Therapie met paarden: diagnostiek en hulpverlening

Dat paardrijden en het omgaan met paarden gehandicapte kinderen en jongeren veel plezier geeft is redelijk bekend. Maar minder bekend is dat paarden ook positieve resultaten boeken in de psychische en orthopedagogische hulpverlening. Wanneer je kind problemen heeft op psychisch of sociaal-emotioneel vlak, dan is het niet ondenkbaar dat je al vele onderzoeken hebt gehad en/of nog moet ondergaan. Misschien is er al een diagnose, maar misschien ook niet. Wanneer er al wel een diagnose is, dan wil dat nog niet zeggen dat je meteen de juiste behandeling vindt. Een uniek concept kan uitkomst bieden: diagnostiek en hulpverlening met de inzet van paarden. Paarden hebben een bijzondere gave wanneer het gaat om het aanvoelen van wat er in een mens omgaat. Wanneer mensen met paarden in contact komen, kunnen ze tot zichzelf komen. Ook kunnen paarden een sterk opvoedend effect op kinderen en jongeren hebben. Ze kunnen door hun contact met paarden hun ontwikkeling bevorderen en tegelijkertijd uit de problemen komen.

De therapie met paarden

Bij de therapie met paarden wordt het contact en het bewegen met paarden doelmatig gebruikt, om zo therapeutische effecten te bereiken, zowel op lichamelijk als op psychisch vlak. Equitherapie, zoals de therapie met paarden ook wel wordt genoemd, houdt in dat de specifieke sociale leer- en bewegingsmogelijkheden van het paard meewerken om kinderen en jongeren met onder andere psychische of orthopedagogische problemen systematisch te helpen of ze in hun ontwikkeling te bevorderen. Het paard is hierbij dus de co-therapeut.

Therapie met paarden is onder andere geschikt voor kinderen en jongeren van 4 t/m 18 jaar. Er hoeft niet persé een klik met paarden te zijn, maar wanneer er een afkeer of angst voor paarden bestaat, dan is deze vorm van therapie niet aan te raden.

Er wordt met dieren in de praktijk gewerkt, maar er worden geen reguliere paardrijlessen gegeven. Kinderen, jongeren en eventueel hun ouders werken volgens verschillende methoden, leren daarbij wel hoe zij met paarden om moeten gaan en zullen misschien wel een enkele keer op het paard komen te zitten, maar ze volgen dus geen paardrijles!

Mogelijkheden van therapie met paarden

Je kunt bij een therapie met paarden terecht voor onder andere:

• testen en diagnostisch onderzoek
• orthopedagogische behandeling
• eerstelijns psychologische hulpverlening
• individuele behandeling van kinderen en jongeren
• sociale vaardigheidstraining en weerbaarheidtraining
• ouderbegeleiding

Doelgroep

Therapie met paarden is gericht op verschillende doelgroepen:

• kinderen en jongeren van 4 t/m 18 jaar
• ouders en hun kind(eren)
• ouders
• leerkrachten
• hulpverleners

Problematiek

Therapie met paarden is geschikt voor onder andere het bepalen van een diagnose en/of het behandelen van:

• ADHD
• ADD
• PDD-NOS, Asperger of klassiek autisme
• NDL
• gedragsproblematiek
• schoolproblemen
• faalangst, sociale faalangst en schoolangst
• weinig zelfvertrouwen
• niet voldoende weerbaar
• niet voldoende sociale vaardigheden
• problemen rondom het vormen van een eigen identiteit
• hechtingsproblematiek
• opvoedingsproblemen
• eetstoornissen
• verslavingsproblemen
• depressies
• traumatische ervaringen

Vormen van diagnostiek

De therapie met paarden maakt verschillende vormen van diagnostiek mogelijk:

• capaciteiten- en IQ-onderzoek
• onderzoek naar schoolproblemen
• onderzoek naar de opvoedingssituatie
• onderzoek naar de sociaal-emotionele ontwikkelingen
• onderzoek naar gedragsproblemen
• diagnostiek ten behoeve van een DSM-IV classificatie
• beschrijvende diagnostiek

Het diagnostiektraject

Voordat het diagnostiektraject wordt opgestart, worden er eerst een aantal onderzoeksvragen geformuleerd. Aan de hand van deze vragen wordt een onderzoekspakket samengesteld waarmee samen met de cliënt en eventuele andere betrokkenen aan de slag wordt gegaan. Het beeld dat uiteindelijk gegeven wordt, is uit meerdere onderzoekscontacten ontstaan. Er worden hierbij niet alleen antwoorden op de onderzoeksvragen gegeven, maar ook handvatten die kunnen helpen om de gewenste veranderingen aan te brengen. Er wordt zoveel mogelijk geprobeerd om oplossingen te geven die bij de cliënt en de eventuele betrokkenen past. Hierdoor wordt de kans vergroot dat er daadwerkelijk veranderingen komen en dat deze ook blijven bestaan. Dit kan gelden voor thuis, op school, of in een andere vorm van begeleiding.

Aan de hand van beschrijvende diagnostiek, waarbij in beeld wordt gebracht hoe de cliënt functioneert in de eigen omgeving, kunnen zowel de belangrijke positieve factoren worden beschreven als ook de factoren die voor problemen kunnen zorgen.

Doel van de behandeling

De therapie met paarden is een eerstelijns psychologische behandeling. Binnen deze behandeling wordt gewerkt aan de vooraf opgestelde doelen die tijdens de intake zijn vastgesteld.

Kinderen en jongeren kunnen onder andere het volgende leren:

• ontspannen en zich laten dragen
• voor zichzelf opkomen en grenzen aangeven
• vriendschappen aangaan en onderhouden
• de verantwoordelijkheid nemen voor een ander
• meer zelfvertrouwen krijgen

De volgende thema’s kunnen tijdens de behandeling centraal komen te staan:

• zelfervaring
• hoe ervaren anderen je
• wat zijn je sterke kanten en verbeterpunten
• op welke momenten wordt het moeilijk en hoe kun je dat veranderen
• hoe stel je grenzen aan jezelf en aan anderen
• hoe breng je zo duidelijk mogelijk een boodschap over aan een ander

Structuur van de behandeling

Tijdens de therapiesessies wordt er via een vaste structuur gewerkt. Als eerste wordt het paard gepoetst en vervolgens wordt het klaargemaakt voor de uiteindelijke therapiesessie. Daarin wordt voornamelijk vanaf de grond met het paard gewerkt. Cliënten komen alleen op het paard als het in het therapieproces past, maar niet om te leren paardrijden.

De rol van het paard

Tijdens de therapiesessie heeft het paard, als co-therapeut, de rol van spiegel. Het reflecteert wat het bij de cliënt ervaart en reageert daar op. Hierbij is het heel belangrijk dat het geen waardeoordeel heeft en reageert op de juiste aanwijzingen.

Begeleiding

Voor de betrokkenen van de cliënt zijn er verschillende vormen van begeleiding:

• ouderbegeleiding
• begeleiding van leerkrachten
• begeleiding van hulpverleners

Vergoeding van therapie met paarden

De therapie met paarden kan in veel gevallen vanuit de zorgverzekering worden vergoed, op voorwaarde dat deze noodzakelijk is. Het is verstanding om eerst informatie bij de zorgverzekering op te vragen. Er kan sprake zijn van een limiet op de vergoeding van eerstelijns psychologische hulpverlening.

Heeft de cliënt een PGB (Persoons Gebonden Budget), dan zijn er ook nog mogelijkheden om de therapie met paarden hieruit te betalen.