Omgaan met probleemgedrag

Als je in de zorg werkt krijg je te maken met probleemgedrag. Of je nou met jonge kinderen werkt, met pubers of bejaarden, bij iedere leeftijdsgroep kan probleemgedrag voorkomen. Er zijn grofweg 3 verschillende manieren waarop je als begeleiding (of als mantelzorg, familielid..) om kan gaan met dit probleemgedrag.

Hoe ontstaat probleemgedrag

Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor probleemgedrag, in te delen in de volgende categorieën;
  • Lichamelijke oorzaken; gehandicapt zijn, last van je rug hebben, tijdelijk niet meer kunnen lopen...,
  • Organische oorzaken; hartklachten, slechte conditie...,
  • Individuele factoren; verschilt sterk per persoon...,
  • Leeftijdsfase; bij het ouder worden horen gebreken en bij de puberteit hoort probleemgedrag...,
  • Psychische factoren; iemand die psychisch niet goed is zal sneller (onbewust) probleemgedrag veroorzaken...,
  • Omgevingsfactoren; in wat voor cultuur leef je, wat voor omgeving, hoe wordt er met jou omgegaan...,
  • Personen in de naaste omgeving; hebben veel invloed op hoe iemand zich uit...

Omgaan met probleemgedrag

Zoals in de inleiding al beschreven zijn er grofweg 3 manieren om met probleemgedrag om te gaan, namelijk de zelfcontrolebenadering, gentle teaching en de gedragstherapie. Deze manieren worden in de zorg toegepast door begeleiding, maar kunnen ook voor mantelzorgers en andere familieleden goede tips bevatten.

De zelfcontrolebenadering

Mensen die deze manier gebruiken gaan er van uit dat degene die probleemgedrag vertoont er zelf ook narigheid aan ondervindt en er van af wil. De begeleiding / mantelzorg kan hem ondersteunen en helpen weer greep te krijgen op het eigen gedrag. Belangrijk zijn hierbij; nauwkeurige observatie van het gedrag, goede beschrijving van het gedrag en de manier van kijken naar het probleemgedrag van de persoon zelf. Nadat deze 3 dingen geïnventariseerd zijn kan er met de persoon in kwestie gepraat worden en overlegd worden of hij hulp wil krijgen om weer greep op zijn eigen leven te krijgen.

Gentle teaching

Mensen met probleemgedrag kun je volgens deze theorie helpen door het vormen van gevoelens van zekerheid en veiligheid. Mensen met probleemgedrag hebben een veilige basis nodig om invloed te kunnen krijgen op hun eigen gedrag. Heel belangrijk is het om de persoon te laten merken dat je respect voor hem hebt, dat hij geaccepteerd wordt zoals hij is, begeleiding krijgt bij het oplossen van het probleem en dat hij het gevoel heeft dat hij veilig is. Vergeet niet dat het minstens net zo belangrijk is om met de persoon te communiceren over wat hij wel en niet wil. Verder moet je hem de touwtjes niet volledig uit handen nemen, maar ook zelf laten participeren.

Gedragstherapie

Bij gedragstherapie ligt de nadruk op het veranderen van het gedrag. Hierbij horen de volgende basisprincipes;
  • Gedrag wordt bepaald door invloeden uit de omgeving,
  • Gedrag is een antwoord op een bepaalde prikkel,
  • Mensen laten hun gedrag leiden door wat zij verwachten van de consequenties er van,
  • Aangeleerd gedrag kan ook weer afgeleerd worden.

Kort gezegd heeft iemand het probleemgedrag dus aangeleerd, waarschijnlijk doordat het voor hem positieve consequenties had. Dan gaat hij dat gedrag opnieuw vertonen. Een goed voorbeeld is een 'vervelend' kind dat aandacht krijgt als het zich vervelend gedraagd. Wel aandacht in negatieve vorm, maar toch méér aandacht dan de andere kinderen op dat moment. Als het kind dan op een ander tijdstip graag aandacht wil zal het vervelend gedrag gaan vertonen.
Bovendien speelt de omgeving, en ook prikkels vanuit die omgeving, een grote rol. Dit werkt eigenlijk hetzelfde als het aangeleerde gedrag. Het kind denkt dat het naar buiten gaat als mamma de schoenen pakt en zal vervelend gaan doen op het moment dat blijkt dat hij niet mee mag, terwijl hij dat juist zo graag wilde.
© 2007 - 2024 Lobke, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Gedragsproblemen bij lichamelijke handicapMensen met een lichamelijke handicap hebben soms veel moeite om hun handicap te accepteren. Sommigen zijn hier toe nooit…
Wanneer is er sprake van probleemgedrag?Wanneer is er sprake van probleemgedrag?Wanneer kan je zeggen dat iemand probleemgedrag vertoont? Vaak wordt probleemgedrag gelinkt aan 'abnormaal' of zichtbaar…
CopingstrategieënIedereen heeft wel eens te maken met dingen als stress, teleurstellingen of andere tegenslagen. Ieder mens gaat daar ook…
Gedragsproblemen bij kinderen aanpakken met het ABC-modelGedragsproblemen bij kinderen aanpakken met het ABC-modelIeder kind doet wel eens vervelend. Hij of zij luistert niet, hangt de clown uit als het echt niet kan of blijft maar bo…

PersoonlijkheidsstoornissenJe persoonlijkheid is je 'eigen aard,' waarmee je je in de omgang herkenbaar onderschiedt van anderen. Dat is iets ander…
Psychiatrie: vroeger en nuPsychiatrie: vroeger en nuMensen met een psyiatrische stoornis hebben nu de mogelijkheid om goede hulp te krijgen bij hun probleem. Dit is in onze…
Lobke (154 artikelen)
Gepubliceerd: 15-03-2007
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Psychologie
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.