God leren kennen (J.I. Packer) samenvatting

Het boek “God leren kennen”van J.I. Packer is inmiddels een klassieker voor het christelijke westen. De grote kracht van het boek is gelegen in het samengaan van goede theologie en geloofsbeleving. Hierdoor is het boek een ‘must’voor zowel de theoloog als de eenvoudige kerkgangen. Hieronder een samenvatting.

Deel 1 (Hfst 1-6): Ken de Here

Het gaat in de Bijbel en in het leven van christenen niet alleen maar om kennis óver God, maar vooral om kennis ván God. Wanneer kennis óver God niet leidt tot kennis ván God, dan zal dit weinig vrucht geven. Alleen wanneer iemand echte kennis ván God heeft (verkregen met name via de weg van gelovige meditatie, gebed en aanbidding), zal hij een leven kunnen leiden dat niet wordt bepaald door vleselijke begeerten of uiterlijke omstandigheden, maar dat is toegewijd aan God. De christen die God kent zal Gods vrede en vreugde mogen smaken en zal zijn eigen leven en omstandigheden zien in het licht van het geopenbaarde Woord.

God is oneindig ver verheven boven mensen en het is dan ook helemaal aan zijn genade te danken dat Hij Zich door ons laat kennen. Uit de Bijbel wordt het geweldige feit beschreven dat God door ons gekend wil worden als zorghebbende God en ons daarom heeft uitverkoren. Om Zichzelf te openbaren heeft Hij zijn Zoon gezonden in de wereld: Christus, de in het vlees geopenbaarde God. Tegenover dit feit past ons een nederige en volkomen toegewijde benadering. God leren kennen moet onze enige doel zijn voor het leven en heel ons wandel moet gericht zijn op de relatie met Hem.

Het is van beslissend belang dat we bij het ontwikkelen van onze kennis van en over God de goede methoden toepassen. Er moet strikt op worden toegezien dat we ons hierbij laten leiden door wat God over Zichzelf zegt in zijn Woord. De verleiding om God op één of andere manier te benaderen met onze eigen voorstellingsvermogen moet worden weerstaan. God gaat alle verstand te boven en we zijn voor kennis omtrent Hem geheel van Hemzelf afhankelijk.

Bij de kennis van God gaat het om de kennis van drie onderscheiden Personen: Vader, Zoon en Heilige Geest. De Zoon heeft de Vader geopenbaard op aarde. Hiertoe werd Hij mens en werd zijn goddelijke macht beperkt, voor zover de Vader het bepaalde. Zijn leven op aarde stond in het teken van de redding van de verloren mens en in zijn dood en opstanding ligt de enige hoop voor de wereld op eeuwige verzoening met God. De Heilige Geest opent mensen hiervoor de ogen en bekleedt mensen met Gods kracht om hiervan te getuigen. Hij is de goddelijke Persoon die Christus’ werk voortzet. De kerk van Christus moet hiervoor meer oog krijgen en de Heilige Geest eren om zijn werk.

Deel 2 (Hfst 7-17): Zie, hier is uw God

Ondanks het feit dat de culturele context van de Bijbel behoorlijk verschillend is van de onze, kunnen we uit de Bijbel God toch leren kennen. God Zélf is namelijk niet veranderd en zal ook nooit veranderen. Zoals Hij Zichzelf openbaarde in de tijden van het oude en nieuwe testament, zo mogen ook wij Hem kennen.

In de Bijbel wordt de majesteit van God veelvuldig beschreven, veelal uitnodigend tot en resulterend in lofprijzing en aanbidding. De Bijbel openbaart God als Degene Die alle macht heeft, alles ziet, alles hoort, alles kan. Hij is oneindig veel groter en verhevener dan alles wat geschapen is en Hij gaat onze voorstellingsvermogen dan ook verre te boven. Christenen moeten hiervoor (beter) doordrongen zijn en moeten God benaderen in overeenstemming met Zijn majesteit.

De wijsheid van God wordt in de Bijbel vaak samen genoemd met zijn almacht. Door deze wijsheid en almacht weet God op trefzekere wijze de door Hem gestelde doelen te bereiken. Gods grootste en eeuwige doel is dat een grote menigte mensen het ware leven vindt in Hem, in een persoonlijke relatie. Om dit te bereiken leidt God het leven van ieder individuele gelovige op zodanige wijze dat alles wat hem of haar overkomt zal meewerken aan de verbetering en verdieping van deze relatie, met name vanuit de perspectieven van de eeuwigheid. De geschiedenissen van de levens van hoofdpersonen in de Bijbel getuigen hiervan.

De wijsheid van God komt het scherpst uit in de menswording, kruisiging en opstanding van Christus. Via deze weg stelde God zijn eeuwig doel veilig, ondanks dat de mensheid Hem de rug had toegekeerd. Via het werk en de Persoon van Christus wordt de mens weer hersteld in zijn relatie met God en mag hij weer groeien naar het beeld van God.

