E-counseling, wat is dat?

De laatste tijd is counseling en coaching via het internet sterk in opkomst. Online counseling wordt ook wel e-counseling genoemd. Maar hoe werkt het nou precies, en voor wie is het bedoeld?

Wat is counseling?

Counseling is een laagdrempelige, praktische en effectieve vorm van gesprekstherapie. Het is bedoeld voor mensen die emotioneel gezond zijn, maar te maken hebben met een vraagstuk of een probleem waar ze niet alleen uitkomen. Het kan gaan om relatieproblemen, opvoedingsvraagstukken, stress op het werk, depressie, een grote verandering, eenzaamheid, etc. Problemen waar vrijwel iedereen in de loop van het leven mee te maken krijgt. Ook het gevoel dat er méér in het leven moet zitten of dat je steeds in hetzelfde kringetje rond draait kan een aanleiding zijn om de hulp van een counselor te zoeken. Een counselor helpt je door middel van gestructureerde gesprekken. In de eerste gesprekken helpt de counselor je om helder te krijgen wát precies je probleem is en waar het vandaan komt. Vervolgens stel je vast wat je einddoel is, en de counselor helpt je ontdekken wat je kunt doen om dat doel te bereiken. Samen met de counselor maak je een actieplan. Als laatste coacht de counselor je bij het uitvoeren van dat actieplan, tot je het doel bereikt hebt. Zo vind je een oplossing of een manier om beter met je situatie om te gaan.

Wat is coaching?

Coaching is nog praktischer en doelgerichter van aard dan counseling. Je einddoel is al bekend en duidelijk omschreven. Je wilt bijvoorbeeld stoppen met roken, 10 kilo afvallen, of je leren verweren tegen een dominante collega. De coach begeleidt je op de weg naar dat doel. Dit lijkt veel op de laatste fase van counseling. Het belangrijkste verschil tussen counseling en coaching zit dus in de aard van het probleem. Bij sociaal-emotionele problemen wordt eerder gesproken over counseling. Het einddoel wordt vaak omschreven in termen van gevoelens. Bij problemen die meer praktisch van aard zijn, en waar een meetbaar en aanwijsbaar einddoel beschreven kan worden, hebben we het eerder over coaching.

Counseling of coaching via het internet

Omdat de verschillen tussen counseling en coaching hierboven zijn beschreven spreek ik hierna alleen nog over counseling.
E-counseling is eigenlijk hetzelfde als counseling. Het verschil is dat het contact plaats vindt via beveiligd chat- en/of e-mail verkeer. Dit heeft een aantal voordelen:

• Online counseling kan plaats vinden waar en wanneer het jou uitkomt.
• Het opschrijven van gebeurtenissen, gedachten en gevoelens kan helpen. Je kunt rustig nadenken, herlezen en herschrijven.
• Als je de gesprekken opslaat kun je ze later nog eens doorlezen.
• Online counseling werkt snel, je kunt gemakkelijker méér dan 1 gesprek per week voeren.
• Het is toegankelijk voor dove mensen en mensen die door lichamelijke beperkingen minder mobiel zijn.
• Het is laagdrempelig, er is geen wachtlijst en je hebt geen verwijsbrief nodig.
• Het is relatief goedkoop. In sommige gevallen worden de kosten gedeeltelijk vergoed door de zorgwet.
• Je bent in je eigen omgeving. De lichamelijke afwezigheid van een persoon tegenover je kan zorgen voor een groter gevoel van anonimiteit en privacy. Daardoor wordt het makkelijker om je open te stellen en over je gevoelens te praten.

Natuurlijk zijn er ook nadelen:

• De non-verbale communicatie ontbreekt. Daardoor kan de geschreven tekst tot misverstanden of onduidelijkheid leiden.
• De zorgverzekeraars zijn nog erg terughoudend met vergoedingen.
• Er kunnen tijdelijk technische storingen zijn.

Voor een goed verloop van het traject is het belangrijk dat je je van deze nadelen bewust bent, en dat je er actief op inspeelt, bijvoorbeeld door om verheldering te vragen als iets niet duidelijk is.

Verschillende vormen

E-counseling bestaat in verschillende vormen. In de eerste plaats is er counseling via email. De cliënt beschrijft zijn of haar situatie in een email. De counselor neemt deze mail aandachtig door, analyseert de brief heel aandachtig en vormt zich een beeld van de situatie en de kernpunten daarvan. De counselor vraagt in de reactie om meer uitleg, verheldering, achtergronden, en uitgebreidere beschrijvingen van de situatie waar het om gaat. Bovendien zal de counselor, vaker dan in een face-tot-face contact, vragen of hij het zo goed begrepen heeft. Doordat de onmiddellijke feedback door lichaamstaal (denk aan gezichtsuitdrukkingen of stembuigingen) ontbreekt, kunnen er makkelijker misverstanden ontstaan. Beide partijen moeten daarom steeds zo helder mogelijk schrijven, en nagaan of de boodschap goed is overgekomen. De counselor brengt structuur aan in het traject, op dezelfde manier als in gesprekken. Zo krijgt de cliënt na een aantal emails meer inzicht in zijn of haar situatie en de context ervan. De cliënt kan de mails bewaren of uitprinten. Het tussentijds nalezen van de mails zorgt voor extra ondersteuning. De cliënt kan de mails schrijven en verzenden op elk tijdstip dat hem goed uitkomt. Hij kan dus schrijven, nadenken, herschrijven, tot hij tevreden is over de tekst. De counselor reageert met een afgesproken frequentie. Dat kan betekenen dat hij binnen twee dagen reageert op elke mail die hij ontvangt, maar ook dat hij zijn reactie bundelt in 1 antwoord per week. De cliënt kan zelf aangeven wat hij graag wil.

Chatten

Een andere vorm is counseling via een chatbox. Nu zijn de cliënt en de counselor gelijktijdig online, en voeren een gesprek via een rechtstreekse verbinding. Dit kan een beveiligde chatbox zijn, maar ook een medium als MSN. Deze chatsessies verlopen net als een gewoon gesprek. Omdat alles getypt wordt gaat het wat langzamer. Beide partijen hebben meer tijd om na te denken en moeten hun woorden zorgvuldig kiezen om misverstanden te voorkomen. In de meeste vormen van chatsessies kun je gebruik maken van emoticons, wat het gemis aan lichaamstaal een klein beetje ondervangt. De chatsessies vinden plaats op afgesproken tijdstippen. De structuur is gelijk aan die van gewone gesprekken of emails. In het begin gaat het om het verhelderen van het probleem, daarna stimuleert de counselor je om na te denken over de situatie die je wel wilt, en tenslotte is het tijd voor actie die tot verandering leidt. Ook chatsessies kun je opslaan en nalezen. Dat ondersteunt het proces.

Voor wie is het geschikt?

Counseling via het internet is geschikt voor mensen met een emotioneel stabiele basis, die even niet meer weten hoe ze verder moeten. Het gaat dan om lichte problematiek, zoals onzekerheid, problemen met assertiviteit, moeite met een grote verandering, etc. Bovendien is het heel belangrijk dat de cliënt zich vertrouwd voelt met het gebruik van internet.

Samenvattend is online counseling of coaching een moderne en waardevolle aanvulling binnen de hulpverlening!