹר אֵלַי כָּל-הַיּוֹם אַיֵּה אֱלֹהֶיךָ. ה אֵלֶּה אֶזְכְּרָה וְאֶשְׁפְּכָה עָלַי נַפְשִׁי כִּי אֶעֱבֹר בַּסָּךְ אֶדַּדֵּם עַד-בֵּית אֱלֹהִיםבְּקוֹל-רִנָּה וְתוֹדָה הָמוֹן חוֹגֵג. ו מַה-תִּשְׁתּוֹחֲחִי נַפְשִׁי וַתֶּהֱמִי עָלָיהוֹחִלִי לֵאלֹהִים כִּי-עוֹד אוֹדֶנּוּ יְשׁוּעוֹת פָּנָיו. ז אֱלֹהַי עָלַי נַפְשִׁי תִשְׁתּוֹחָחעַל-כֵּן אֶזְכָּרְךָ מֵאֶרֶץ יַרְדֵּן וְחֶרְמוֹנִים מֵהַר מִצְעָר. ח תְּהוֹם-אֶל-תְּהוֹם קוֹרֵא לְקוֹל צִנּוֹרֶיךָכָּל-מִשְׁבָּרֶיךָ וְגַלֶּיךָ עָלַי עָבָרוּ. ט יוֹמָם יְצַוֶּה יְהוָה חַסְדּוֹ וּבַלַּיְלָה שִׁירֹה עִמִּי תְּפִלָּה לְאֵל חַיָּי. י אוֹמְרָה לְאֵל סַלְעִי לָמָה שְׁכַחְתָּנִילָמָּה-קֹדֵר אֵלֵךְ בְּלַחַץ אוֹיֵב. יא בְּרֶצַח בְּעַצְמוֹתַי חֵרְפוּנִי צוֹרְרָיבְּאָמְרָם אֵלַי כָּל-הַיּוֹם אַיֵּה אֱלֹהֶיךָ. יב מַה-תִּשְׁתּוֹחֲחִי נַפְשִׁי וּמַה-תֶּהֱמִי עָלָיהוֹחִילִי לֵאלֹהִים כִּי-עוֹד אוֹדֶנּוּ יְשׁוּעֹת פָּנַי וֵאלֹהָי.

Luister naar Psalm 42

Luister naar Psalm 42 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 42 van Rabbi Yitzchok Rubin

zonen van Korach
Het klinkt misschien vreemd dat de zonen van Korach deze psalm hebben geschreven. Uiteindelijk werd Korach door de aarde op gezwolgen vanwege rebellie tegen Mozes. Rashi vertelt dat toen de aarde zich opende zij er ook in vielen maar dat ze berouw deden en zo gered werden. Bij de ingang van de hel zongen zij deze zinnen.

smachten naar G'd
De ziel smacht naar G'd. Wanneer het hart dorstig is verlangt het geheel naar G'd. De Joodse ziel roept uit grote wanhoop naar G'd. De ziel wil dicht bij G'd zijn, haar bron. Deze psalm gaat over de ballingschap die de Joden hebben moeten doorstaan. Toen de Tempel nog bestond was er sprake van enige heelheid. Nu zijn we omringd door vijanden die het bijna onmogelijk maken G'd ten alle tijden te ervaren.

het voeden van de zielen
Het gaat er niet alleen om om onze lichamen te voeden, ook onze zielen willen gevoed worden.

toekomstige generaties
De zonen van Korach waren begiftigd met profetie toen zij hun vader vernietigd zagen worden. Zij schreeuwden naar alle toekomstige generaties die hun eigen verlies zouden ervaren.

HaShem lijdt mee
De pijn die onze ziel ervaart is niets met wat HaShem ervaart als gevolg van onze verliezen. Verlang niet naar ons eigen lot, maar zoek naar HaShem. Op die manier zullen we op de ruimste manier bevrijding ervaren. Onze ziel zal dan verrijkt worden met de zoetheid en het licht van G'd. G'd schonk ons een rijk land en de Tora die glorie brengt aan deze seculiere wereld.

ondergedompeld in eigen gevoelens
HaShem waarschuwde ons, maar het ging langs ons heen. We waren ondergedompeld in onze eigen gevoelens en verloren zo het inzicht wat de werkelijke oorzaken waren van de aandoening.

gemoedsrust
Werkelijke gemoedsrust (menuchat hanefesh) woont in hen die reiken naar het ultieme doel van de wereld en die dat omarmen.

