Verplichtingen tot opstellen ouderschapsplan

Verplichtingen tot opstellen ouderschapsplan Relaties kunnen stranden en mensen kunnen hierdoor op verschillende manieren uit elkaar gaan. Soms is een relatie al over, maar is er niet meteen de mogelijkheid om beiden fysiek een andere woning te betrekken. Wat zijn dan de verplichtingen tot het opstellen van het ouderschapsplan voor (ex-)samenwoners?

Het ouderschapsplan

Het ouderschapsplan is, zoals het woord al verraadt, een plan wat ouders opstellen waarin afspraken worden neergelegd hoe zij omgaan met het voortgezet ouderschap na de scheiding. Dit plan stellen beide ouders op en zij zijn vrij om afspraken te maken waarover zij maar willen, met uitzondering van de wettelijke minimumeisen van artikel 815 Rv.107 Het ouderschapsplan moet worden opgemaakt bij een verzoek tot echtscheiding, ongeacht of dit verzoek eenzijdig of gezamenlijk is ingediend. Het kan dus als een afzonderlijk document bij het verzoekschrift worden toegevoegd, maar het opnemen van het ouderschapsplan in het verzoekschrift is ook toegestaan. Rekening moet worden gehouden met verandering. In de loop der jaren veranderen de ouders, kinderen en situaties. Daar kan in het ouderschapsplan ook al rekening mee worden gehouden.

De verplichting tot het ouderschapsplan wordt ook als stimulans gezien voor scheidende ouders om tot een overeenstemming te komen. Alhoewel het ouderschapsplan minder verplichtend is als dat soms wordt gedacht, het belemmert het gezinsleven minder diep en zal dan ook effectiever zijn. In de mediation heeft het ouderschapsplan ook een goede functie, wat door het wetsvoorstel ook niet gewijzigd wordt. Er zal wel veel geïnvesteerd moeten worden, wil het ouderschapsplan een kans van slagen hebben. Er zal door de overheid financiële steun moeten worden gegeven voor het ondersteunen van mediation.

De verplichtingen

Hoe is de verplichting tot het opstellen van een ouderschapsplan geregeld en op welke manier kan, in het geval van niet-naleving van het ouderschapsplan, worden gesanctioneerd?

De verplichting tot het opstellen van het ouderschapsplan is geregeld door het invoeren van de Wet Bevordering Voortgezet Ouderschap en Zorgvuldige Scheiding. Deze wet, die is ingevoerd in 2009, zorgde voor een wijziging in Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek en in de Wet Rechtsvorderingen. De reden van de invoering betrof het ontbreken van enige regeling over het voortzetten van het ouderschap na de scheiding. Voor de invoering van de wet was het voor ouders nog niet verplicht om afspraken te maken. De omgangsregeling en de alimentatie waren wel aanwezig, er misten echter nog belangrijke vraagstukken met betrekking tot de opvoeding van (minderjarige) kinderen. Toenmalig Kamerlid de heer Luchtenveld heeft in zijn initiatiefvoorstel geprobeerd een dergelijke regeling door te voeren. Het is uiteindelijk het regeringsvoorstel van de heer Donner geweest die de wijziging in de wet heeft geregeld.

Twee categorieën

De verplichting tot het opstellen van het ouderschapsplan kan worden ingedeeld in twee categorieën. Enerzijds hebben we de formele relaties, dit zijn de gehuwden en de geregistreerde partners. Indien deze relaties beëindigen is er een juridisch contactpunt nodig, ofwel een rechter, een advocaat of notaris.

Anderzijds zijn er de informele relaties, de samenwoners. Deze groep relaties kunnen een juridische verbintenis hebben door middel van een samenlevingsovereenkomst die bij de notaris is opgesteld. Ook bevat deze groep de relaties die zonder enige juridische verbintenis samenwonen. Deze informele relaties zijn weer onder te verdelen in de relaties met gezamenlijk gezag en zonder gezamenlijk gezag.

Gezamenlijk gezag houdt in dat beide ouders de wettelijke verantwoordelijkheid over het kind hebben. Daar waar gehuwden en geregistreerd partners automatisch gezamenlijk gezag hebben, moeten samenwoners dit apart voor de man aanvragen. De vrouw heeft als moeder van het kind bij geboorte direct gezag. Gezag moet dan ook niet worden vergeleken met erkenning. Dit zijn twee aparte bepalingen.

De Wet Bevordering Voortgezet Ouderschap en Zorgvuldige Scheiding heeft met zich meegebracht dat bij het beëindigen van een formele relatie het ouderschapsplan verplicht bij het verzoekschrift (tot beëindiging/echtscheiding) dient te worden gevoegd. Zolang het verzoekschrift geen ouderschapsplan bevat wordt de beëindiging niet goedgekeurd. Indien het niet mogelijk is om een ouderschapsplan op te stellen, te denken valt aan echtgenoten die niet meer door één deur kunnen, dan is het mogelijk om alsnog om goedkeuring van het verzoekschrift te vragen zonder het ouderschapsplan. Dit dient echter wel goed beargumenteerd te worden.

