De controlefreak optimaal laten functioneren

Voor sommige mensen is het een vanzelfsprekendheid om alles onder controle te houden en voor andere mensen is het juist een zegen alles aan andere over te laten. Zo komen twee verschillende groepen bij elkaar en lijkt controlefreak zijn, ook nog voordelen te hebben. Jazeker, zolang je met deze man of vrouw maar op de juiste manier omgaat en afspraken maakt. "Controlefreak" als naam heeft een negatieve klank en wordt als zodanig ook "negatief" betiteld. Toch kan ook de controlefreak, als je deze op de juiste manier tegemoet komt, prima functioneren.

De controlefreak controleert

De controlefreak wil alles onder controle hebben en dus voor hem of haar beheersbaar én bij voorkeur (of eigenlijk is het ook een must) alles op de manier zoals hij of zij dit graag ziet. Dit kan zowel voor de persoon in kwestie als ook voor de personen die met hem of haar leven, erg vermoeiend zijn. De voordelen zijn dat menig controlefreak erg productief is en zolang het gaat zoals hij of zij wil, meestal ook erg optimistisch.

Nu is het niet eenvoudig om bovenmatige controleaspecten ongedaan te maken, maar je kunt het wel op een dusdanige manier inzetten, dat het voor iedereen leefbaar is.

Iedereen in zijn waarde laten

Elkaar in elkaars waarde laten, is uiteraard ook hier van toepassing. Dat neemt niet weg dat er wel over gesproken dient te worden, als een manier van leven de andere persoon of personen overheerst (en dit niet op prijs gesteld wordt). Om verschillende redenen kan de controlefreak dan nog meer controle proberen uit te oefenen. Dit kan voor de omgeving verstikkend werken. Afspraken maken dus.

Begin bij het begin:

• Maak het bespreekbaar, voor het geval de persoon in kwestie zich niet of nauwelijks bewust is van het controlerende gedrag.
• Bespreek waar je tegenaan loopt en accepteer dit andersom ook (leer de belevingswereld van de controlefreak kennen). Werk voor de beleving met voorbeelden, dat spreekt vaak het meest aan.
• Spreek naar elkaar uit waar ieders kwaliteiten liggen, waar het controleaspect prima is en maak vervolgens een rolverdeling.
• Bouw ook direct toetsmomenten in om te bezien in hoeverre de afspraken werken, er juist het beste uit gehaald wordt en iedereen blij wordt van de situatie.
• Indien van toepassing is bijsturing zinvol net zolang de verhoudingen kloppen, iedereen volledig in zijn/haar waarde gelaten wordt én happy is met de afspraken.

Waar kan die hardnekkige controle nu werken?

Er zijn situaties waar je de mensen kippenvel levert als je met harde controleaspecten om de hoek komt, maar het tegenovergestelde is ook waar. Te denken valt aan:

• Wassen - bij het wassen in de wasmachine wil nog wel eens iets mis gaan als je niet voldoende controleert. Soms een fout programma, waardoor je kleding er een maat kleiner uit komen, maar vaker een verkeerde kleur als er rode sok bij de witte was gezeten heeft.
• Boodschappen - er kan, als je bepaalde gerechten in gedachten hebt, nogal wat mis gaan als je je niet houdt aan de boodschappenlijst. Of er wordt veel te weinig gehaald als er eters komen.
• Kinderen – kinderen kunnen onverwachte dingen doen en vaak is controle niet onverstandig. Als vriendjes van de kinderen in je directe omgeving komen spelen, kan je het goed onder controle houden. Met de onstuimigheid van kinderen, zeker niet verkeerd.
• Werk – voor mensen die bijvoorbeeld in een “instructie-fase” zitten, kan controle prima werken. Je moet het immers uitleggen en mensen dan aan de slag zetten. Controle om indien nodig of gewenst bij te sturen, kan een prima ondersteunend middel zijn.
• Vakantie – de vakantie die precies moet zijn zoals je het je voorgesteld hebt, kan je het beste door een controlefreak laten regelen. Hij of zij zal al het ingezette controleren en niets aan toeval overlaten.
• Geld - als je goede afspraken maakt is de man of vrouw die de controle uitoefent voor het verantwoorden van geld, zijn/haar werk prima doen. Een kloppende kas is immers niet verkeerd!

En natuurlijk zijn er nog wel meer situaties te benoemen, dit zijn slechts voorbeelden. Maar wel voorbeelden waar je in goed overleg uit kunt komen (wie doet wat). Spreekt voor zich dat iedereen zich aan die afspraken moet houden en dat zal voor de controlefreak – die mogelijk toch ook over andere schouders kijkt – al moeilijk genoeg zijn.

Controle is scherpte

Er is in 2012 een onderzoek gedaan naar hoe ouderen (in een verpleegtehuis) scherpte konden honden. Dit hield in dat een bepaalde groep helemaal zelf kon bepalen wat hun activiteiten waren. Dit versus een groep die het reguliere schema moest volgen. Het resulteerde er in dat mensen die alles zelf onder controle hadden een stuk gelukkiger waren én deze mensen ook net iets ouder geworden zijn.

Een ander onderzoek (in het verlengde van het vorige onderzoek) onder patiënten, waarbij de ene helft meer invloed op de eigen behandeling kreeg dan de andere groep, pakte per saldo ook veel beter uit. Het acceptatieproces was er sneller en men zat er per saldo veel positiever in. Dit terwijl de kwaal vergelijkbaar was met de andere groep mensen.

Tot slot

De controlefreak, heavy of in meer milde vorm, heeft vaak een negatief imago en toch kan je het – mits goed afgestemd – prima inzetten. Ga in gesprek, bedenk wat werkt en zet het in gang. Daar wordt iedereen uiteindelijk gelukkig van.