Commentaar van Rashi op Psalm 42

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 1
Voor de dirigent, een maskil van de zonen van Korach.

de zonen van Korach: Assir, Elkanah en Abiasaf. Aanvankelijk waren ze in de raad van hun vader, maar ten tijde van de controverse scheidden ze zich af, en toen al degenen om hen heen werden verzwolgen en de aarde haar mond opende, bleef hun plaats in de mond van de aarde, zoals de zaak wordt gesteld (Numeri 26:11): "Maar de zonen van Korach stierven niet." Daar brachten ze een lied uit en daar componeerden ze deze psalmen. [Toen] stegen ze op vanaf daar, en de heilige geest rustte op hen, waarop ze profeteerden over de ballingen, de vernietiging van de tempel en de Davidische dynastie.

Vers 2
Zoals een hert verlangend schreeuwt om stroompjes water, zo roept mijn ziel verlangend naar U, o G'd.

Zoals een hert verlangend schreeuwt om stroompjes: Hebreeuws תערג. De uitdrukking van ערג is van toepassing op de stem van het hart zoals de uitdrukking van נהם, brullend, van toepassing is op een leeuw; שּׁקוק, grommend, tot een beer; געה, loeiend, tot ossen, en צפצוף tjilpend, tot vogels. [Zie Teshuvoth Dunash, p. 18.] Onze wijzen zeiden: De achterste is de meest vrome van de beesten. Wanneer de beesten dorstig zijn naar water, verzamelen ze zich zodat ze haar ogen naar de hemel moet richten. En wat doet zij? Ze graaft een kuil en gooit haar gewei erin en diept. Daarop heeft de Heilige, gezegend zij Hij, medelijden met haar en het diepe brengt water voor haar naar boven.

Zoals een hert verlangend schreeuwt: "Als een hinde verlangend huilt" wordt niet vermeld, noch "Als een hert verlangend huilt (יערג) [in het mannelijk]." Alleen, "Als een hert verlangend huilt." Het mannetje huilt verlangend naar water, zoals we hebben uitgelegd, en het vrouwtje wanneer ze knielt om te bevallen, [omdat] haar baarmoeder smal is. [Wanneer] zij roept, is de Heilige, gezegend zij Hij, medelevend en bereidt een slang, die haar bijt op haar geboortekanaal, waarna haar baarmoeder zich opent. Menachem (p. 138) verbindt תערג met (Hooglied 5:13): "Zijn wangen zijn als een bed van (כערוגת) kruiden", maar zijn zienswijze is onmogelijk. Dunash (p. 18) legde het ook uit als het geluid van het hert.

Vers 3
Mijn ziel dorst naar G'd, naar de levende G'd; wanneer zal ik voor G'd verschijnen?

wanneer zal ik voor G'd verschijnen?: om de bedevaarten op de festivals te maken. Hier profeteerde hij over de vernietiging van de tempel. "Waarom ben je terneergeslagen?" Staat hier drie keer, overeenkomend met de drie koninkrijken die bestemd zijn om de tempeldienst te bekorten, en Israël zal het uitroepen en worden verlost: de koninkrijken van Babylon, Griekenland en Edom.

Mijn ziel dorst: Het volk van Israël zegt dit in de Babylonische ballingschap.

Vers 4
Mijn tranen waren mijn brood, dag en nacht, wanneer ze de hele dag tegen me zeggen: "Waar is je G'd?"

Mijn tranen waren mijn brood: Van hieruit leiden we af dat verdriet een persoon verzadigt en hij niet wil eten. Evenzo stelt de Schrift met betrekking tot Hannah (I Samuël 1:7): "en zij weende en at niet."

Vers 5
Deze dingen zal ik onthouden, en ik zal mijn ziel uitstorten [vanwege de pijn die over mij is], hoe ik doorging met de menigte; Ik liep langzaam met hen mee naar het huis van G'd met een vreugdevol geschreeuw en dankzegging, een feestvierende menigte.

