Het probleem van 'nee' zeggen

Relatief veel mensen ervaren het als een probleem of obstakel op het moment dat ze 'nee' moeten zeggen tegen de ander. “Nee” heeft een afwijzend en negatief karakter. Het is ook duidelijk en je weet waar je aan toe bent. Echter, velen maken de link naar het gegeven dat zij zelf een 'nee' ontvangen, wat vaak als vervelend wordt ervaren. Maar is een 'nee' echt zo afwijzend als wij het ervaren? Als je je er in verdiept, blijkt de praktijk een stuk genuanceerder.

Duidelijke taal

Het spreekt voor zich dat duidelijke taal, en wat is er duidelijker dan 'ja' of 'nee', altijd het beste is. Toch liggen ook deze woorden vaak genuanceerder en dat heeft te maken met het gegeven dat we complexe wezens zijn en we soms meer tot ons nemen dan hetgeen er daadwerkelijk uitgesproken wordt. Een 'ja' in combinatie met een non-verbale 'nee', zal eerder opgepakt worden als een 'moetje', dan oprecht ergens op ingaan. Soms is dat terecht, maar soms ook niet. Duidelijke taal in alle facetten is dus essentieel.

Waarom een 'nee' zo moeilijk is

Het woord 'nee' associëren we vaak met afwijzing en afwijzing is niet leuk … en dit geldt voor iedereen. Het is wel duidelijk, maar dan draaien we vaak nog liever om de pot heen, dan eerlijk te zijn. Dit zegt alles over degene die 'nee' uit wil spreken, want het zijn zijn/haar gedachten, gevoelens bij deze (gewenste) uitspraak. We denken als het ware voor de ander met onze eigen gedachten en gevoelens en vergeten dat behalve duidelijke taal, de man of vrouw het mogelijk anders (lees ook: minder negatief) op zal pakken. Zolang het vanuit respect naar de ander gedaan wordt, moet een 'nee' ook kunnen.

Vergemakkelijk het proces

Vaag blijven en toch 'nee' zeggen
Het meest vage antwoord dat je kunt geven, waarbij je toch 'nee' zegt, is het uitspreken dat iets niet gaat lukken. Je zegt daarmee eigenlijk dat je al iets anders hebt, wat een heel breed en daarmee vaag begrip is. Je hebt immers altijd wat, al was het maar de invulling van je dagelijks leven. Je zegt eigenlijk niet dat je niet wilt, alleen dat je niet kunt. Je kunt je afvragen of dat altijd helemaal eerlijk is, maar als je iemand niet wilt beschadigen – voor zover het überhaupt over 'beschadigen' gaat – dan kan dit antwoord een uitkomst zijn.

Het 'nee' kan dus een uitvlucht zijn om ergens onderuit te komen, maar evengoed kan het een bescherming van jezelf zijn. Je hebt al een drukke agenda en je wilt deze tijd met je partner of kinderen doorbrengen. Je voelt je mentaal niet zo sterk en moet even opladen door wat tijd voor jezelf te reserveren. Gek genoeg vinden we het lastig om die 'eigen tijd' te benoemen. Dit terwijl veel mensen het echt wel begrijpen en als dat niet zo is – ook met uitleg over het hoe en waarom – zal dit mogelijk meer over die ander zeggen. Hoe dan ook… het vage antwoord vinden we het gemakkelijkst en wordt daarmee veruit het vaakst toegepast in dergelijke situaties.

Alternatieven

'Nee' zeggen kan ook samen gaan met het bieden van een alternatief. Je kunt het ene moment niet, maar je komt wel meteen met een alternatieve datum om het alsnog samen te gaan doen. Als iets rauw op je dak wordt geopperd, vinden we dat vaak erg moeilijk. Maar als je wat ruimte hebt, bijvoorbeeld als iemand je een berichtje stuurt, dan geeft dat vaak voldoende ruimte om met een alternatief te komen.

Een andere optie is dat je wel direct zegt dat je niet kunt of dat niet je ding is, maar je snel met een alternatief komt (bijvoorbeeld een activiteit om samen te gaan ondernemen). Dat geeft je wat ruimte en je slaat niet de deur in iemands gezicht dicht. Het spreekt voor zich dat je dan ook snel met een alternatief moet komen, anders is je geloofwaardigheid weg en maak je het voor jezelf in de toekomst ook alleen maar moeilijker.

De ander is de schuldige

Gemakkelijk is ook de ander de schuld te geven van je 'nee'. Het kan, maar is eigenlijk niet erg chique, tenzij het ook daadwerkelijk het geval is. De ander, bijvoorbeeld je partner, heeft al iets gepland staan en daar kunnen we niet onderuit. Of je moet oppassen, omdat je partner al de deur uit is. En zo zijn er nog wel enkele te noemen. Als je echt wilt, kan je het combineren met een alternatief te benoemen, maar vaak wordt het gewoon als excuus aangehaald om een niet te harde “nee” te kunnen uitspreken.

Niets zeggen

Als het niet direct op je afgevuurd wordt, is er nog een mogelijkheid om niet te reageren. Soms verstommen zaken vanzelf en als dat niet het geval is, kan je dusdanig dicht bij een datum of activiteit zitten, dat je echt niet meer kunt of het excuus niet te kunnen acceptabel is.
Soms is niets zeggen ook een antwoord en wordt het ook als zodanig opgepakt en kan het op dat moment het beste voor iedereen zijn.

'Nee' is 'nee'!

Het klinkt bot, maar hoeft dit helemaal niet te zijn. Je moet namelijk ook gewoon 'nee' leren accepteren en als je dat doet, vergemakkelijk je ook het proces naar de ander. Dit geldt immers voor iedereen. Begin bij jezelf en leer dat niet iedereen hetzelfde is, wil en kan. Die ander moet dus in de gelegenheid zijn om 'nee' tegen je te zeggen, zonder dat je er verstrekkende gevolgen aan gaat verbinden, je teleurgesteld bent of je je zelfs minderwaardig gaat voelen.

Conclusie

Bekijk iedere situatie opnieuw en als je het als moeilijk ervaart, laat het dan van de situatie afhangen, hoe je je 'nee' verpakt. Soms is de zachte hand beter en soms is een hardnekkig iemand meer gebaat bij een duidelijk antwoord. De ontvanger die 'nee' lastig vindt en het persoonlijk oppakt, moet leren dat het nu om een 'nee' gaat en zal eerder betrekking hebben op een activiteit dan op de mens.