Democratie en politiek in Nederland

Democratie en politiek in Nederland In Nederland hebben wij, net zoals de meeste landen in het Westen, als staatsvorm een democratie. Dit kan vrij vertaald worden als “volksheerschappij”. Wanneer we alleen naar Nederland kijken, is hier dan ook werkelijk sprake van een democratie?

Directe democratie en representatieve democratie

De meest oorspronkelijke vorm van democratie is een directe democratie. Bij de totstandkoming van een wet, kan iedereen in gelijke mate meebeslissen. Denk aan een bindend referendum of een volksvergadering, die bijvoorbeeld door de Grieken werd toegepast. Echter, een volksraadpleging behoort feitelijk tot een representatieve democratie, omdat het een niet-bindend karakter heeft. Deze vorm van democratie wordt ook wel een parlementaire democratie genoemd. Door de toename van de bevolking bleek het onmogelijk de directe vorm van democratie, waarin iedereen direct over een onderwerp kon meebeslissen, in stand te houden en het ontstaan van een representatieve democratie was het gevolg. Deze parlementaire democratie is in Nederland en in de meeste Westerse landen om ons heen nog steeds de vorm van democratie waarmee we te maken hebben.

In Nederland hebben we in principe om de vier jaar verkiezingen. De bevolking kiest dan een afgevaardigde van een politieke partij, die hen dan weer voor een periode van vier jaar zou moeten vertegenwoordigen. De vertegenwoordigers zouden de belangen van de kiezers zoveel mogelijk moeten inwilligen, hoewel dit natuurlijk lang niet altijd mogelijk is. In Nederland hebben we immers te maken met een meerpartijenstelsel. Wanneer volksvertegenwoordigers van verschillende politieke partijen genoeg stemmen hebben gekregen om samen een coalitie te vormen, dienen zij samen te werken. Het verleden heeft uitgewezen dat dit altijd moeilijk blijkt te zijn. Simpelweg omdat de verschillende politieke partijen vaak niet op één lijn zitten, aangaande verschillende belangrijke onderwerpen. Dit is dan ook een belangrijke reden geweest dat de samenwerking binnen de coalitie lang niet altijd vier jaar duurde.

Een meerpartijenstelsel

Is een meerpartijenstelsel nog wel houdbaar? Het kan binnen een democratie natuurlijk nooit zo zijn dat er maar één partij is om op te kiezen. Dit omdat er binnen een eenpartijstelsel geen garantie aan de bevolking kan worden gegeven dat deze ene partij ook daadwerkelijk iedereen voldoende kan vertegenwoordigen. Binnen een democratie is dit dus niet wenselijk. Bij een meerpartijenstelsel is dit wel het geval, maar is dit ook écht zo? Voorafgaand aan de verkiezingen doen de verschillende politieke kopstukken hun best om zoveel mogelijk stemmen binnen te halen. Er worden aan de kiezers allerlei beloftes voorgeschoteld. Wanneer de verkiezingen zijn geweest en de vertegenwoordigers van de verschillende politiek partijen dienen een coalitie te vormen, blijkt dit lang niet altijd eenvoudig. Er moeten concessies gedaan worden, om überhaupt tot samenwerking te komen. Gevolg hiervan is, is dat de politieke partijen vele van de gedane beloften, die aan de kiezer zijn gedaan, moeten laten vallen. Dit is dan ook het (negatieve) gevolg van een meerpartijenstelsel.

Natuurlijk is een meerpartijenstelsel niet het ideale stelsel, maar wij leven nu eenmaal in een democratie en daar blijkt dit stelsel toch het best tot zijn recht te komen. Wanneer er maar één partij zou zijn om op te kiezen, zou het geen democratie meer genoemd kunnen worden.

Democratie in Nederland

In Nederland heeft iedereen vanaf 18 jaar en ouder het recht om in principe eens in de vier jaar zijn volksvertegenwoordiger te kiezen, die op zijn beurt een politieke partij vertegenwoordigt. Men kiest op deze persoon/partij, omdat men er vanuit gaat, dat deze persoon de behoefte van de kiezer zoveel mogelijk kan inwilligen. In de praktijk blijkt het om eerder benoemde redenen heel moeilijk en praktisch onmogelijk te zijn om de gedane beloftes waar te maken. Kunnen we in Nederland dan nog wel spreken van een democratie? Wanneer we kijken naar waar een democratie theoretisch aan moet voldoen, is het antwoord “ja”. We leven immers in een vrije samenleving, er zijn in Nederland vrije verkiezingen, met meerdere politieke partijen, waarbij iedereen van 18jaar en ouder zijn stem kan uitbrengen.

Echter, wanneer we kijken naar hoe de democratie met betrekking tot de politiek in de praktijk werkt, kan men kanttekeningen plaatsen. Vele belangrijke besluiten die in het verleden zijn genomen, sloten lang niet altijd aan bij wat de burgers voor ogen hadden. Denk bijvoorbeeld aan de besluiten die zijn genomen met betrekking tot de EU.

Democratie ja of nee?

In een democratie heeft men dus inspraak in de politieke besluitvorming, maar de vraag rijst wel tot hoever deze inspraak gaat. Wanneer we kijken naar wat de kiezer is beloofd en naar wat voor beleid er wordt gevoerd en welke besluiten er werden en nog steeds genomen worden, blijkt dit lang niet altijd met elkaar in overeenstemming. Nederland is zeker een democratie, maar het is een feit dat de inspraak van de Nederlanderse burger met betrekking tot het dagelijks bestuur van ons land, gering is.
© 2011 - 2024 Stim, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Democratie in NederlandDemocratie in NederlandWat is een democratie, in een land zoals Nederland. Wat voor rechten hebben wij, als inwoners op deze democratie. Je heb…
Maatschappijleer: Democratie, kenmerken en vormenMaatschappijleer: Democratie, kenmerken en vormenDemocratie is een woord wat we vaak voorbij zien komen in de krant, op tv en in de politiek. Maar wat is democratie nu e…
Nederland: een parlementaire democratieNederland is een democratie. In een democratie heeft de bevolking zeggenschap over de overheid. Ook heeft Nederland een…
Democratie en dictatuurDemocratie en dictatuurNederland wordt een democratie genoemd. Democratie is afgeleid van de Griekse woorden 'demos' (volk) en 'kratein' (reger…

Drogredenen herkennen en weerleggenDrogredenen herkennen en weerleggenWat zijn drogredenen? Drogredenen zijn "fouten" die gemaakt worden in een argumentatie. Er zijn verschillende soorten dr…
ContainmentpolitiekOm de expansiedrift van de Sovjet-Unie ten aanzien van het communisme een halt toe te roepen, ontwikkelde de Verenigde S…
Stim (6 artikelen)
Gepubliceerd: 09-10-2011
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Politiek
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.