Deze dingen zal ik onthouden...hoe ik doorging met de menigte: Pasoye in het Oud Frans. Ik herinner me dit, en mijn ziel stort uit als ik me de feestelijke bedevaart herinner, hoe ik zou doorgaan met de menigte mensen en langzaam met hen mee zou lopen naar het Huis van G'd. סַ is een uitdrukking van een getal. Een andere verklaring: סַ is een uitdrukking van een menselijke barrière. Een andere verklaring: סַ is een uitdrukking van een bedekking en een cabine, wat betekende wagens betekent. סַ is een uitdrukking met betrekking tot צָב (Numeri 7:3), "overdekte wagens" (עגלותצב). Bedekt als een cabine, hun naam in de taal van de Aggadah is isות en אסקופיטי.

Ik liep langzaam met hen mee: Ik liep langzaam met hen mee, zoals (Shab. 128b): "We kunnen kalveren en veulens laten lopen (מדדים)," en: "Een vrouw kan haar kind laten lopen (מדדה). Dit woord dient in plaats van twee woorden: אדדה עמהם, ik wandelde met hen, etay amut semble in het Oud-Frans, om samen te bewegen. Menachem (p. 62) associeerde het als een uitdrukking van genegenheid (ידידות), zoals (Jeremia 12:7): "Ik heb de ziel van mijn ziel (ידידות) overgeleverd aan haar vijanden." Maar Dunash (p. 27 ) interpreteert אדדם als een uitdrukking van stilte (דממה), en evenzo (boven 37:7): "Wacht (דום) op de Heer, enz." Dienovereenkomstig is de interpretatie van אדדם: "Ik zal dom zijn", en ik zweeg totdat ik naar het Huis van G'd kwam met geschreeuw van vreugde, als (boven 39:2): "Ik zal mijn mond bewaken [alsof met een muilkorf, enz." en als (boven 38:14): "Maar ik ben als een dove man, ik hoor het niet, en als een stomme, enz." דם is de radicaal van אדדם Ik zou met hen wandelen zoals (Genesis 37:4): "En zij konden niet met hem spreken in vrede," [gelijkwaardig aan] לדבר עמו בשלום.

een feestvierende menigte: die gingen vieren, en hierop de liturgische dichter (in de ochtenddienst van Parashat Shekalim, in de Yotzer van [het gebed] "Ayleh Ezcherah"): "Een enorme vierende menigte, overstromend als een rivier." Volgens de Midrash Aggadah (Mid. Ps. 42:4), het is Grieks, omdat ze een plas water "chogegin" noemen.

Vers 6
Waarom ben je terneergeslagen, mijn ziel, en waarom roer je in mij? Hoop op G'd, want ik zal Hem nog bedanken voor de redding van Zijn aanwezigheid.

ben je terneergeslagen: Hebreeuws תשתוחחי, een uitdrukking van (onder 44:26): "Want onze ziel wordt neergeworpen (totה) tot het stof." Wanneer שַּׁח wordt gebruikt in het reflexieve (מתפעל), scheidt de "tav" de radicalen op de manier van elke woord waarvan de wortel begint met "shin".

hoop: Wacht en kijk uit naar de verlossing.

Vers 7
Mijn G'd, mijn ziel is op mij neergeslagen; daarom zal ik U herinneren uit het land van de Jordan en de toppen van Hermon, van de jonge berg.

zal ik U herinneren uit het land van de Jordaan: Van wat U voor ons deed in de Jordaan en de toppen van Hermon; na alle provocatie waarmee we U in Shittim hebben uitgelokt, hebt U de Jordaan voor ons gedroogd.

van de jonge berg: Van de berg Sinaï, die jonger is dan andere bergen; nadat we U daar hadden uitgelokt met de aflevering van het [gouden] kalf, vergaf U onze ongerechtigheden en ging U met ons mee. Al deze dingen herinner ik me in mijn ballingschap, wanneer U hebt afgezien van het goede voor mij te doen, en Uw besluiten na elkaar worden vernieuwd.

Vers 8
Diep roept tot diep naar het geluid van Uw waterkanalen; al Uw brekers en golven gingen over me heen.

Diep roept tot diep: Het ene probleem roept het volgende op.

het geluid van Uw waterkanalen: (Tes-kanalen in Oud-Frans, Canaux in modern-Frans) die vergelding op mij spuiten als overstromend water, totdat al Uw branding en golven over mij zijn gepasseerd. "Uw branding" is een uitdrukking van de golven van de zee, omdat de golven van de zee stijgen, breken en vallen.

