Boeddhisme (religie)

Het boeddhisme is een religie. Het doel van boeddhisten is om te ontsnappen uit de cirkel van wedergeboorten, oftewel de samsara. Verlossing van het lijden speelt een centrale rol binnen het boeddhisme. Je kunt alleen van het lijden verlost worden door het edele achtvoudige pad te bewandelen.

Wat is het boeddhisme?

Het boeddhisme is ontstaan in het oude religieuze milieu van India in de tijd van de Oepanisjaden. Boeddha geeft zijn eigen antwoord op de ervaring van vergankelijkheid, want Boeddha betekent “de ontwaakte”.

Het leven van de Boeddha

Het boeddhisme gaat terug op het inzicht van Siddharta Gautama. Hij is als prins geboren. Het leven aan het hof bevredigde hem niet. Toen hij geconfronteerd werd met lijden en dood, ging hij zich wijden aan de oplossing van het probleem van het vergankelijke. Toen hij onder de boom (bodhiboom) zat, kreeg hij een ervaring die het “ontwaken” wordt genoemd. Boeddha betekent “de ontwaakte” oftewel “hij die tot verlichting is gekomen”.

De vier edele waarheden

De kern van de leer van Boeddha is het bevrijdende inzicht in de vier edele waarheden.

• De edele waarheid van het lijden
• De edele waarheid van het ontstaan van het lijden
• De edele waarheid van het opheffen van het lijden
• De edele waarheid van de weg die naar de opheffing van het lijden voert (het achtvoudige Pad)
• Het gaat hierbij om inzicht in de eigen houding ten opzichte van. de werkelijkheid. Het gaat om het leren van de juiste verhouding.

Oorzaken van het lijden zijn:
Oorzaken van het lijden zijn onwetendheid en begeerte en gehechtheid aan alles wat vergankelijk is. Dat wordt "attachment" genoemd. Het is de taak van de boeddhist om hier vrij van te komen. Er is geen onvergankelijke of diepste kern, zoals in het hindoeïsme. Het doel van deze bewustwording is de innerlijke vrijheid, de ervaring van het ‘nirvana’: uitgedoofd. Onwetendheid en dorst ketenen je aan de kringloop van het bestaan, die "samsara' wordt genoemd.

Het achtvoudige pad

Het achtvoudige pad tot het overwinnen van de dorst wordt in drie groepen verdeeld:

• Wijsheid: stap 1 en 2. Het juiste inzicht leidt tot het juiste besluit om te streven naar onthechting aan het vergankelijk bestaan.
• Tucht: stap 3,4,5. Het gaat om waarheid, oprechtheid, vriendelijkheid, juist gedrag en juist leven.
• Meditatie. Stap 6,7,8. De juiste inspanning, de juiste waakzaamheid of aandacht (controle over lichaam en geest) en de juiste concentratie die wordt verdeeld in vijf meditatietechnieken.

De acht stappen worden alle acht tegelijk beoefend, het geheel lijdt op opheffing van het lijden.

Meditatie

Twee vormen van meditatie spelen een grote rol binnen het boeddhisme, namelijk samatha: het tot rust brengen van de geest d.m.v. concentratie en het onderscheidend inzicht of vipassana.

Stromingen in het boeddhisme

Er zijn drie stromingen in het boeddhisme.

Theravada

“De weg der ouden”. Het ideaal is de arhat, degene die alleen en op eigen kracht het nirvana bereikte heeft. Dat is voor weinig mensen weggelegd. De meeste mensen streven daarom naar een beter volgend leven. In de praktijk is dus het volksboeddhisme (karma-boeddhisme) het meest gangbaar). Het speculeren over het ontstaan van de kosmos en de vraag naar goden is zinloos, het draagt niet bij tot de verlichting.

Mahayana

Het noordelijke boeddhisme, dat we vooral vinden in Japan. Het betekent “het grote voertuig” en zet zich af tegen het “kleine voertuig”: het idee dat alleen monniken de verlichting kunnen bereiken. Het ideaal is de bodhisattva (boeddha-wezen), degene die na zijn verlichting terugkeert om anderen tot bevrijdend inzicht te brengen. Twee centrale begrippen zijn leegte en Boeddhanatuur. Leegte houdt in dat innerlijke vrijheid ruimte schept. om de werkelijkheid te zien zoals ze is Boeddhanatuur betekent dat iedere bestaansvorm een Boeddhanatuur heeft, dat moet alleen nog in je eigen leven verwezenlijkt worden. Een ander kenmerk is dat het Mahayana steeds meer vergoddelijkt.

Vajrayana

Tibetaans boeddhisme oftewel “het diamanten voertuig”. Het gaat vooral om een rijkdom aan methoden om de verlichting te bereiken. De hoogste geestelijke is de dalai lama.