De Nationaal Socialistische Beweging (NSB)

In 1932 werd de Nationaal Socialistische Beweging (NSB) opgericht. Leider van de beweging was Anton Mussert. Het partijprogramma bestond vooral uit fascistische punten en fungeerde tijdens de Duitse bezetting als collaboratiepartij. De NSB zou tot het einde van de Tweede Wereldoorlog actief blijven.

Principes van de NSB

De NSB schaarde zichzelf niet onder de andere parlementaire partijen en sprak ook altijd over een beweging. Deze beweging kende een programma van veel fascistische uitgangspunten, zoals een sterke regering, geen individualistisch kiesrecht en alles staat in dienst van het vaderland. Aanvankelijk had de NSB geen antisemitische of racistische uitgangspunten, maar na de snelle opkomst van Adolf Hitler in nazi Duitsland, koos de NSB steeds nadrukkelijker de kant van de NSDAP in Duitsland.

Beginjaren van de NSB

Na de oprichting in 1932 groeide de aanhang van de NSB al snel. Met name onder ambtenaren, boeren en niet-gelovigen was de NSB een populaire beweging. Desondanks heeft de beweging nooit goed gescoord tijdens parlementsverkiezingen. In 1935 werd 8% van de stemmen binnengehaald, wat meteen het parlementaire hoogtepunt werd voor de NSB. Vanaf de beginperiode had de NSB ook een partijweekblad, Volk en Vaderland, waarin de ideeën en filosofieën verspreid werden onder de bevolking. Ambtenaren mochten eind 1933 geen lid meer zijn of worden van de NSB. In deze eerste jaren waren zelfs joden lid van de NSB, waarbij zij in sommige plaatsen zelfs de lokale NSB hebben opgericht. Ook kende de NSB een geüniformeerde tak, de Weerbaarheidsafdeling (WA), die regelmatig marcheerde door diverse plaatsen.

Afnemende populariteit

In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog nam de populariteit van de NSB flink af. Dit werd voornamelijk veroorzaakt door de link die de mensen legden met het opkomende gevaar van nazi Duitsland. De wereld zag er door de opkomst van de nationaalsocialisten in Duitsland steeds dreigender uit. De NSB koos in deze jaren voor de Tweede Wereldoorlog ook meer en meer de kant van Duitsland en begon ook antisemitische standpunten in te nemen. Ook verklaarde Mussert zich solidair met het Italië van Benito Mussolini die in 1935 Ethiopië was binnengevallen.

De oorlogsjaren

Al snel na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog koos de NSB de kant van de Duitse bezetter. In 1941 werd de NSB de enige legale politieke partij die in Nederland mocht bestaan. Hoe Mussert het ook probeerde, de NSB kreeg weinig voeten aan de grond bij de Duitsers. Ze kregen weinig macht en moesten het veelal doen met laaggeschoolde banen. Feitelijk gezien waren de NSB'ers niet meer dan loopjongens van de bezetter.

Na de oorlog

Na de bevrijding door de geallieerden kozen veel NSB'ers het hazenpad en vluchtten naar het buitenland. Echter, vele landverraders konden toch in de kraag gegrepen worden. Honderdduizenden NSB'ers werden in interneringskampen geplaatst. In deze kampen verbleven de joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. De huizen van de NSB'ers werden massaal geplunderd door de woedende menigte. De interneringskampen werden al vrij snel weer opgeheven, omdat het moeilijk was om de grote stroom NSB'ers kwijt te kunnen en te kunnen verzorgen. Anton Mussert kreeg de doodstraf en de NSB werd verboden.