Het is van belang te beseffen dat de wijsheid van God van een heel andere orde is dat de wijsheid die God geeft aan mensen. God heeft in zijn wijsheid de regie van ons leven en van de hele wereld in handen. Wíj zijn geroepen, naar de ons gegeven wijsheid, daarop onder alle omstandigheden volledig te vertrouwen, ons aan Hem over te geven en gehoorzaam te leven vanuit zijn Woord.

De grootste vreugde die iemand kan smaken is het kennen van het hart van God: Gods liefde. Het hart van iedere gelovige mag en moet hiervan helemaal vervuld zijn. Omdat God liefde is, is de gelovige ervan verzekerd dat alles in zijn leven zal meewerken ten goede. Het eeuwige plan van God voor iedere gelovige en de dagelijkse besturing van zijn leven komen voort uit de liefde van God. Zelfs de zonde heeft de liefde van God niet kunnen doven. Ondanks het feit dat wij zijn heerlijkheid verspeeld hadden heeft Hij in soevereine liefde naar ons omgezien en zijn Zoon gegeven om ons te redden en te zegenen, zowel in dit als in het toekomstige leven.

De genade van God wordt door de kerken formeel beleden, maar veel christenen zijn het zicht erop kwijtgeraakt. Een voorwaarde voor het begrijpen van de genade van God is dat we goed luisteren naar hetgeen de Bijbel leert over onze zondigheid en onze totale onmacht om de relatie met God te herstellen. Veel christenen zijn hiervan onvoldoende doordrongen en kunnen daarom de genade van God niet goed verstaan. De genade van God betreft namelijk zijn liefde die Hij uit vrije wil betoont aan zondaren, die van zichzelf niets anders verdienen en voor niets anders deugen dan de eeuwige veroordeling. Door deze genade worden de zonde vergeven in Christus en worden mensen uitverkoren en hersteld naar het beeld van God.

Een belangrijk thema in de gehele Bijbel is: God als Rechter. Hij, de alwetende God, oordeelt ons rechtvaardig naar onze daden, gedachten en gezindheid. Elke menselijke activiteit wordt zodoende volledig vergolden: de mens krijgt wat hij verdient. Omdat Hij onze Maker is en wij zijn eigendom, is Hij tevens de Wetgever en heeft Hij de macht om het oordeel te voltrekken. In het Nieuwe Testament wordt Christus aangesteld tot Rechter. Wanneer wij voor zijn rechterstoel verschijnen zal Hij alles openbaren en zal Hij het eindoordeel uitspreken. Omdat we allen zondaren zijn zullen alleen degenen die het leven gevonden hebben in Christus behouden worden, doordat ze van hun schuld worden vrijgesproken, op grond van zijn eigen offer.

In de gehele Bijbel ligt, in tegenstelling tot het christendom vandaag, een bijzondere nadruk gelegd op de toorn van God. We moeten hierbij goed bedenken dat Gods toorn heel anders is dan die van mensen. Waar wij in onze toorn vaak onbeheerst zijn of zelfs wreed, daar is God in zijn toorn volkomen rechtvaardig. In zijn toorn antwoordt Hij op zaken die zijn toorn opwekken. Dit betreffen met name de activiteiten van mensen waaruit blijkt dat men moedwillig zich van God heeft afgewend. De toorn van God is met name over mensen die Christus versmaden, zich niet met God willen laten verzoenen en de zonde verkiezen boven gehoorzaamheid. Deze toorn zal zich vooral openbaren bij het eindoordeel, maar ook in het hier en nu is zij werkzaam. Zo gebruikt God overheden om mensen te straffen of kan Hij mensen en zelfs hele samenlevingen overgeven aan hun eigen hartstochten en verwerpelijk denken. Alleen wanneer we vertrouwen op het werk en de Persoon van Christus kunnen we aan Gods toorn ontkomen.

In de Bijbel wordt eveneens veelvuldig Gods goedertierenheid genoemd. Hierbij moet worden gedacht aan zijn trouw, milddadigheid en vrijgevigheid voor ieder mens, gelovig of ongelovig. Maar de goedertierenheid van God blijkt nog veel meer uit de bijzondere zorg die God heeft voor degenen die Hem toebehoren. Hij zegent hen dagelijks met ontelbare zegeningen op allerlei gebied, hen verlossend uit de macht van de zonde en heiligend naar het beeld van zijn Zoon. Wanneer mensen deze goedertierenheid van God afwijzen, wordt Gods gestrengheid openbaar. Dit betekent dat men, naar de eigenlijke betekenis van het woord, van Hem afgesneden wordt en uiteindelijk voor eeuwig verworpen zal zijn. De Bijbel benadrukt dat God hierbij lankmoedig is. De verwerping van de mens is het laatste wat God wil en in zijn lankmoedigheid stelt Hij mensen nog steeds in de gelegenheid om zich te bekeren tot Christus.

