Alleen in een burn-out

Wie met een burn-out thuis komt te zitten kan het treffen wat betreft hulpverlening en begeleiding. Helaas is dit niet altijd het geval. Wanneer er sprake is van een verstoorde relatie tussen de werknemer en werkgever, kan het herstelproces wel eens een hele nare periode zijn. Hier valt een gat voor de werknemer die zich vervolgens helemaal zelf moet zien te redden in de wirwar van arbodienst, uwv, ww en alle desbetreffende regelgeving, en niet meer toe komt aan herstel.

Een burnout begint vaak met een ziekmelding

Na een lange tijd van stress, conflict, privéomstandigheden of langdurig overwerkt zijn, trek je het allemaal even niet meer. Je meldt je ziek, met het idee dat je over een paar dagen wel weer kunt werken. Maar ook thuis zit alles je tegen, dingen vallen uit je hand, en je raakt geïrriteerd om de kleinste dingen. Ineens moet je huilen, en je kan niet meer stoppen. In de dagen die volgen wordt je steeds emotioneler, alles wordt zwaar en je hebt het gevoel alsof je een marathon hebt gelopen in de brandende zon. De meest kleine dingen, zelfs het opruimen van de vaat, vergen bergen energie en je bent nauwelijks in staat jezelf vooruit te branden.

De bedrijfsarts / arbo-arts

Na twee weken valt er een brief op de mat: Een oproep om bij de bedrijfsarts langs te gaan. In het geval van een burn-out begint hier de lange weg, waarin de weg naar herstel volledig afhangt van de personen die je op je pad zult treffen. Dat begint al met de bedrijfsarts: neemt de arts je klacht serieus, of vindt hij dat je na een paar weekjes rust wel weer kunt beginnen? Hier speelt de reden van de burnout een grote rol.

Een voorspoedig hersel

Wanneer er een goede relatie is tussen werkgever en werknemer, zal de werkgever de werknemer de rust gunnen om te herstellen en voor een re-integratie zijn die het herstel van de werknemer bevordert. Het doel is altijd: de werknemer zo snel mogelijk weer aan het werk zien te krijgen. Maar de werkgever zal ook beseffen dat wanneer er sprake is van een burn-out een goed herstel van groot belang is, en dat een werknemer die te snel weer aan het werk gaat ook averechts kan werken.
Voor alle partijen is het van belang dat de werknemer goed zal herstellen en uiteindelijk weer terug kan keren naar de huidige functie, met eventuele aanpassingen om herhalingen te voorkomen.

Andere belangen dan herstel

Wanneer de burn-out voor een belangrijk deel veroorzaakt is door een verstoorde werkrelatie of een conflict tussen werknemer en werkgever, kan de begeleiding van de zieke werknemer wel eens een ander doel krijgen. Het is zeker niet altijd het geval, maar het komt wel degelijk voor. In dat geval is het des te meer zaak voor de zieke werknemer om zichzelf zoveel mogelijk op de hoogte te stellen van de wet- en regelgeving omtrent ziekte en re-integratie.

Een bedrijfsarts is in dienst van een bedrijf. En hoewel de arts belangeloos moet handelen in het zo snel mogelijk de werknemer weer op gezonde wijze aan het werk krijgen, wil het wel eens voorkomen dat de bedrijfsarts meer in het belang van het bedrijf dan van de zieke werknemer handelt. Ook het bedrijf kan enige druk uitoefenen op de werknemer, kan zelfs de wetgeving gebruiken om van een zieke werknemer af te komen.

Druk door de arbo-arts en werkgever: ontslag wordt voorgesteld als in het belang van de werknemer

De bedrijfsarts kan, om het herstel van de zieke werknemer te bevorderen een bedrijfsmaatschappelijk werker inzetten. Deze wordt door het bedrijf betaald. Wettelijk moet het bedrijf hier ook aan meewerken. Wanneer duidelijk is dat een werknemer vindt dat hij niet juist is behandeld door zijn werkgever, kan de bedrijfsmaatschappelijk werker aansturen op het aangaan van een ontbinding van het contract met wederzijds goedvinden. Daarbij zal de bedrijfsmaatschappelijk werker voorstellen dat hij in overleg met het bedrijf een beëindigingscontract zal laten opstellen, en daarvoor is het nodig dat de werknemer zich beter zal melden. Een bedrijfsmaatschappelijk werker zal het doen voorkomen dat het in jouw belang is om weg te gaan bij de werkgever. Hij zou kunnen zeggen dat het blijven bij de huidige werkgever het herstel in de weg staat, en het je alleen maar ziek houdt. Het wordt vaak nog aantrekkelijker gemaakt door je een 1 of meer maanden extra maandsalaris mee te geven. Je zou dan in de ww terechtkomen, maar door wat extra maandsalaris kun je rustig aan herstellen. Het wordt je voorgespiegeld alsof het vooral in jouw voordeel zou zijn, en het best voor jouw herstel.

