Je levensdoel vinden met behulp van introspectie

Veel mensen zullen op een zeker moment in hun leven de noodzaak voelen om even stil te staan en zich af te vragen welke dingen zij in hun leven willen bereiken. Met behulp van introspectie kun je jezelf oefenen je waarden te ontdekken en daarop je handelen zoveel mogelijk af te stemmen. Op die manier kan met enige regelmaat introspectie plegen je helpen je doelen helder te krijgen, zodat je je kunt toewijden aan waar het voor jou om draait in dit leven.

Zingeving is strikt persoonlijk

Het lijkt er op dat de meest tevreden mensen op aarde degene zijn die een bijdrage leveren in deze wereld in overeenstemming met hun doel. Zo'n doel kan totaal los staan van: het al dan niet verkeren in financiële voorspoed, je woonplaats en je leefomstandigheden. Het kan tevens los staan van het ideaalbeeld dat een maatschappij schetst of wat typerend is voor een bepaalde cultuur.

Niet voor niets is er een opvallend patroon in het ervaren van geluk tussen het rijke Westen en armere delen van de wereld, waar deze laatste hun zingeving (gedwongen moeten) putten uit zaken die niet per definitie met materialisme te maken hebben en waar de rijkere westerlingen soms tot waanzin gedreven worden door alles wat ze 'najagen' (maar lang niet altijd bereiken).

Dit wil uiteraard niet zeggen dat zaken als armoede, honger en het uitbannen van criminaliteit niet aangepakt moeten worden om het algehele welzijn te verbeteren. Noch wil dit zeggen dat een leven in welvaart per definitie bijdraagt aan je geluk. Dit zegt alleen iets over het persoonlijke karakter van zingeving. Het kunnen ervaren van geluk ligt veel subtieler dan 'het (niet) goed hebben' in algemene zin. Iets wat zin geeft hangt niet louter af van externe factoren. Zingeving zul je zo dicht mogelijk bij jezelf moeten zoeken door in contact te komen met je intrinsieke beweegredenen.

Je levensdoel is je motor

Het grote voordeel van een doel hebben in je leven is dat het werkt als een innerlijke motor. Als je weet waar je warm voor loopt, waar je dolenthousiast van wordt, of waar je je juist ontzettend kwaad om kan maken omdat je vindt dat er iets aan moet gebeuren, zal dit je sneller op weg helpen naar je doel toe en naar een gevoel van vervulling en geluk.

Door je toe te wijden aan een persoonlijk doel haal je automatisch veel meer voldoening uit je leven en kost het je minder energie en moeite om je dagen door te komen. Toewijding aan een doel voorkomt dat je je innerlijke ruimte laat opvullen met een knagend gevoel van leegte. Een persoonlijk doel hebben in je leven vervult namelijk een gevoel van urgentie, dat ieder mens nodig heeft.

Ieder van ons is een stukje van het grotere geheel. We bezitten allemaal een uniek pakket aan eigenschappen en verhouden ons energetisch verschillend tot de wereld. Je doel vinden is dan ook makkelijker wanneer je zoekt naar een evenredige bijdrage die jij kunt leveren ten opzichte van de wereld. Niemand kan voor jou bedenken waar jij je aan zou moeten toewijden. Dit is een zoektocht die ieder van ons zelf moet aangaan en waarop je alleen zelf uiteindelijk het antwoord te weten kan komen.

Introspectie

Je levensdoel komt bij de meesten niet zomaar ten tonele. Met behulp van introspectie kun je je zoektocht positief beïnvloeden. Je zoektocht naar zingeving kan soms jaren duren en het vinden van de juiste antwoorden lukt alleen door je regelmatig met je kern te verbinden.

Waarnemen van binnen

Introspectie komt van de Latijnse woorden intra (naar binnen) en spicere (kijken), wat letterlijk 'naar binnen kijken' betekent.
Wanneer we spreken van introspectie bedoelen we het innerlijk waarnemen door middel van zelfonderzoek van gevoelens, gedachten, herinneringen en ervaringen om te achterhalen wat je motiveert, waarom je iets vindt en hoe je dus iets beoordeelt. Je kunt waarnemen welke redenen ten grondslag liggen aan je zienswijzen door als het ware naar binnen te 'graven'.

Door middel van introspectie kom je erachter welke van deze positieve, negatieve en neutrale waarnemingen je op waarde schat. Je leert jezelf begrijpen door middel van introspectie. Hier komt geen ander aan te pas. Introspectie is subjectief, wat inhoudt dat er geen goed of fout aan je bevindingen zit (ongeacht wat een ander er van vindt). Met je aandacht naar binnen keren in plaats van de antwoorden om je heen te zoeken, buiten jezelf, is aldus wat introspectie kenmerkt.

Twee vormen van introspectie

Introspectie kun je opdelen in twee vormen. De eerste vorm is introspectie op basis van zelfonderzoek. Hier positioneer je jezelf alsof je als het ware op een getuigenbank zit en 'registreer' je je gedrag, je gevoelens, je meningen etc. Deze vorm van introspectie heeft veel verwantschap met meditatie. Dergelijk zelfonderzoek vraagt meestal meer oefening en inspanning.