Vers 9
Overdag, moge de Heer Zijn vriendelijkheid bevelen, en 's nachts, moge Zijn rustplaats bij mij zijn, een gebed tot de G'd van mijn leven.

Overdag, moge de Heer Zijn vriendelijkheid bevelen: Moge het licht van de verlossing komen en moge de Heer ons zijn vriendelijkheid bevelen.

en 's nachts: In de duisternis van de ballingschap en de problemen.

moge Zijn rustplaats bij mij zijn: Hebreeuws שירה. Moge zijn rustplaats in ons midden zijn. שּׁירה is een uitdrukking van kamperen, zoals we vertalen (II Samuël 17:26): "En Israël kampeerde", וּשְּׁרָא. Ik heb dit geleerd van de Grote Masorah, die dit [woord] associeert met (I Koningen 5:12): "En zijn liederen (שירו) waren duizend en vijf", in de "aleph-beth" van twee woorden met verschillende betekenissen (homoniemen). Dit leerde [mij] dat dit geen uitdrukking van een lied is, maar de Midrash Aggadah interpreteert het wel als een uitdrukking van een lied, dat op deze manier interpreteert: Israël zegt tegen de Heilige, gezegend zij Hij: “We herinneren ons wat u deed voor ons in Egypte. U beval ons één gebod overdag aan de vooravond van het Pascha, en we namen het in acht en 's nachts verloste u ons en zongen we Hallel voor u. Maar nu houden we veel geboden, maar u verlost ons niet. Daarom zal ik tegen God, mijn Rots, zeggen: "Waarom ben U me vergeten?"

Vers 10
Ik zal tegen G'd, mijn Rots, zeggen: "Waarom bent u mij vergeten? Waarom zou ik in somberheid wandelen onder de onderdrukking van de vijand?"

in somberheid: Hebreeuws קדר, een uitdrukking van zwartheid, als (Micha 3:6): "en ... zullen over hen worden verduisterd (וקדר)."

Vers 11
Met moord in mijn botten, hebben mijn onderdrukkers mij de schuld gegeven door mij de hele dag te zeggen: "Waar is uw G'd?"

Met moord in mijn botten, hebben mijn onderdrukkers mij de schuld gegeven: Het leek me alsof ze me doodden, zo diep in mijn botten was dat waarmee mijn onderdrukkers me provoceren en verwijten.

Vers 12
Waarom ben je terneergeslagen, mijn ziel, en waarom roer je in mij? Hoop op G'd, want ik zal Hem nog bedanken voor de redding van mijn gelaat en mijn G'd.

mijn gelaat en mijn G'd: De Heilige, het licht van mijn gelaat, mijn G'd. Ik heb nog steeds hoop in Hem. Waarom zou je je dan roeren?

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.
© 2012 - 2024 Jehoeda, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De Bijbel in de praktijk: vertrouwen in het levenDe Bijbel in de praktijk: vertrouwen in het levenPiekeren is menselijk en vaak zie je ‘beren op je pad’. Of ben je nog grenzeloos vol vertrouwen en voel je je nog veilig…
Tehilliem: Psalm 67 – een Joodse uitlegTehilliem: Psalm 67 – een Joodse uitlegPsalm 67 staat bekend als een speciaal vereerd gebed. Het spreekt ook van het tijdperk van het verzamelen van de balling…
Mooie bijbelteksten en gedichtjes voor op een geboortekaartMooie bijbelteksten en gedichtjes voor op een geboortekaartChristelijke ouders kiezen er vaak voor om een bijbelse tekst, gedicht of versje op een geboortekaartje te zetten. Het k…
Tehilliem: Psalm 13 - een Joodse uitlegTehilliem: Psalm 13 - een Joodse uitlegOnze geest is een tricky plek. Het is als drijfzand. Het trekt ons om het foute te doen. We kunnen de hoop opgeven of we…

Boeddhisme: Oorsprong en symboliekBoeddhisme: Oorsprong en symboliekHet doel van het boeddhisme is om definitief bevrijd te worden uit de kringloop van wedergeboorte en lijden. Vier nobele…
Islam in Gambia: consequent, geen alcohol, maar ook frivoolIn het West-Afrikaanse land Gambia is de meerderheid van de bevolking moslim. Overigens zijn er in het land ook christen…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Hurk, Pixabay
Jehoeda (100 artikelen)
Laatste update: 05-02-2024
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Religie
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.