Soefisme, mystieke beweging

Soefisme is de naam voor de mystieke tak binnen de Islam. Het was, zeker de eerste eeuwen, een vrijwel volledig individuele vorm van geloven. Niet zozeer een doctrine, maar een manier van religieus denken en voelen.

Het woord Soefisme

Waarschijnlijk is het woord Soefisme afgeleid van het woord 'soef', Arabisch voor wol, omdat de eerste ascetische mystiekelingen zich in wollen kleding hulden. Andere bronnen zeggen dat het woord is afgeleid van het woord 'sofa', wat bank betekent, omdat bij vrijwel elke moskee op een bank mystiek aangelegde moslims te vinden waren.

Ibrahim Ibn Adham

Een van de eerste bekende soefi's was Ibrahim Ibn Adham, de koning van Balkh in Afghanistan. Volgens de legende werd hij bekeerd toen hij vanuit zijn paleis een bedelaar zag genieten van droog brood, wat hij in water doopte met wat zout. De bedelaar vertelde hem dat hij volledig tevreden was met zijn bestaan en daarop deed Ibn Adham een wollen jurk aan en begon een zwervend bestaan. Na zijn bekering trok Ibn Adham van Balkh naar Syrië, waar het Soefisme langzaam een meer georganiseerde vorm aannam. Kleine groepjes volgelingen verbonden zich aan een inspirerend voorbeeld zoals Ibn Adham. Aan het einde van de twaalfde eeuw begonnen steeds meer broederschappen te ontstaan. De stichter van de broederschap werd vaak het centrum van een cultus, met vaak half-goddelijke krachten. Na zijn dood werd hij dan een heilige. Heiligenverering is niet toegestaan binnen de Islam, zoals het bijvoorbeeld binnen de Katholieke Kerk gebruikelijk is, maar toch trokken en trekken de graven van zulke heiligen vaak veel bezoekers.

Invloeden

Het gedachtengoed van de groepen soefi's is vaak zeer divers en niet alleen gebaseerd op de Islam. Er zijn invloeden vanuit het Christendom, Hindoeïsme, Zoroastrisme, Griekse filosofie en zelfs sjamanisme.

Het Soefisme streeft naar een persoonlijke en meer intense ervaring van het Goddelijke. En het ontstond als reactie op het formalisme van de Islam en de Koran en wat volgde op de dood van de profeet Mohammed (vzmh). Mohammed (vzmh) echter, had zelf ook een zeer persoonlijke relatie met God, hij ervoer de Goddelijke aanwezigheid in zijn openbaringen. Soefi's zien zichzelf vaak als de ware vertolkers van de esoterische leringen van de Profeet zoals die in de hadith (vastgelegde verhalen over het leven en doen van de profeet Mohammed (vzmh)) zijn opgenomen.

Mevlevi

De leden van een cultus worden soefi's of derwishen genoemd en woonden in speciale plekken, die 'khanqhahs', 'tekkiyes' of 'ribats' worden genoemd, bijeen. Deze groeiden vaak uit tot sociale centra. Veel verschillende van deze broederschappen zijn door de tijd heen ontstaan, waaronder de Mevlevis, bekend als de Dansende Derwishen.

Een aantal Bekende Soefi Ordes zijn:

• Bektashi
• Chishti
• Naqshbandi
• Oveyssi
• Qadiri
• Suhrawardiyya