De betekenis van het feest van Allerheiligen

Ieder jaar op 1 november vieren de katholieken het feest van Allerheiligen. Wat betekent dat? Vroeger kregen ook wij Nederlanders dan een vrije dag, die tijd is voorbij. De viering is er echter niet minder belangrijk door geworden. Voor gelovigen is de hemel het allerhoogste doel, dus als we dat bereikt hebben, valt er wat te vieren. Wij aardse stervelingen vieren dat feest graag mee, in de hoop daar ook, vroeger of later, te mogen eindigen.

Geloof

Als wij katholieken in onze geloofsbelijdenis bidden: “… ik geloof in de gemeenschap van de heiligen”, refereren we niet, al dan niet bewust, aan de zielen in de hemel, maar aan de oorspronkelijke betekenis van het begrip ‘heiligen’. In de handelingen van de apostelen lezen we hoe Paulus de heiligen aanspreekt terwijl hij het tegen de mensen om hem heen heeft, die nog in leven zijn. In de vroege Christentijd was iedere gelovige en gedoopte ziel een heilige. Dat is inmiddels wel anders.

Militante Kerk

Als de geloofsbelijdenis het heeft over een gemeenschap van heiligen, gaat het over het bestaan van een uitwisseling tussen de verschillende groepen gedoopte zielen die de Heilige Geest bezitten. Daartoe behoren allereerst alle gedoopte zielen die strijden tegen hun zonden en fouten; we noemen dit de militante Kerk. Kerk met een hoofdletter, omdat het niet om het gebouw gaat, maar om de gemeenschap van gelovigen die samen de Kerk vormen. Als we een doodzonde begaan, blijven we weliswaar lid, maar worden we van deze gemeenschap van heiligen afgesneden zo lang we de Heilige Geest uit onze ziel weren door onze zonden niet op te biechten.

Lijdende Kerk

De zielen in het vagevuur zijn ook lid van de gemeenschap van heiligen. Zij moeten nog van hun zonden en schulden gezuiverd worden. God kunnen ze nog niet zien, maar de Heilige Geest is in hen. Zij worden de lijdende Kerk genoemd, omdat ze lijdzaam moeten wachten tot hun ziel gezuiverd is en in staat van genade om God te zien. Ze kunnen zelf niets doen om dit wachten te verkorten. Zij hebben tijdens hun leven niet genoeg moeite gedaan om de goddelijke gerechtigheid van Jezus te verdienen, en nu is het daarvoor te laat. Wij kunnen hen helpen door voor hen te bidden, aflaten voor hen te verdienen en missen te laten opdragen. We weten niet of de lijdende zielen voor ons kunnen bidden, maar als ze de hemel bereikt hebben, mede door onze inspanningen, zullen ze ons zeker herinneren in hun gebeden en onze speciale voorsprekers zijn bij God.

Aflaat

Volgens de Katholieke leer word je gestraft voor je zonden, om de ziel te zuiveren en de morele orde en de eer van God te herstellen. Alleen zo kom je in de hemel. Je kunt echter je straffen door God laten kwijtschelden, door een aflaat te verdienen. Dat kan voor jezelf of voor zielen in het vagevuur die dat niet meer kunnen, aangezien wij als gelovigen met elkaar verbonden zijn. De aflaat houdt in dat de kerk de goede daden van Jezus en de heiligen deze straf laat opheffen. Eerst moet de zonde echter berouwvol worden opgebiecht, met inbegrip van het vaste voornemen deze niet meer te begaan. Hoe kan iemand een aflaat verdienen zodat zijn zonde herroepen worden? De paus kan bijvoorbeeld bepalen dat ieder die tijdens het jaar van Barmhartigheid, een heilige deur doorgaat, een aflaat verdient.

Triomferend

Tenslotte zijn er de zielen in de hemel - niet alleen de gecanoniseerde heiligen! -: de triomferende Kerk, die eeuwig blijft. Bij het laatste oordeel wordt hieraan de lijdende Kerk toegevoegd. De gemeenschap van de heiligen impliceert dat alle zielen zich bewust moeten zijn van de noden en behoeften van de andere zielen. Dat geldt vooral voor de triomferende zielen ten opzichte van de militante en de lijdende zielen, en voor de militante zielen ten opzichte van de lijdende zielen. Aangezien de zielen in het vagevuur zichzelf niet kunnen helpen zijn zij aangewezen op de hulp van de heiligen en de militante zielen.

Allerheiligen

Voor de heiligen betekent het feit dat zij het hoogste bereikt hebben niet, dat ze de andere zielen prompt vergeten zijn. Als ultieme vrienden van God willen zij uit perfecte liefde voor Hem, al zijn schepselen helpen om ook in de hemel te komen. En voor ons aardse zielen geldt dat we niet alleen tot de heiligen hoeven te bidden om hun hulp af te smeken, maar hen ook in onze gebeden kunnen prijzen en eren als schepselen Gods. Zoals we een kunstenaar prijzen door zijn kunstwerk te bewonderen. Behalve de dagen die de Kerk wijdt aan specifieke, gecanoniseerde heiligen, wijdt ze ook één dag aan alle andere heiligen. Dat is Allerheiligen op 1 november.

Bovennatuurlijk

Het mag duidelijk zijn dat we een waarlijk bovennatuurlijke liefde mogen koesteren voor elkaar, en dat we, in woord en gedachte, de deugd van broederlijke/zusterlijke liefdadigheid kunnen beoefenen, met name in de beoefening van onze spirituele en materiële werken van barmhartigheid.