Motivatie en leren

Leerlingen werken harder en leren beter wanneer ze beseffen wat de waarde van het leren is en dat hun inspanning om te leren wordt beloond. Oftewel, leerlingen leren beter wanneer ze gemotiveerd zijn. Daarom is het belangrijk om te weten hoe leerlingen gemotiveerd worden en waar deze motivatie op gebaseerd is.

Motivatie

De definitie van motivatie bevat vier componenten:

• Motivatie is persoonlijk; het gebeurd in de leerling
• Motivatie is gestuurd; het wordt gebruikt om een bepaald doel te bereiken
• Motivatie is actief; het zet aan tot actie
• Motivatie is energiek; het zorgt voor doorzettingsvermogen en intensiteit

De ene leerling werkt hard om een opdracht goed uit te voeren, terwijl een andere leerling zich veel minder inzet en sneller opgeeft, maar waarom? Wat zorgt ervoor dat leerlingen gemotiveerd zijn om te leren? Er zijn vier mogelijke antwoorden op deze vraag en elk antwoord neemt aan dat de motivatie van leerlingen om te leren is gebaseerd op hoe de leerling de leersituatie interpreteert. De vier antwoorden zijn:

• Motivatie is gebaseerd op interesse
• Motivatie is gebaseerd op zelfvertrouwen
• Motivatie is gebaseerd op attributie
• Motivatie is gebaseerd op het volbrengen van doelen

Motivatie gebaseerd op interesse

Leerlingen leren beter wanneer ze onderwerpen moeten bestuderen waar ze interesse in hebben. De informatie wordt dan veel beter verwerkt in de hersenen en beter onthouden dan wanneer leerlingen stof moeten bestuderen waar ze minder of niet in geïnteresseerd zijn. Het gaat hier om individuele interesse in een bepaald onderwerp.

Manier om motivatie te verhogen

Er kan onderscheid gemaakt worden tussen emotionele interesse en cognitieve interesse. Emotionele interesse is het resultaat van algemene opwinding. Cognitieve interesse is het resultaat van betekenis geven aan het lesmateriaal. Vooral de cognitieve interesse is belangrijk als het gaat om leren. Deze kan verhoogd worden door de lesstof coherent te maken. De informatie moet goed met elkaar samenhangen, zodat de leerling de onderliggende structuur ervan kan begrijpen. Lesstof die goed te begrijpen is, is interessant en zorgt ervoor dat leerlingen er meer plezier aan beleven en beter gemotiveerd zijn om te leren.

Het interessant maken van de lesstof, situationele interesse, heeft over het algemeen een averechts effect op leren en motivatie. In dit geval worden er bijvoorbeeld interessante, maar niet-relevante details toegevoegd aan een saaie tekst. Dit zorgt er niet voor dat leerlingen beter gaan leren. Het zorgt ervoor dat er minder onthouden wordt van de belangrijke informatie, omdat het de aandacht wegneemt van deze informatie.

Motivatie gebaseerd op zelfvertrouwen

Zelfvertrouwen wordt hier uitgelegd als de verwachting of beoordeling van je eigen capaciteiten om een opdracht of taak goed uit te voeren. Het is belangrijk omdat het prestaties van leerlingen positief beïnvloedt. Wanneer leerlingen meer zelfvertrouwen hebben, zullen ze actiever zijn tijdens het leerproces, informatie beter en dieper verwerken en het dus beter begrijpen.

Motivatie gebaseerd op attributie

Volgens de attributietheorie zoeken leerlingen naar oorzaken van succes en falen. Leerlingen kunnen succes of falen toeschrijven aan hun eigen vermogen, hun eigen inzet, aan de moeilijkheid van de taak of aan geluk. Elk van deze oorzaken zijn gerelateerd aan dimensies. De oorzaak is intern (ligt bij de leerling zelf) of extern (ligt aan de taak of omstandigheden). En de oorzaak is controleerbaar (beïnvloedbaar door de leerling) of oncontroleerbaar (niet beïnvloedbaar door de leerling).

Als een leerling in zichzelf gelooft dat inzet een positief effect heeft op prestaties, zal hij meer zijn best doen, harder werken en dus meer gemotiveerd zijn om te leren.

Voorbeelden

• “Ik ben niet slim genoeg” is een voorbeeld van de oorzaak van falen toeschrijven aan je eigen vermogen. De oorzaak zoekt de leerling bij zichzelf, dus is intern, en kan hij niet beïnvloeden, het is oncontroleerbaar.
• “Ik heb niet genoeg mijn best gedaan” is een voorbeeld van de oorzaak van falen toeschrijven aan je eigen inzet. Ook hier zoekt de leerling de oorzaak bij zichzelf, intern, echter is het wel controleerbaar. Door meer zijn best te doen kan hij het beïnvloeden.
• “Het is te moeilijk voor me” is een voorbeeld van de oorzaak van falen toeschrijven aan de moeilijkheid van de taak. Deze oorzaak is extern, het ligt niet bij de leerling zelf en hij kan het ook niet beïnvloeden of veranderen. Het is dus oncontroleerbaar.
• “Ik heb gewoon pech” is een voorbeeld van de oorzaak van falen toeschrijven aan (on)geluk. Ook deze oorzaak is extern en niet te controleren.

Motivatie gebaseerd op het volbrengen van doelen

Er zijn drie manier waarop leerlingen kunnen denken over prestatie. Dit zijn drie verschillende doelen die leerlingen kunnen hebben die invloed hebben op hun motivatie.

1. Het eerste type doel is grip krijgen op de lesstof. Het doel van leerlingen is het willen begrijpen van de lesstof. Leerlingen willen zo veel mogelijk leren tijdens een les en ze vinden het belangrijk om de inhoud van de lesstof zo goed mogelijk te begrijpen.
2. Het tweede type doel is performance benadering. Het doel van leerlingen is om zo hoog mogelijke cijfers te halen. Leerlingen willen betere cijfers scoren dan klasgenoten en hun motivatie is om beter te zijn dan hun klasgenoten.
3. Het derde type doel is performance vermijding. Het doel van leerlingen is om geen lage cijfers te scoren. Leerlingen willen tijdens een les de opdrachten niet slecht maken en de angst om het slecht te doen is wat ze motiveert tijdens de les.

Grip willen krijgen op de lesstof heeft over het algemeen het meest een positief effect op schoolprestaties, terwijl performance benadering en performance vermijding meestal een negatief effect hebben op schoolprestaties. Wanneer schoolprestaties gemeten worden aan de hand van cijfers zullen leerlingen de lesstof over het algemeen onthouden tot het testmoment. Hierna wordt het meestal niet opgeslagen in het lange termijngeheugen. Hun doel is namelijk al bereikt, het behalen van een goed cijfer.

Het willen begrijpen van de lesstof is dus de beste motivatie die een leerling kan hebben. Hierdoor wordt de informatie het best verwerkt en opgeslagen in de hersenen.