Voor informele relaties is het opstellen van het ouderschapsplan ook verplicht bij scheiding. In tegenstelling tot formele relaties bestaat er echter bij de scheiding van samenwoners geen juridisch punt waarop het ouderschapsplan gecontroleerd wordt. Een
samenlevingsovereenkomst kan namelijk al worden beëindigd door het niet meer samenwonen van partijen. Daar waar gehuwden of geregistreerde partners hun relatie moeten ontbinden, is daar bij samenwoners geen sprake van. Tegenwoordig wonen ook veel partners samen zonder een samenlevingsovereenkomst. Vanzelfsprekend is er ook bij deze relaties geen sprake van ontbinding. Bij informele relaties is dan slechts een controlemoment zodra de partijen bij de rechter komen indien er conflicten zijn met bijvoorbeeld geld, inboedel of de omgangsregeling. Indien dan blijkt dat er geen ouderschapsplan is opgesteld vraagt de rechter hier alsnog om.

Doordat er een dermate verschil bestaat tussen de formele en informele relaties, maakt dat ook dat de handhaving op het niet nakomen van de afspraken van het ouderschapsplan verschillen. Samenwoners zullen in de meeste gevallen geen ouderschapsplan hebben omdat dit niet kan worden gecontroleerd. Indien gemaakte afspraken niet worden nagekomen en het geschil komt bij een rechter, zal de rechter eerst om een ouderschapsplan vragen. Indien ex-gehuwden of ex-geregistreerde partners de afspraken niet nakomen kan hier direct naar gehandeld worden.

De sancties die op het niet nakomen van de afspraken liggen zijn:
  1. De dwangsom, artikel 611a Rv
  2. Lijfsdwang, artikel 585 Rv
  3. Een afgiftebevel met behulp van de sterke arm, deze wordt door de rechter opgelegd
  4. Wijzigen gezamenlijk gezag naar eenzijdig gezag bij de ouder waarbij het kind niet zijn hoofdverblijf heeft, ook dit is slechts in de rechtspraak toegepast.
  5. Bijzondere curator, te vinden in artikel 1:250 BW.

Begrippenlijst:

  • Formele relatie: Gehuwden en geregistreerd partnerschap. Relaties waarbij een rechtshandeling nodig is en een overheidsinstantie bij komt kijken.
  • Informele relaties: Samenwoners. Relaties waarbij geen overheidsinstantie komt kijken.
  • Gezamenlijk ouderlijk gezag: Wanneer zowel de moeder als de vader gezag hebben over het kind.
  • Nevenvoorzieningen: Een voorziening wat betrekking heeft op een scheiding waarvoor de rechter bij de beslissing voor de ontbinding ook een beslissing neemt. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op de huur of gebruik van de echtelijke woning.
  • Ouderschapsplan: Het plan wat ouders volgens de wet verplicht zijn op te stellen bij een echtscheiding. Dit geldt alleen voor getrouwde, geregistreerd partnerschap of samenwoners met gezamenlijk gezag.
© 2014 - 2024 Softwaretester, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Ouderschapsplan makenOuders met minderjarige kinderen die gaan scheiden, moeten een ouderschapsplan opstellen en aan de rechter voorleggen. Z…
Ouderschapsplan en mediatorOuderschapsplan en mediatorVanaf 1 maart 2009 is het verplicht om bij een echtscheiding een ouderschapsplan op te stellen. Steeds vaker schakelen m…
Wat is een ouderschapsplan?Wat is een ouderschapsplan?Bij een scheiding moet de nadruk komen te liggen bij de belangen van de kinderen. Ouders die gaan scheiden, zijn verplic…
Scheiden: Ouderlijk gezag en een beperking hebbenScheiden: Ouderlijk gezag en een beperking hebbenBij het ouderlijk gezag na een scheiding kijkt de Nederlandse wetgeving niet specifiek naar iemands' handicap. Een handi…

Tafelmanieren, bestek en gewoontenTafelmanieren, bestek en gewoontenTafelmanieren zijn goede manieren die je hanteert wanneer je aan tafel eet. Vaak eet je met andere tafelgenoten en is he…
Wonen in Nederland: wanneer is regionale binding verplicht?Wonen in Nederland: wanneer is regionale binding verplicht?Mag u als Nederlander zomaar overal in ons land gaan wonen? In principe wel, als u een huis koopt, of op de particuliere…
Softwaretester (24 artikelen)
Gepubliceerd: 19-08-2014
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Regelingen
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.