Vingerafdruk op identiteitsbewijs weigeren

Wie een paspoort of identiteitsbewijs aanvraagt bij de gemeente moet hiervoor een vingerafdruk achterlaten. Diverse mensen hebben geweigerd om hun vingerafdruk te laten afnemen voor het aanvragen van deze documenten. Dit is problematisch want omdat ze hierdoor geen identificatiedocument kunnen aanvragen kunnen ze ook niet voldoen aan de in Nederland geldende identificatieplicht. In de toekomst komt er mogelijk wel een oplossing voor weigeraars die niet naar het buitenland reizen maar het document alleen willen gebruiken om zich in Nederland te identificeren en te stemmen.

Vingerafdruk weigeren

• Nederlands biometrisch paspoort
• Waarom moet er een vingerafdruk in je paspoort?
• Verzet tegen de verplichte vingerafdruk
• Individueel verzet
• Hoop voor weigeraars?

Nederlands biometrisch paspoort

In het Nederlands biometrisch paspoort worden twee vingerafdrukken opgeslagen. Deze afdrukken komen in een RFID-chip van 72kb terecht. Naast de reguliere informatie staan naast een gelaatsscan ook een afdruk van de linker- en rechterwijsvinger. Het biometrisch paspoort is in Nederland in gebruik sinds augustus 2006. De opname van de vingerafdruk is in september 2009 ingevoerd. Het is ook mogelijk om in het paspoort gegevens van een irisscan op te nemen. Hier is in Nederland echter niet voor gekozen.

Waarom moet er een vingerafdruk in je paspoort?

Dit wordt gedaan om aan geldende Europese regelgeving te voldoen. In alle landen van de Europese Unie is het voor iedereen van 12 jaar en ouder verplicht om bij het aanvragen van een paspoort een vingerafdruk af te staan. Nederland stemde hier al in 2004 mee in. Voor identiteitskaarten is het niet in al landen verplicht maar in Nederland wel. In veel andere landen hebben identiteitspapieren een geldigheidsduur van tien jaar - in Nederland is dit slechts vijf jaar - en daardoor lopen er ook nog veel mensen rond met een document dat is uitgegeven voordat de regel werd ingevoerd.

Het afnemen van de vingerafdruk gebeurt niet met inkt maar met een elektronisch apparaatje op de balie bij de gemeente. Deze wordt vervolgens ook niet als afbeelding op je paspoort afgedrukt maar wordt opgeslagen in een chip. Met speciale apparatuur kan deze worden afgelezen. Dit wordt bijvoorbeeld gebruikt bij de douane. Wanneer je vingerafdruk in de chip is opgenomen wordt deze uit de bestanden van de gemeente verwijderd. Er was ooit een plan om alle afdrukken op te slaan in een landelijke database maar dit gaat omwille van de bewaking van privacy niet door. Je biometrische gegevens blijven dus niet digitaal opgeslagen maar zijn alleen af te lezen uit je eigen identiteitsdocument.

Verzet tegen de verplichte vingerafdruk

Lang niet iedereen is blij met deze regelgeving. Omdat er in Nederland een identificatieplicht bestaat moet elke volwassene ten alle tijden een paspoort of identiteitskaart kunnen overleggen. Het niet laten aanmaken van zo'n document omdat men geen vingerafdrukken wil afstaan is dus in principe geen keuze.

Tegen het afstaan van vingerafdrukken zijn meerdere bezwaren in te brengen. Het kan als aantasting van de privacy gezien worden dat mensen verplicht zijn gegevens over hun lichaamskenmerken af te staan. Bij sommige mensen bestaat de angst dat onzorgvuldig met de data wordt omgegaan waardoor de gegevens in handen kunnen komen van hackers en criminelen. Soms gaat het om een principekwestie: het zelf willen bepalen wie wel en wie geen toegang krijgt tot je persoonlijke gegevens.

Individueel verzet

Je kunt je als je dat wilt individueel verzetten tegen het afstaan van je vingerafdrukken. In dat geval moet je een afspraak maken bij de gemeente voor het aanmaken van een identiteitsdocument en daarbij aangeven dat je geen vingerafdrukken wilt afstaan. Je zult er dan op gewezen worden dat het niet mogelijk is om een identiteitsdocument aan te vragen. Vervolgens kun je je bezwaar in geschrift naar de burgemeester van je gemeente sturen en hem/haar vragen een besluit af te geven waar in staat dat de gemeente je aanvraag niet in behandeling wil nemen. Tegen dit besluit kun je vervolgens bezwaar maken.

Bezwaar maken is gratis maar wanneer je een advocaat in de arm neemt moet je hier uiteraard wel voor betalen. In sommige gevallen kun je een beroep doen op je rechtsbijstandsverzekering. Het is overigens niet verplicht om een advocaat te nemen voor het bezwaar. Zorg er wel altijd voor dat je bezwaarschrift in je eigen woorden geschreven is en pluk geen voorbeeld letterlijk van het internet. Volgens de wet mag je namelijk geen standaard bezwaarschriften gebruiken.

Normaliter beslist de gemeente dat je jouw aanvraag terecht niet in behandeling heeft genomen. In dat geval kun je in beroep gaan. De maximaal twee jaar durende procedure kost je €151,00 in griffiekosten. Wanneer je van de rechter gelijk krijgt moet je gemeente een nieuw besluit nemen. Eventueel kun je bij een negatieve beslissing ook nog in hoger beroep en als laatste kun je nog naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens stappen. Sommige mensen hebben dit al gedaan.

Hoop voor weigeraars?

In de toekomst komt er mogelijk een oplossing voor mensen die weigeren hun vingerafdruk af te staan bij het aanmaken van een identiteitskaart of paspoort. Eind 2013 wordt in de Tweede Kamer een wetsvoorstel behandeld waar in staat dat op een identiteitskaart niet langer een vingerafdruk hoeft te staan. Weigeraars kunnen op die manier hun kaart weer gebruiken om zich in Nederland te identificeren en te stemmen bij verkiezingen. De kaart kan echter niet gebruikt worden om te reizen binnen Europa. Andere landen blijven eisen dat een vingerafdruk wordt afgestaan aan de autoriteiten en wanneer niet aan deze eis wordt voldaan kan men niet de grens oversteken.