Wat is sportpsychologie?

Als (top)sporter wil je het beste uit jezelf en je prestatie halen. Je traint regelmatig, let op je voeding, zet er veel dingen voor aan de kant, kortom, je doet er alles aan om tot een topprestatie te komen.Naast fysiek fit zijn, is mentaal fit zijn ook een voorwaarde voor een goede prestatie. Steeds meer sporters zijn zich bewust van de meerwaarde van begeleiding door een sportpsycholoog. Wat is sportpsychologie eigenlijk en wat doet een sportpsycholoog? De sportpsychologie bestudeert gedachten, gevoelens en gedrag in sportsituaties. De laatste jaren is sportpsychologie steeds meer in opkomst. Sporters gaan nu niet meer alleen naar een sportpsycholoog als er iets mis is, maar erkennen langzaam het belang van de sportpsycholoog en mentale training als standaard onderdeel van hun training.

Verschillende soorten sportpsychologen

Er zijn drie verschillende soorten sportpsychologen: praktijksportpsychologen, sportpsycholoog onderzoeker en docent sportpsychologen.

• De praktijksportpsychologen houden zich bezig met het begeleiden van sporters en coaches. Zij horen steeds vaker bij de begeleidingsstaf. Aan de hand van psychologische onderzoeken stellen zij een interventieprogramma op en voeren dit uit. Daarnaast signaleert een sportpsycholoog problemen die specialistische/psychotherapeutische hulp vereisen en stuurt de sporter dan door.
• De sportpsycholoog onderzoeker doet wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de sportpsychologie. Hij schrijft hierover artikelen in wetenschappelijke tijdschriften. Daarnaast kan verwacht worden dat een sportpsycholoog onderzoeker ook wetenschappelijke boeken over de sportpsychologie schrijft.
• De docent sportpsycholoog geeft onderwijs over de sportpsychologie. Dit kan zowel aan de universiteit zijn, HBO, MBO of in coachopleidingen.

Welke onderwerpen komen in de sportpsychologie aan bod?

De meest bekende onderwerpen die centraal staan in de sportpsychologie zijn wel het omgaan met wedstrijdspanning en negatieve gedachten. Veel sporters komen naar een sportpsycholoog met de klacht dat ze in trainingen veel beter presteren dan in wedstrijden.

Daarnaast zijn er verschillende aandachtsgebieden mogelijk, zoals:

• het begeleiden bij blessures
• de overgang van amateur naar professional
• begeleiden van jeugdige sporters
• ademhaling
• het nemen van beslissingen

Verder kunnen er ook persoonlijke keuzes met een sportpsycholoog worden gemaakt. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan een sporter die twijfelt of de topsportcarrière zal worden voortgezet.

Welke onderwerpen komen aan bod in een mentale training?

Er zijn vaak een aantal standaard onderwerpen (mentale vaardigheden) die in een mentale training aan bod komen. Nadat er een profiel van de sporter is opgemaakt aan de hand van gesprekken en eventueel psychologische testen, zal er een traject voor de sporter worden opgesteld.

Deze standaardonderwerpen zijn:

• doelen stellen
• ademhaling & ontspanning
• aandachtstraining
• gedachtetraining
• verbeelding/visualisatie

Aan de hand van de individuele problematiek zal gekeken worden welke onderdelen de meeste aandacht zullen krijgen.

Het verschil tussen mentale training en mentale begeleiding

Mentale training en mentale begeleiding zijn niet hetzelfde. Tijdens mentale training leert een sporter mentale vaardigheden aan die hij of zij kan gebruiken in de sport om tot een betere prestatie te komen. Mentale begeleiding is een proces wat daarnaast loopt en kan bijvoorbeeld bestaan uit terugkomgesprekken en regelmatig terugkerende groepsbijeenkomsten tijdens het seizoen.