Werken met jongvolwassenen (adolescenten)

Werken met jongvolwassenen (adolescenten) Werken in de hulpverlening met jongeren tussen de 18 en de 23 jaar kan vragen om een specifieke aanpak en zeker als het gaat om jongeren die met justitie in aanraking zijn gekomen. Dit artikel gaat over ontwikkelingstaken die wij allemaal in ons leven doorlopen en hoe dit gebruikt kan worden in de samenwerking met de jongeren zodat een goede werkalliantie kan ontstaan.

Hoe zit het nou met die ontwikkelingstaken en dat volwassen worden?

Voor veel kinderen en jongeren geldt dat zij bepaalde ontwikkelingstaken in hun leven volbrengen die passend zijn bij een bepaalde fase in hun leven. Dit wordt bepaald door veranderingen op zowel psychisch, biologisch als sociaal vlak. Denk hierbij aan bijvoorbeeld rekening houden met anderen, met geld om kunnen gaan, sociale contacten kunnen leggen enzovoort. Waarom is het goed doorlopen van ontwikkelingstaken nou zo belangrijk? Het zal er uiteindelijk voor zorgen dat de jongere later evenwichtiger in het leven staat. Het goed vervullen van ontwikkelingstaken maakt dat iemand zich tevreden voelt over zichzelf en positieve reacties uit zijn omgeving krijgt. Als de ontwikkelingstaken niet goed worden uitgevoerd kunnen mensen zich ongelukkig voelen en krijgen ze negatieve reacties vanuit de omgeving omdat hun gedrag niet passend of als storend wordt gezien. Bij ernstig ongepast gedrag kan dit ook een reactie vanuit politie of justitie zijn. Bij het niet of slecht afronden van ontwikkelingstaken wordt de kans groter dat iemand het met latere taken ook moeilijk krijgt.

Kwetsbare jongeren

De fase ‘opkomende volwassenheid’ wordt beschreven als een nieuwe fase tussen adolescenten en volwassenheid. In de 20ste eeuw is het leven van jongeren en volwassenen tussen de 18 en 29 jaar behoorlijk veranderd. Er is een grotere periode van relatieve vrijheid, maar ook onzekerheid. Zoveel keuzes die gemaakt moeten worden met nog meer keuzemogelijkheden, wat voor verwarring kan zorgen. De weg naar volwassen worden brengt specifieke ontwikkelingsaspecten met zich mee. Naast de vaardigheden die worden aangeleerd spelen er ook andere factoren mee die in het leven van de jongere ‘mee’ of ‘tegen’ kunnen zitten. Dit kan gaan om een stoornis of beperking bij de jongere zelf, of bij de omgeving in de vorm steun- of stressbronnen.

De maatschappij stelt eisen, als een jongere achttien wordt is hij volwassen en hoort hij zich te gedragen naar de verwachtingen en eisen van zijn omgeving. Of de jongere goed of minder goed functioneert heeft dus onder andere te maken met wat zijn omgeving van hem verwacht. Bij een deel van de jongeren die met justitie in aanraking komen is er sprake van een licht verstandelijke beperking. Zij kunnen nog bezig zijn met bepaalde ontwikkelingstaken voor 6 tot 12 jarigen. Zij hebben bijvoorbeeld moeite met het rekening houden met anderen, concentreren op een taak of het uitstellen van behoeften. Voor adolescenten worden deze vaardigheden als heel normaal beschouwd waardoor deze kwetsbare groep in sociale problemen kan komen en dit uiteindelijk ook aanleiding zou kunnen zijn voor delictgedrag. Voor alle adolescenten geldt dat zij bezig zijn met het voltooien van de ontwikkelingstaken voor 12 tot 24 jarigen. Als de jongere dan ook nog taken moet afronden voor 6 tot 12 jarigen is de kans op overvraging zeer groot wat vervolgens een hoop stress kan opleveren.

Samenwerken met jongeren moeilijk?

De jongvolwassenheid betreft een specifieke leeftijdsfase. De verandering van adolescent naar volwassenheid staat voor de deur, juist in die fase waarin ook de meeste delicten worden gepleegd. De verwachtingen in de samenleving en ook het netwerk van de adolescent nemen toe. Hij moet zelfstandig zijn, gaan werken, een eigen woning zoeken en andere grote beslissingen nemen. Het is belangrijk om nu in zetten op hulpverlening om de keuze voor delictgedrag te veranderen. Jongeren kunnen de begeleiding vaak afwijzen. Ze voelen zich meestal slachtoffer waardoor zij zich passief opstellen, daarnaast is er vaak weinig probleembesef en is er hooguit een klein beetje ambivalent gedrag te merken wat verandering kan bewerkstelligen.

