Dromen en religies

“Een niet-geïnterpreteerde droom is als een ongelezen brief” (Talmoed). Maar wat houdt een droom precies in? Dit is een vraag die nog altijd de hele wereld bezighoudt. Elk mens op aarde heeft er namelijk wel een verklaring voor. Zo concludeerde Sigmund Freud dat onze dromen iets zeggen over onszelf. Dromen zijn als het ware een ‘koninklijke weg naar het onbewuste’. Maar niet iedereen is het met Freud eens. Zo hebben de meeste religies een hele andere kijk op dromen dan wetenschappers. Maar welke verklaringen hebben religies eigenlijk voor onze dromen?

Het hindoeïsme

Volgens het hindoeïsme zijn dromen ‘echt’ en worden ze veroorzaakt door hun hoogste godheid Brahma. De eerste verwijzingen naar dromen zijn te vinden in de Rig Veda, één van de oudste Veda’s (hindoeteksten). In deze godsdienstige tekst staat dat dromen uitingen zijn van slechte geesten. Om je te beschermen tegen deze boze dromen, dient een hindoe te bidden naar Varuna, de hindoegod van het water.

Maar er zijn niet alleen boze dromen volgens het hindoeïsme; in de Atharva Veda is immers een tekst gevonden die de profetische aard van dromen weergeeft. Hier wordt namelijk gesproken over een zwarte vogel die symbool staat voor profetie en altijd voortekenen met zich meebrengt. Toch hoeft een droom niet altijd profetisch te zijn, in de Charaka Samita wordt verder nog onderscheid gemaakt tussen:

1. Dromen die worden veroorzaakt door het oog (in de wakende tijd);
2. Dromen die worden veroorzaakt door wat er gehoord wordt;
3. Dromen die worden veroorzaakt door wat ervaren wordt door andere zintuigen;
4. Dromen die ontstaan door verlangens;
5. Dromen die bedacht worden door de geest;
6. Dromen afkomstig van ‘Arishta’, de ontoegankelijke godin;
7. Dromen die voortvloeien uit elementen van het lichaam (vata, pitta en kapha).

Het boeddhisme

Volgens boeddhistische principes zijn dromen vooral ‘activiteiten’ van de geest. Boeddhisten zien dromen vaak als ideeën die tot uiting komen tijdens je slaap. Deze dromen worden gezien als onbelangrijk. Maar er is echter één soort droom die onder boeddhisten als ‘belangrijk’ wordt bestempeld, dit zijn de profetische dromen.

Volgens het boeddhisme kan een droom zes oorzaken hebben. De eerste drie zijn redenen van vooral biologische processen, die we kunnen vergelijken met de eerste drie dromen van het hindoeïsme. Gaan we een stapje verder, dan heeft de vierde categorie vooral te maken met de bemoeienis van bovennatuurlijke krachten. De vijfde daarentegen, zijn dromen die onder invloed staan van ervaringen uit het verleden. De laatste categorie kenmerkt zich door profetische gebeurtenissen en deze worden als zeer waardevol beschouwd.

Het christendom

Het christendom verdeelt net als het boeddhisme en het hindoeïsme dromen in categorieën. Dit keer zijn het echter vier soorten dromen, zoals:

1. Profetische dromen;
2. Waarschuwende dromen;
3. Dromen die voortvloeien uit activiteiten;
4. Valse dromen.

Volgens het christendom kan iedereen een profetische droom krijgen. Ze zijn vaak verschillend van aard, maar hebben wel rechtstreeks betrekking op de dromer. Voorbeelden in de Bijbel van profetische dromen zijn die van de Farao, Nebukadnezar en Jozef die meestal gingen over hun eigen toekomst of over de perspectieven van hun land. Toch wordt er in de Bijbel gewaarschuwd voor deze ‘duistere gezegden’, want ze zijn vaak niet duidelijk waardoor er een hoop gespeculeerd kan worden.

Het jodendom

Het jodendom hecht veel waarde aan dromen, want ze zouden namelijk cruciale informatie voor de mensheid bevatten. Joden zien een droom meestal als een doorgang naar de andere wereld die in de realiteit niet bereikbaar is.

Zowel het jodendom als het christendom onderscheiden vier categorieën dromen. Toch wordt er in de Talmoed en Thora over een paar andere dromen gesproken dan die in de Bijbel. Een voorbeeld hiervan is de droom die meerdere interpretaties zou hebben. Daarnaast wordt er over een ander type droom gesproken die afhankelijk van de interpretatie, als positief of negatief beschouwd kan worden. De twee laatste types dromen komen tevens voor in de Bijbel, namelijk de profetische en valse dromen.

De islam

De islam beschouwt dromen als waarheden die door engelen of duivelse inmenging ontstaan. Volgens moslims kunnen ook niet-moslims waarheidsgetrouwe dromen krijgen. Deze dromen komen echter niet vaak voor; enkel én alleen bij hooggevoelige zielen. Daarom moeten mensen volgens de islam oppassen hun eigen dromen na te jagen, omdat je nooit zeker weet of de droom betrouwbaar is of niet. In de islam is er sprake van drie soorten dromen, namelijk:

1. Dromen die zijn voortgekomen uit de wil van Allah (God), ook wel ‘rahmaani’ genoemd;
2. Dromen die zijn voortgekomen uit de wil van Shaytaan (Satan), ook wel ‘shaytaani’ genoemd;
3. Dromen die voortvloeien uit psychologische activiteiten, ook wel ‘nafsaani’ genoemd;