Onveilig gehecht: als je volwassen bent

In je jeugd wordt de basis gelegd voor de rest van je leven. Wie een ongelukkige jeugd heeft gehad, merkt daar vaak op volwassen leeftijd nog van alles van.

Onveilig vs veilige hechting

Het hechtingsproces begint al in de buik en heeft een grote invloed op de rest van je leven. Hoewel de meeste kinderen zich veilig aan de ouder(s) hechten geldt dit helaas niet voor alle kinderen. Veilig gehechte kinderen hebben in de interactie met de ouder(s) veiligheid, voorspelbaarheid en liefde ontvangen. Onveilig gehechte kinderen hebben dit niet. De ouder(s) van een onveilig gehecht kind waren bijvoorbeeld onvoorspelbaar in hun gedrag en reageerden steeds verschillend in dezelfde situatie: de ene keer heel boos en de andere keer helemaal niet. Kinderen hebben zo geen veiligheid kunnen ervaren in de relatie met de ouder(s). De eerste ervaringen met een relatie leggen een blauwdruk voor de relaties die je aangaat in de rest van je leven. Als er in de jonge jaren geen veiligheid en vertrouwen is ervaren, wordt dat meestal ook niet ervaren in nieuwe relaties, hoe betrouwbaar een persoon ook kan zijn.

Hechting als interactieproces

Als een kind onveilig gehecht is, wordt vaak al snel de "schuld" bij de ouder(s) gelegd. De ouder is immers volwassen en verantwoordelijk voor het kind. Toch blijft een hechtingsproces een interactieproces. Gedrag van een kind heeft invloed op de ouder(s) en andersom. Zo kunnen sommige kinderen zich door bijvoorbeeld een ontwikkelingsstoornis niet (goed) aan de ouder(s) hechten. Ook kan het zijn dat bepaald gedrag van een kind zulke specifieke opvoedingsvaardigheden van de ouder vraagt dat de standaard opvoedingsvaardigheden niet toereikend genoeg zijn. Uiteraard beschikken sommige ouders over zulke beperkte opvoedingsvaardigheden dat een veilige hechting nooit tot stand zou komen, hoe "makkelijk" het kind ook is.

Wie hoort mij?

Mensen met hechtingsproblematiek hebben vaak een groot onvervuld verlangen naar aandacht. Ze willen gekoesterd, gezien, gehoord en geliefd worden. Onveilig gehechte volwassenen hebben hiermee een zeer moeilijke taak te vervullen. Ze voelen zich nog het kind dat nooit echt gezien en nooit echt begrepen is. Ze verlangen vaak naar iemand die ze onvoorwaardelijk steunt en lief heeft, zoals ouders dat horen te doen. Als je eenmaal volwassen bent behoor je echter geen afhankelijkheidsrelatie op te bouwen, maar een gelijkwaardige relatie. Als je ouders hun taak om wat voor reden dan ook niet goed hebben vervuld, is dit een gemiste kans die nooit meer echt geheeld kan worden. Als onveilig gehecht persoon heb je de taak om zelf voor het ongehoorde kind in jou te zorgen en dat kan heel zwaar zijn. Onveilig gehechte mensen voelen zich vaak letterlijk leeg: ze zijn nooit echt gezien, ze weten niet wie ze zijn. Om deze leegte op te vullen kunnen onveilig gehechte personen veel gaan eten, drinken, sporten, werken of drugs gebruiken.

En nu?

Het lullige is dat als je onveilig bent gehecht je eigenlijk dubbele pech hebt: ten eerste ben je onveilig gehecht en ten tweede mag je de problemen die dat veroorzaakt ook nog eens zelf oplossen. Schematherapie is vaak de meest passende oplossing voor het oplossen van die problemen. Tijdens schematherapie wordt geprobeerd de schema's die vroeg in de jeugd zijn opgedaan te veranderen. Als er vroeger nooit naar je behoeften is geluisterd kan je bijvoorbeeld zijn gaan denken dat je niet de moeite waard bent. Deze gedachte belemmert een persoon vaak tijdens de rest van zijn of haar leven. Tijdens schematherapie wordt geprobeerd die gedachten te veranderen. Daarnaast is het van belang aandacht te besteden aan het ongeziene kind in het volwassen lichaam. Hoe kan je zelf zo goed mogelijk voor dat kind zorgen? Wat kan je dat kind zelf geven?

Lees verder

• Als er niet of te weinig aan je basisbehoeften is voldaan
• Posttraumatische stress stoornis (PTSS): onveilig voelen