Van adolescenten kan nog niet hetzelfde worden verwacht als van volwassenen. Zij hebben wat meer hulp nodig om zicht te krijgen op eigen gedrag, hun denken en het reguleren van emoties. Daarnaast ook om doelen te kunnen stellen en te onderzoeken wat zij daar bij nodig hebben. De jongeren kunnen minder zelfstandig structuur in de begeleiding aanbrengen en vasthouden. Bij een beginnend contact tussen de hulpverlener en de jongere zal de hulpverlener zelf wat meer moeten inbrengen en sturen in vergelijking met volwassenen. De kwetsbare jongeren nemen daarnaast de stap naar volwassenheid over het algemeen later en met meer moeite dan andere leeftijdsgenoten.

Een goede samenwerking met de adolescent is een belangrijke basis voor het oproepen en gebruik maken van de motivatie tot gedragsverandering en daarbij de keuze om te stoppen met bijvoorbeeld delicten plegen. De jongere zal verleid en aangemoedigd moeten worden om de stap naar een delictvrij leven en een leven zoals van hem door de maatschappij wordt verwacht zo goed mogelijk te nemen. In de samenwerking is een positieve en persoonsgerichte insteek van belang. Het levensverhaal van de jongere is aanknopingspunt om levensdoelen te stellen en deze uiteindelijk te vertalen naar ontwikkelingstaken. De jongere zelf maakt zijn volgende hoofdstuk in zijn eigen levensverhaal. In zijn levensverhaal kan de jongere samen met de hulpverlener op zoek naar belangrijke personen in zijn leven, kwaliteiten van hemzelf en andere steunende factoren. De hulpverlener heeft echter ook oog voor factoren die verandering in de weg staan bijvoorbeeld gedragsproblemen of stress in de omgeving van de adolescent.

Eigen succes

De adolescent zal zelf succes moeten ervaren om het gevoel te krijgen sterk genoeg te zijn om verder te kunnen en willen komen in zijn eigen ontwikkeling. Er is geen trucje die de hulpverlener kan aanleren, er is geen uniforme benadering die altijd werkt, geen standaard oplossing. Maatwerk leveren, beginnen en volgen waar de jongere is, zodat een goede samenwerking tot stand kan komen.
© 2015 - 2024 Jcollin, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Jongeren en vuurwerkdelicten: de straffen en maatregelenJongeren en vuurwerkdelicten: de straffen en maatregelenVuurwerk heeft een grote aantrekkingskracht op de jeugd. Dit leidt helaas soms tot overtreding van de wet, alle campagne…
Een levensverhaal schrijven met jonge delictplegersEen levensverhaal schrijven met jonge delictplegersEen levensverhaal, ook wel een ervaringsverhaal genoemd, bestaat uit specifieke gebeurtenissen die in het verleden hebbe…
Straatcultuur: een oorzaak van overlast en criminaliteit?Straatcultuur: een oorzaak van overlast en criminaliteit?De straatcultuur: een cultuur waar veel mensen zich aan ergeren. De straatcultuur wordt gezien als een cultuur die veel…
Gedrag, criminaliteit, delinquentie en de rol van religieGedrag, criminaliteit, delinquentie en de rol van religieStatistische gegevens over stijgende misdaadcijfers zijn vaak gemeld door de media. Dit was vooral het geval tijdens de…

Vijf opmerkingen die slecht zijn voor zelfvertrouwen kindVijf opmerkingen die slecht zijn voor zelfvertrouwen kindAls ouder heb je natuurlijk het beste met je kind voor. Je spreekt je kind bemoedigend toe, stelt hem gerust of overlaad…
Cyberpesten en zelfdodingIedereen die wel eens met pesten in aanraking is geweest weet dat het echt een nachtmerrie is. Kinderen durven niet meer…
Bronnen en referenties
  • Reclasseren met adolescenten en jongvolwassenen, een methodische handreiking voor de jeugdreclassering en reclassering. Van Montfoort, Collegio november 2012
Jcollin (4 artikelen)
Gepubliceerd: 13-01-2015
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Pedagogiek
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.