In enkele belangrijke Bijbelgedeelten wordt melding gemaakt van de jaloersheid van God. Deze jaloersheid kan worden begrepen vanuit de verbondsrelatie die God met Zijn volk heeft. De Bijbel gebruikt hiervoor het beeld van een huwelijk. Wanneer het volk ontrouw is, bijvoorbeeld door afgoden te vereren of het ware geluk te zoeken in het navolgen van vleselijke begeerten, dan wekt dit de jaloersheid van God. Hij is de trouwe verbondspartner en zet zich met uiterste ijver voor zijn volk in. Hij verwacht van ons dan ook volledige trouw en overgave. Gods liefde en ijver voor ons vraagt om een antwoord van onze kant en wanneer wij lonken naar afgoden kwetsen wij Hem op het allerdiepst.

Deel 3 (hfst 18-22): Als God voor ons is

Door het plaatsvervangende offer van Christus is Gods toorn over onze zonde gestild en is de schuld ervan rechtmatig betaald. Mensen die hun vertrouwen op Christus stellen worden dan ook met God verzoend en leven voor eeuwig in vrede met Hem. Dit is de centrale boodschap van de Bijbel, het Oude Testament wijst ernaar vooruit en het Nieuwe vervult haar.

De meest heerlijke waarheid in de Bijbel is die van de openbaring van God als onze Vader. In het Oude Testament bestond er een zekere afstand tussen God en zijn volk, maar in het Nieuwe Testament komt God ons in Christus heel Persoonlijk en vaderlijk tegemoet. In Christus zijn wij als Gods kinderen geadopteerd en zijn wij erfgenamen geworden van zijn heerlijkheid. Als kinderen van God mogen we in gemeenschap met Hem leven, waarbij Hij ons eert als zijn waarachtige kinderen en broers en zussen van zijn Zoon. Vanwege deze bevoorrechte positie mogen we ons altijd veilig en geborgen weten, ongeacht de omstandigheden van ons leven.

In het onderwijs van Jezus stond de waarheid van de adoptie van mensen tot kinderen van God centraal. De discipelen van Jezus moesten beseffen wat het betekende om aangenomen te worden als kinderen Gods en vandaar uit moesten ze leren te geloven, te bidden en te handelen. Ze moesten leren begrijpen dat God als almachtige Vader voor hen zou zorgen en dat ze geroepen waren om hun leven totaal aan Hem over te geven. Dit onderwijs van Jezus wordt in onze harten voortgezet door de Heilige Geest: de Geest van het zoonschap (Rom.8). Door Hem leren wij, leerlingen en volgelingen van Jezus, om steeds meer vanuit onze positie als Gods kinderen te leven. We ontlenen hieraan steeds meer geloof, vreugde en zekerheid. Steeds sterker zullen we beseffen en ervaren dat de hemelse Vader ons grenzeloos liefheeft en alles in ons leven op zodanige wijze bestuurt en aanwendt dat wij in een steeds hechtere gemeenschap met Hem gaan leven. Tegelijkertijd bewerkt de Heilige Geest in ons ook de levensheiliging die past bij onze positie als Gods kinderen. Door Hem zullen we leren om Gods wil te doen en om ons te gedragen als leden van Gods familie, naar het beeld van Christus. Voor geen enkele christen zal dit leerproces pijnloos verlopen, maar we mogen altijd weten dat God ons hier nooit aan onderdoor zal laten gaan en dat Hij trefzeker tot zijn doel met ons zal komen. Het gaat hierbij met name om het afsterven aan ons eigen vlees en het leven in gehoorzaamheid aan het Woord. Hoe meer wij ons bij dit alles in vertrouwen aan Hem overgeven, hoe vaker en sterker we zullen kunnen ervaren hoe groot zijn liefde voor ons is.

Het is voor een christen van groot belang te beseffen dat God met hem bezig is en dat Hij uit genade ons wil leren te leven volgens zijn principes. God wil ons vanuit zijn liefde en genade leren steeds dichter bij Hem te leven. En dat leren we met name door te worden blootgesteld aan allerlei beproevingen. Door deze beproevingen worden we geconfronteerd met onze zonde en zwakheden en leren we te leven in afhankelijkheid van God. God zal ons via deze weg duidelijk maken dat we in Hem alles bezitten dat we hier en voor eeuwig nodig hebben, voor alle terreinen van ons bestaan. Omdat een christen hiervan volledig verzekerd is vanuit het Woord, mag hij de beproevingen niet (langer) uit de weg gaan door te proberen zijn eigen leven veilig te stellen buiten God om. Christenen zijn geroepen om als pelgrims te leven in de wereld. Dit betekent dat we onze welzijn op geen enkele wijze laten afhangen van wat deze wereld te bieden heeft, maar dat we Christus volgen in alles. Hierbij zullen we ongetwijfeld sterke tegenstand ontmoeten, zowel vanuit onszelf als vanuit de wereld om ons heen. Maar wanneer we ons als Gods aangenomen kinderen blijven vasthouden aan de beloften van het evangelie dan zullen we op deze weg steeds meer de ware vreugde en het ware leven mogen smaken, die bestaan in de kennis van God, onze Vader.