Haat, een sterke emotie

Met als eerste opmerking dat sommige psychologen zeggen dat haat geen emotie is, maar een emotionele attitude. Hoe dan ook ‘iemand haten’ wordt nogal eens in de mond genomen. Toch zijn de meeste uitingen niet zo zwaar als de betekenis van het woord werkelijk is. Er kan een moment zijn dat je gevoelens van haat hebt, maar het wordt ook verward met andere zware emoties. Dat neemt niet weg dat het vervelend is, vooral voor jezelf, als je nadrukkelijke haatgevoelens hebt. Menig therapeut is er druk mee, maar ook in het zogenaamde alternatieve circuit wordt er aan de weg getimmerd om die zware gevoelens uit iemands systeem te krijgen.

Wat is het?

Als we het woordenboek er op naslaan zegt dit: “Gevoel van vijandschap jegens iets of iemand, gevoel van diepen afkeer, vijandschap, wrok, gevoel van grote afkeer en woede.” Iemand of iets haten is geen emotie waar je op zit te wachten, want het vergt veel negatieve energie, daar wordt niemand wijzer van en kan een mens in het ergste geval zelfs verteren. Maar vaak heb je het zelf niet in de hand, het gevoel is te sterk. De psychologie zegt er over dat het projectie is van je eigen schaduwzijde op het object (wat ook een persoon kan zijn). Een schaduwzijde die je bij jezelf ontkent, maar als een soort spiegel in het object herkend wordt. Eigenlijk een pijnlijk proces dus.

Er zijn steeds meer mensen die er last van hebben en er vanaf willen, waarbij volgens een Canadees onderzoek (Montreal) uit 2011 de verhouding tussen mannen en vrouwen 40% versus 60% zou liggen. Wat door verschillende therapeuten weer als opmerkelijk wordt omschreven. Een voetnoot in het rapport zegt het volgende (vertaald): “Haat ligt dichter bij mannen, want haat kan ze krachtig maken om ten strijde te trekken. Jaloezie ligt meestal dichter bij vrouwen, vanwege de gedachten ergens niet aan te voldoen en een concurrent wel”. Overigens wordt er aan toegevoegd dat vrouwen gemakkelijker de gevoelens uiten en als haat er daar één van is, dan kan dit percentage ontstaan. Een opmerking die het onderzoek ogenschijnlijk deels onderuit haalt.

De praktijk

Hoe het ook zij … haat is een emotie die negatieve gevoelens vasthoudt en wat, zoals men het in de volksmond noemt, “het hart zwaar kan maken”. Je verafschuwt iets of iemand en in een lichtere vorm gebruik je het als je aan het mopperen bent. Daarnaast kan haat, in een heftiger vorm, je ook aanzetten tot het kwetsen van een persoon die je haat, maar ook het vernietigen van datgene wat je haat.

Wat kan je er aan doen?

Psychotherapeut

Er zijn verschillende mogelijkheden en een die veel mensen kiezen is de therapeut waar je samen mee de gevoelens van haat boven tafel haalt, het hoe en waarom en het uit je systeem laat verdwijnen of minimaal neutraliseert. Dit klinkt wellicht eenvoudig maar dat is het niet, zeker als je al langere tijd met deze gevoelens rond loopt. Er zijn psychologen/psychotherapeuten die gespecialiseerd zijn in het werken met dit soort emoties.

Natuurgeneeskundige

Daarnaast is het zogenaamde alternatieve circuit ook actief, alleen is de benadering van de materie anders. De oorzaak boven tafel halen kan op verschillende manieren gebeuren, waarbij gezegd dient te worden dat ook dit trajecten van langere duur zijn. Zo kan je bijvoorbeeld met voetreflextherapie via de voeten het hele lichaam doorgronden en dat geldt ook voor sterke emoties als haat. Maar emoties kan je ook nadrukkelijk aanpakken met vingerreflexologie (wat overigens nog niet zo bekend is in Nederland). Zo zijn er verschillende natuurgenezers die vanuit een andere invalshoek de emoties aanpakken en het lichaam helpen het uit je systeem te krijgen.

Zelf aan de slag

Natuurlijk kan je ook zelf aan de slag, maar dat is lang niet voor iedereen weggelegd. Temeer daar je de spiegel veelal nogal confronterend jezelf voor moet houden en dat kan niet iedereen. Echter, als je jezelf hier wel toe in staat acht, kan je het basisproces proberen te ontleden. Wat maakt immers dat je iets of iemand haat? Wat wordt er getriggerd? Wat doet het in je lijf waardoor die gevoelens boven komen? En vervolgens… wat bewerkstellig je er mee? Lost het iets op? Het klinkt als psychologie van de koude grond en feitelijk is dat het ook. Dit neemt echter niet weg dat het voor een bepaalde groep mensen het proces wel dusdanig kan ontleden, dat ze inzien dat het geen toegevoegde waarde heeft. Het proces neutraliseren en de emotie als het ware lamleggen, zorgt er voor dat je niet met die negatieve energie rond blijft lopen. Deels is het een emotioneel proces, rationeel benaderen en dat werkt bij sommige mensen.

Voorkomen

Beter is te voorkomen dat je haatgevoelens krijgt, iets wat niet iedereen helaas kan realiseren. Al is het maar, omdat sommige mensen ‘gevoeligheden’ hebben die door bepaalde mensen ontstoken kunnen worden. Denk maar eens aan wat er binnen bepaalde geloofsovertuigingen of sektes allemaal plaatsvindt. De charismatische leider kan, als je er gevoelig voor bent, iedereen liefdevol laten zijn, maar ook allerlei haatgevoelens aanpraten … met alle mogelijke gevolgen van dien (bijvoorbeeld Hitler zijn rassentheorie).
Toch is het belangrijk alert te zijn als het gaat om bepaalde gevoelens, want als je het in de kiem kunt smoren, vergemakkelijkt dit het proces. Als iemand je, in ieder geval gevoelsmatig, iets ‘aandoet’, bedenk dan eerst wat de reden is of kan zijn? Waar heb je mogelijk zelf een rol in? Wat maakt dat je die persoon haat of misschien zelfs iets aan wilt doen? Of te wel, jezelf tijdig de spiegel voorhouden.

Concluderend

Haat kan je laten verteren, de energie uit je zuigen en je ‘tekenen’ voor het leven. Dat dit het niet waard is, kan iedereen bedenken. Maar we laten het soms gewoon gebeuren, zijn niet bewust met de gevoelens bezig. Soms kan een bewustwordingsproces al een eerste stap in de richting zijn om hulp in te roepen.