Introspectie op basis van oorzaak en gevolg is ook mogelijk. Hier kun je sneller verbanden leggen dan bij introspectie door zelfonderzoek, door te observeren wat het gevolg is van de situatie waarin je je verkeert. Zo zul je ontdekken dat het gevolg van je handelen steeds een ander gevoel kan zijn of een andere zienswijze, afhankelijk van wat je doet en waar je bent. Zo zal een verhitte vergadering op je werk je een andere uitkomst geven dan een knuffelsessie met je partner of kind.

Door middel van introspectie kun je o.a.:

• Nagaan of beslissingen écht bij je passen
• Achterhalen waar je nu precies op vastloopt
• Met betere oplossingen komen
• Meer innerlijke rust en tevredenheid vinden
• Sneller van een dwaalspoor op het juiste spoor komen

Voel wat juist is

Hoewel introspectie je aanzet tot nadenken, is het eerder een lichamelijk dan een rationeel proces. Het draait bij introspectie niet louter om het bedenken wat volgens jou de antwoorden zijn waar je naar op zoek bent. Om je doel te kunnen vinden kan het enorm helpen om jezelf bepaalde vragen te stellen die je in de goede richting kunnen sturen. Belangrijk is dat dit vooral vragen zijn die om een antwoord vragen in de vorm van een gevoel of emotie. Dit dwingt je namelijk goed te luisteren naar de respons van je lichaam, waar de meeste wijsheid al ligt opgeslagen.

De vraag is dus steeds: kun je ook voelen dat het klopt? Wanneer je hart een sprong maakt of je loopt letterlijk 'warm' aan van enthousiasme over een bepaald idee of visie, is dat veel betekenisvoller dan de gedachte dat iets je gelukkiger zal maken.

Het praktiseren van introspectie

Er is niet een bepaalde manier waarop introspectie gepleegd dient te worden. Je kunt het zittend doen, staand of lopend, met de ogen open of dicht. De een kan beter bij zichzelf naar binnen keren dan een ander. Daarom is introspectie niet voor iedereen even gemakkelijk.

Wel staat vast dat het vermogen tot introspectie geoefend kan worden, waardoor je deze vaardigheid beter onder de knie kunt krijgen. Naar binnen keren lukt echter het makkelijkst en het beste op momenten voor jezelf in stilte, rust en met alle ruimte. Probeer dus zo nu en dan eens een plekje voor jezelf te vinden, in huis of juist buiten in de natuur en je te concentreren op je innerlijke wereld.

Introspectie plegen lukt niet wanneer je onder druk staat. Het is van belang dat je de ruimte ervaart om je gedachten en gevoelens de vrije hand te geven. Hoewel je aandacht naar binnen keren makkelijker gaat wanneer je verkeert in een rustige omgeving met weinig afleiding is het voor velen toch lastiger om op een gekozen moment de aandacht naar binnen te keren en die daar gedurende enige tijd te houden. Het vraagt je namelijk om tijd vrij te maken en bewust te kiezen voor een moment om je aandacht naar binnen keren. De één kan beter met die keuzevrijheid omgaan dan de ander.

Introspectie op basis van oorzaak en gevolg daarentegen is wat dat betreft een makkelijkere opstap, omdat een bepaalde situatie aanleiding geeft tot het naar binnen keren. De situaties waarin je je bevindt zijn de triggers die je uitnodigen je op je innerlijke wereld te focussen. Heb je belangrijke en/of grote gebeurtenissen op de planning staan? Probeer deze dan eens te gebruiken als uitnodiging om tijdens dat moment of na afloop de aandacht naar binnen te keren.

Schrijf je waarnemingen op

Ongeacht welke manier voor jou het beste werkt, is het opschrijven van je ideeën, gevoelens en gedachtegoed vervolgens een krachtig middel om jezelf in beweging te krijgen richting je levensdoel. Het is daarom aan te raden altijd een klein notitieboekje op zak te hebben. Je kunt op die manier niet alleen je lichamelijke reacties waarnemen wanneer je je aantekeningen leest, maar je kunt je aantekeningen zó formuleren dat het een doelstelling wordt waar je mee aan de slag kunt en je dus kunt gaan leven naar je doel.

Gun jezelf altijd de tijd om je levensdoel te vinden

Tot slot zal het vinden van je doel een opdracht zijn die je leven lang doorgaat. In lijn staan met je doel is een proces dat continu doorgaat en wat parallel loopt aan je eigen ontwikkeling. Met het ouder worden veranderen je waarden en normen waarschijnlijk steeds een beetje, ontvouwen er zich nieuwe inzichten en denk je van tijd tot tijd anders over bepaalde aspecten in je leven dan voorheen.

Je zult doelen bereiken en vervolgens nieuwe moeten stellen, maar je zult wellicht ook doelen laten varen omdat ze simpelweg geen voldoening meer geven. Blijf jezelf altijd leren kennen met behulp van introspectie en weet wat 'echt' belangrijk voor je is.