Moederinstinct in overdrive

Dankzij haar moederinstinct weet een moeder wat haar kind nodig heeft en beschermt ze haar kind. Maar soms kan het misgaan: soms geraakt het moederinstinct in "overdrive" en belemmert de moeder een gezonde ontwikkeling van haar kind.

Het moederinstinct

Het moederinstinct zorgt voor het voortbestaan van onze soort: elke moeder zal de belangen van haar kind laten voorgaan op de hare en er zo voor zorgen dat haar kind zich goed ontwikkeld. Ze zal zorgen voor voldoende eten en drinken en een veilige omgeving.

Het moedergevoel ontstaat meestal tijdens de zwangerschap en wordt versterkt bij de bevalling, maar soms kan het ook na de geboorte ontstaan (bij postnatale depressie of adoptie of scheiding moeder en kind ...).

Moederinstinct in overdrive

Soms gaat het echter mis: de moeder wordt overbeschermend en belemmert een gezonde ontwikkeling van een kind. Haar moederinstinct gaat in "overdrive". Ze geeft haar kind meer liefde en zorg dan dat het aankan.

Het kind leeft dan in een cocon en wordt overbeschermd. Het mag vaak niet alleen de straat op of spelen met dingen die een gevaar zouden kunnen opleveren of wordt extra dik gekleed in de winter en extra dik ingesmeerd in de zomer. Elke risico wordt zoveel mogelijk uitgesloten. Het kind mag zich geen pijn doen of gekwetst worden of zich slecht voelen. De moeder ziet overal gevaren waartegen zij haar kind moet beschermen. Het is een ongezonde situatie voor het kind, de moeder en andere gezinsleden.

In extreme gevallen gaat de moeder zelfs zo ver dat ze haar kind doodt uit moederliefde. De moeder ziet dan overal gevaren en ze ziet geen andere oplossing dan haar kind te doden om het te beschermen.

Oorzaken

Het gedrag van de moeder wordt veroorzaakt door een onveiligheidsgevoel. Dit gevoel kan veroorzaakt worden door onzekerheden die veroorzaakt zijn door bepaalde omstandigheden in het verleden. Een goed voorbeeld hiervan is een moeder die een fobie heeft ontwikkeld na een gebeurtenis in het verleden. Ze zal dan haar best doen om haar kind te beschermen en bepaalde situaties te ontwijken.

Ook de waarneming van de wereld om haar heen is belangrijk. Als ze bijvoorbeeld vaak wordt geconfronteerd met geweldplegingen (media of professioneel) zal ze een negatiever beeld hebben van de wereld dan dat ze meer geconfronteerd wordt met vriendelijkheid.

Verder speelt haar zelfbeeld ook een grote rol. Als ze een negatief zelfbeeld heeft, zal ze meer geneigd zijn zichzelf te forceren een goede moeder te zijn en zal ze zoveel mogelijk risico's vermijden. Ook haar karakter (perfectionisme) is een belangrijke factor.

Een niet te verwaarlozen factor is vermoeidheid. Dit is waarschijnlijk de belangrijkste factor die de overige factoren beïnvloed. Doordat de moeder vermoeid is, is haar waarneming van zichzelf en haar omgeving vertroebeld en kan ze geen onderscheid meer maken tussen reëele gevaren en irreëele gevaren. In tijden van vermoeidheid zijn bepaalde negatieve gevoelens (zoals angst) heviger dan in tijden van rust. Dit werkt depressie in de hand: de waarneming van zichzelf en van de wereld om haar heen is dan heel negatief waardoor ze in een neerwaartse spiraal geraakt en overal gevaren ziet. Ze probeert dan haar kind te beschermen door het te overbeschermen.

Wat eraan doen?

Het is belangrijk om de juiste oorzaak te zoeken. In zeldzame gevallen kan een medische reden de oorzaak zijn, maar meestal is het op te lossen met (gedrags)therapie. De moeder moet de gevaren juist leren inschatten en antwoorden zoeken voor reëele gevaren en de irreëele gevaren accepteren. Het verkeer is inderdaad gevaarlijk, maar met wat voorzichtigheid kan je het gevaar verminderen. Even koud hebben in de zomer is vervelend, maar warmte na de kou maakt veel goed. Buiten kan er van alles misgaan, maar als je je kind opsluit, zal het zich niet gezond ontwikkelen enz... .

Een rustmoment kan de moeder al helpen: als ze even alleen kan zijn met haar gedachten kan ze beter een onderscheid maken tussen wat echt gevaarlijk is en welke gevaren ingebeeld zijn. Ze hoeft niet een heel weekend weg te gaan, maar minstens een kwartier per dag even voor haar zelf kan wonderen doen. Zo neemt ze ook even afstand van haar moederrol.

De vermoeidheid van (jonge) moeders is bijna spreekwoordelijk. De meeste moeders hebben een slaapschuld opgebouwd van jaren, vaak vanaf het einde van hun zwangerschap. Daarom is een dutje overdag zeker geen overbodige luxe. Dit helpt haar even tot rust komen en haar lichaam (en geest) uit te laten rusten.