Verantwoordelijk voor re-integratie ligt bij zowel werkgever als werknemer

In feite is het voorstellen van ontslag met wederzijds goedvinden een manier van de werkgever om snel van je af te komen. Tot twee jaar ziekte toe, betaald de werkgever jou en kan de werkgever jou niet ontslaan. Ook is de werkgever, net zo goed als de werknemer, verantwoordelijk voor de re-integratie. Ook tijdens de re-integratie mag de werkgever je niet ontslaan, je bent nog steeds ziek gemeld. De kans is ook vrij groot, wanneer je op deze manier meewerkt aan je ontslag en je je om DIE reden beter meldt, je eigenlijk nog helemaal niet beter bent. Sterker nog: wanneer je akkoord gaat en je van de werkgever af bent, kan het tijdelijk lijken alsof je van de ellende af bent. Maar een echte burn-out is vaak niet met een paar maandjes en een paar gesprekken met een bedrijfsmaatschappelijk werker opgelost. Beter worden, vergt veel tijd, goede hulpverlening en uiteindelijk een goed re-integratieproject.

Re-integratie eerste spoor: terugkeer naar de werkgever

Wanneer je niet akkoord gaat, en je blijft ziek gemeld, zal er binnen een enkele maanden door de bedrijfsarts aangegeven worden dat je weer naar je werk moet. Hoe snel en in welk tempo de re-integratie zal worden ingezet, hangt volledig af van het oordeel van de bedrijfsarts. Er zijn artsen die je eerst 1 dag in de week 2 uurtjes naar je werk laat gaan. Er zijn ook artsen die je meteen 5 dagen laat gaan werken onder het mom "u heeft 2 armen en 2 benen dus u kunt werken". In het begin zal je vaak aangepast werk moeten doen, dit wordt vaak ook voorgeschreven door de bedrijfsarts om de stressfactoren zoveel mogelijk te verminderen.

Een re-integratieproces kan een zieke werknemer die moeite met de werkgever heeft, uiteindelijk alsnog doen beslissen om voor de weg beëindiging met wederzijds goedvinden te gaan. Wanneer een werkgever van de werknemer af zou willen, kan hij de re-integratiewerkzaamheden dusdanig vervelend maken, dat hij op die manier de werknemer weg kan proberen te pesten. Dit kan allemaal binnen de regels gebeuren. Aangepast werk kan ook betekenen: werk wat volledig onder je niveau ligt. De werkgever kan ook bedenken om de uren op te voeren.

Re-integratie tweede spoor

Vaak is dan wel duidelijk dat een re-integratieproject binnen het eigen bedrijf niet gaat werken. Wanneer dat ook geconstateerd wordt door de bedrijfsarts, kan het tweede spoor re-integratie worden ingezet. Hierbij ondersteunt de werkgever de werknemer met het vinden van een andere werkgever waar de werknemer kan re-integreren (danwel in de eigen functie, dan wel in een aangepaste functie). Op het moment dat het tweede bedrijf de werknemer nav de re-integratie in dienst neemt, is de eerste werkgever in feite van de zieke werknemer af. Wat dit spoor voor de werknemer slopend maakt is dat tot de tijd dat er een tweede werkgever is gevonden, de zieke werknemer "klusjes" blijft doen voor de huidige werkgever. Het kan lang duren voor een geschikt bedrijf is gevonden die ook daadwerkelijk de re-integratie wil overnemen. Ook voor de huidige werkgever blijft deze situatie onvoordelig, en zou wederom kunnen proberen om aan te sturen op beëindiging met wederzijds goedvinden.

Valt er iets aan te doen...?

De trajecten en regels kunnen goed helpen wanneer er geen sprake is van conflict en wanneer het belang ligt bij de werknemer zo snel mogelijk aan het werk te krijgen, en dus te werken aan een zo goed mogelijk herstel. Wanneer de werkgever het belang heeft om eigenlijk van de werknemer af te willen, keren de regels zich tegen de werknemer. De werknemer zal zeer sterk in zijn schoenen moeten staan om voor zichzelf te vechten, en zich niet beter te melden als hij voelt dat hij niet beter is, en niet akkoord te gaan met een beëindigingscontract omdat hij het vechten zat is. Er zijn weinig instanties waar de werknemer aan kan kloppen voor hulp of support. De informatie zal hij vooral zelf moeten zoeken. Daarbij is het UWV een goede informatiebron. Zij leggen wel de verantwoordelijkheid volledig bij de werkgever, wat ook volgens de wet zo is, maar komen niet met een oplossing voor de benauwende situatie waarin je zit.

Een ander hulpmiddel die de zieke werknemer kan inzetten is het aanvragen van een deskundigen oordeel bij het UWV. Een arbeidsdeskundige zal dan onderzoeken of er juist gehandeld is. Het nadeel is dat de wachttijd voor het in behandeling nemen soms kan oplopen tot 2 maanden. En dat kan voor iemand met een burn-out net te veel zijn.

Een andere manier om sterker te staan is om zoveel mogelijk informatie op te zoeken omtrent de wet- en regelgeving. Probeer daarnaast zoveel mogelijk te zoeken naar instanties waar je onafhankelijk advies kan krijgen. Kijk ook naar fora over burn-out, het kan helpen om met lotgenoten te praten en wellicht hebben zij mogelijke oplossingen gevonden.

Lees verder

• Beoordelingsgesprek keuringsarts UWV of arbodienst