Taoïsme en Confucianisme zijn geestelijke stromingen

Het Taoïsme is in het zuidoosten van Azië een van de belangrijkste religieuze en filosofische stromingen. Taoïsme, Confucianisme en Boeddhisme hebben zich bijna tegelijk ontwikkeld. Hierdoor zijn er a.h.w. drie wegen die men kan gaan. Het Taoïsme is in het westen vooral bekend geworden door de betekenis van Yin en Yang die een tegenstelling symboliseren maar toch een eenheid vormen. We kunnen veel leren van de geestelijke stromingen die ontstaan zijn in het oosten.

• Hoe is het Taoïsme ontstaan?
• Confucianisme
• Wu Wei
• Yin en Yang
• Wu Xing
• Taoïstische is een van de belangrijkste filosofische stromingen
• Neo Taoïsme en Boeddhisme

Hoe is het Taoïsme ontstaan?

Het Taoïsme is ontstaan in de vijfde eeuw voor Christus in China. Het is de tweede belangrijke stroming, niet alleen een religieuze maar ook een filosofische stroming die de weg aangeeft die het menselijk verstand te boven gaat en die de mens zal moeten gaan. Tao betekent weg. De teksten zijn geschreven in de Tao Te Ching. Dit is een boek met 81 verzen. Men veronderstelt dat de teksten zijn samengesteld door meerdere schrijvers maar de belangrijkste is Lao Zi (Oude Meester). De teksten geven inzicht in hoe men de weg dient te bewandelen om een goed leven te kunnen leiden. Men ziet het als een stroom en een ondeelbaar principe waaruit alles voortvloeit. Vanzelfsprekend zijn de teksten eerst mondeling doorgegeven, later in verzen ondergebracht en rond 300 jaar voor Christus zijn deze op schrift gesteld. Een tweede belangrijke grondlegger was Zhuang Zi. Deze legde meer de nadruk op de individuele mens.

Confucianisme

In oorsprong was het Taoïsme een reactie op het vroege Confucianisme. De eerste Chinese filosoof was Confucius en deze leefde van 552 tot 479 voor Chr. in de staat Lu. in het oude Zhou rijk. Confucius wilde de hiërarchie weer in ere herstellen door de oude waarden van het Zhou rijk weer in ere te herstellen. De filosofie van Confucius ging uit van medemenselijkheid en wederzijdsheid. Men probeerde de maatschappij te ordenen door actief en politiek te handelen terwijl de Taoïsten dit afwezen. Onder invloed van het boeddhisme in de Middeleeuwen tenslotte kan men zeggen dat de drie wegen samenkomen. Taoïsten zoeken naar verbinding in plaats van te analyseren. Zij hadden een veel meer passieve houding voor ogen in het China van die tijd. Met een groot respect voor het universum. Leven vanuit een niet weten. Het Taoïsme kent een paar belangrijke begrippen waarbij Dao, ofwel Tao de weg is die we dienen te volgen in het leven. Deze weg biedt ons het volgende:

• De weg schenkt het leven, vervolmaakt en schept rust
• De weg schenkt het leven maar probeert dit niet te bezitten
• De weg maakt de mens niet afhankelijk
• De weg doet de mens rijpen maar hen niet beheersen

Als je deze weg volgt ontdek je Tai Chi. Dit betekent het totaal van het oneindige principe van de evolutie. Bij Taoïsten komt dit tot uiting bij het volgen van de principes:

• Wu Wei
• Eenheid van Yin en Yang
• Wu Xing

Wu Wei

Deze manier van handelen noemen we Wu wei en betekent letterlijk niet handelen. Dit betekent niet dat er passief wordt geleefd maar dat men handelt zonder het eigenbelang na te streven. Men probeert Dao ofwel de weg te volgen. Het Taoïstische ideaal is opnieuw natuurlijk worden. Ook de eigen creativiteit wordt op deze manier gestimuleerd en ontwikkeld. Men vertrouwt op een natuurlijke cyclus van leven en dood. Daarbij probeert men zich van het eigen ego te ontdoen en tracht dit te bewerkstelligen door niet spreken en niet handelen en niet weten. Hieruit ontstaan een grote vrijheid.

Yin en Yang

Yin en Yang zijn de meest belangrijke begrippen in het Taoïsme en hier wordt alles van afgeleid. Door de tegenstelling maar tevens het samenspel van Yin (het vrouwelijke) en Yang (het mannelijke) zijn de dingen voortdurend aan verandering onderhevig. Het belangrijkste is hemel en aarde als abstracte begrip. Zij staan los van elkaar en beïnvloeden elkaar. Het ene is de veroorzaker van het andere. Alleen als we vergelijken kunnen we yin of yang voorstellen. Zo kennen we:

• Warm en koud
• vrouw en man
• donker en licht
• Hard en zacht
• Dood en leven
• Binnen en buiten
• Even en oneven
• Aarde en hemel
• Zon en schaduw

Het belang van Yin en Yang mogen we niet onderschatten. Immers in het dagelijks leven van Taoïsten speelt dit een grote rol. Men houdt rekening met yin en yang bij het koken. Bepaalde producten zijn yin en dienen dan te worden aangevuld met yang. Maar ook in de bouwkunst zijn deze begrippen belangrijk. Is iets totaal recht gebouwd dan zal er toch een bepaalde buiging worden aangebracht om yin en yang met elkaar in overeenstemming te brengen. Ook in de medische wereld is yin en yang belangrijk. Het menselijk lichaam heeft yin en yang componenten maar ook de medicijnen worden verstrekt rekening houdend met yin en yang.

Wu Xing

Uit de wisselwerking tussen Yin en Yang ontstaan de vijf krachten. Deze omvatten het systeem van de vijf elementen water, vuur, metaal, aarde en hout. Er is een voortdurende transformatie. Dit systeem kent twee componenten. Het voedende en het controlerende. Als symbool kennen we een cirkel met een vijf puntige ster.

Taoïstische is een van de belangrijkste filosofische stromingen

In het ideaalbeeld van de Taoïsten staat een kleine en overzichtelijke staat waarbij de vorst zich a.h.w. onzichtbaar kan maken. Geen machtspolitiek en men blijft het liefst op eenvoudige wijze op één plaats. Er is wel eens geprobeerd om een staat in China op deze manier te leiden maar dit bleek niet succesvol. In de Han- dynastie kwam het Taoïsme tot bloei.

Neo Taoïsme en Boeddhisme

Tijdens de Chinese middeleeuwen ontstond een nieuwe religieuze stroming waarbij het niet zozeer ging om de filosofische uitgangspunten maar om het verkrijgen van onsterfelijkheid en het communiceren met geesten. China werd overspoeld met teksten uit de Indiase scholen. Dit luidde de periode in van de introductie van het Boeddhisme. De nieuwe filosofie werd niet gezien als inheems of barbaars. De Taoïsten verbleven het liefst in de natuur. Maar uit een samen gaan ontstond het boek der verandering de Yi Ying. De geschriften kwamen van Wang Bi die een sympathisant was van zowel het Confucianisme als van het Taoïsme.