Verder is steun van de omgeving belangrijk. Vaak luisteren we naar de mening van onze directe omgeving om ons oordeel te vormen: als iedereen vindt dat de moeder overbeschermend is, zal ze erover nadenken en haar gedrag bijsturen. Haar naaste omgeving kan haar helpen een goede oplossing te vinden voor de situatie en haar helpen bij het juist inschatten van de gevaren.

Tot slot

Moederinstinct is een mooi geschenk van de Natuur voor kind en moeder. Soms kan het zijn dat de omgeving totaal geen gevaar ziet, maar dat de moeder het instinctief aanvoelt. Dan is het belangrijk om te oordelen of de moeder haar waarneming niet vertroebeld is. Een bekend voorbeeld hiervan is een zwangere vrouw die aanvoelt dat er iets mis is met haar kind terwijl de dokter niets waarneemt en pas na de bevalling vaststelt dat er inderdaad iets mis was.
© 2008 - 2024 Nesibe, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Foetaal alcohol syndroom (FAS)Foetaal alcohol syndroom (FAS)Alcohol drinken tijdens de zwangerschap kan het foetaal alcohol syndroom (FAS) tot gevolg hebben. Het foetaal alcohol sy…
Nature vs. nurture: beïnvloeden van gedragNature vs. nurture: beïnvloeden van gedragHet gedrag van mensen hangt af van nature en van nurture. Je DNA (nature) bepaalt welke mogelijkheden je hebt, tot wie j…
Een gezonde levensstijl vóór de zwangerschapHet is zo dat veel moeders roken of alcohol gebruik opgeven in de eerste periode van de zwangerschap. Het duurt dus even…
Welk magazine voor ouders (in spé) past bij jou?Welk magazine voor ouders (in spé) past bij jou?Als je zwanger bent of net een kindje hebt gekregen, wil je graag alles weten over de ontwikkeling van je kleine. Daarna…

Hoe word ik assertief?Hoe word ik assertief?Sommige mensen lijken het van nature te bezitten: assertiviteit. Anderen zeggen regelmatig "sorry" terwijl ze dondersgoe…
Retorica: psychologische valkuilenRetorica: psychologische valkuilenEr zijn verschillende soorten argumenten die je kunt gebruiken om iemand te overtuigen. Echter, niet elk argument is eve…
Reacties

Pm, 13-11-2013
Ik ben benieuwd of mensen die volwassen zijn dit kunnen afleren bij hun volwassen kinderen… Reactie infoteur, 10-08-2015
Een mens is nooit te oud om te leren ;-)

D. C. R., 11-05-2008
Het artikel geeft een duidelijk beeld van "Moederinstinct in overdrive". Ook de oplossing! Maar hoe confronteer je partner hiermee. In mijn geval is het praten over de overdrive moeilijk. Het lukt mij niet en blijkbaar luisterik niet genoeg. Ik herken wat symptonen, maar hoe praat je hierover zonder de andere te kwetsen? Reactie infoteur, 11-05-2008
Beste,

Het is inderdaad heel moeilijk. Het ideale is dat de moeder zelf beseft dat ze tever gaat en zelf haar partner en omgeving om raad vraagt en leert loslaten. Helaas is dit het ideaal. Vaak beseft ze wel dat ze te ver gaat, maar kan ze gewoon niet loslaten. Als de partner of iemand anders uit de directe omgeving de moeder hierover aanspreekt, kan het als kritiek overkomen (ik doe zo mijn best en je kraakt me af! je weet niet hoe moeilijk het is voor mij!).

Hoe je juist moet reageren hangt af van jullie gezinssituatie en persoonlijkheid. Voor sommige mensen kan het helpen als je gewoon zegt dat het gevaar ingebeeld is en voor anderen kan dit als kritiek overkomen. Sommigen hebben ook veel steun aan hun partner en willen niet met buitenstaanders praten, terwijl anderen liever met een vreemde praten (even uit de situatie stappen om het objectief te kunnen bekijken) en anderen willen helemaal niet praten maar handelen.

Ik weet niet hoe jullie situatie is en wat zou werken bij jullie. Misschien zou het helpen om even een rustmoment in te lassen als koppel en erover te praten. Tijdens dit gesprek is het belangrijk dat je luistert zonder te oordelen, maar dat je samen op zoek gaat naar de oorzaken (waarom denk je dat dat kan gebeuren? hoe komt het dat je je zo voelt? zouden we op zoek gaan naar hulp?). Als ze liever niet wilt praten, kan je ook focussen op het handelen (haar helpen tot rust te komen zodat ze helder kan oordelen over de gevaren en haar handelen).
Misschien is ze te vermoeid en kan een dutje deugd doen of een schoonheidsbehandeling of massage of even uitwaaien of gewoon wat spelen met de kinderen in een ontspannen sfeer?

Het is moeilijk om raad te geven over hoe of wat je moet doen. Het kan helpen dat je haar dit artikel laat lezen, maar dat kan ook wel in het verkeerd keelgat schieten (hangt allemaal van haar karakter af).

Als je wilt, mag je me privé een mailtje sturen en zal ik je helpen meedenken. Ook zij mag me altijd mailen.

Veel succes!

Met vriendelijke groeten,

Nesibe

Nesibe (92 artikelen)
Laatste update: 10-01-2009
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Psychologie
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.