Troonswisseling en inhuldiging Koning Willem-Alexander

Op 30 april 2013 vindt de troonswisseling plaats, waarbij Koningin Beatrix zal aftreden en Koning Willem-Alexander de eed zal afleggen en zal worden ingehuldigd. De abdicatie vindt plaats in het Konklijk Paleis en de inhuldiging in de Nieuwe Kerk op de Dam in Amsterdam en zal rechtstreeks door de televisie worden uitgezonden. Het programma van deze dag verloopt grotendeels via protocollaire wegen en tradities. Op 30 april 2013 zal Koningin Beatrix aftreden en zal Koning Willem-Alexander worden ingezworen en ingehuldigd. Al sinds 1840 vindt de troonswisseling plaats in Amsterdam, zowel in het Koninklijk Paleis op de Dam als in de Nieuwe Kerk aldaar. Alhoewel het programma van deze historische dag nog niet bekend is, zal een groot deel ervan plaatsvinden volgens een stramien dat al sinds 1840 wordt aangehouden.

Ter voorbereiding

Het ligt voor de hand dat de marine ruimschoots aanwezig zal zijn in het IJ, mede gezien het feit dat de toekomstige koning een marineofficier is. Het is gebruikelijk dat de schepen gepavoiseerd zijn en dat er gedurende de dag saluutschoten worden gegeven vanaf een fregat. Bij de inhuldiging van Koningin Beatrix in 1980 was dit het fregat Hr. Ms. De Ruyter en bij de inhuldiging van Koning Willem-Alexander wordt hiervoor het fregat de Hr. Ms. Evertsen ingezet.

In de haven zullen de kranen en schepen de vlag in top voeren en de verwachting is dat er een grote vloot van historische schepen ligt aangemeerd die eveneens feestelijk aangekleed zal zijn.

Op de Dam

Vanaf het vroege uur zal een menigte zich op de Dam verzamelen om de festiviteiten van dichtbij mee te maken. Vanaf 9.30 uur verschijnt de Marinierskapel der Koninklijke Marine met tamboer en pijpers, ter begeleiding van het erepeloton Mariniers die de wacht betrekken bij het paleis. Rond 10.00 uur verzamelen zich diverse groepen mensen in de gereserveerde vakken op de Dam. De keuze van de groepen ligt bij de Gemeente Amsterdam.

In en rond het paleis

In de Mozeszaal, die zo genoemd wordt vanwege het grote schilderij met de afbeelding van Mozes, verzamelen rond die tijd de leden van de 1e en 2e kamer, ministers en andere hoogwaardigheidsbekleders. Daarna komen de leden van het Koninklijk Huis binnen en vindt het volgende plaats:

• Om 10.00 uur leest de Directeur van het Kabinet van de Koningin de Acte van Abdicatie voor
• Koningin Beatrix tekent de acte van abdicatie
• Na het zetten van haar handtekening is Willem-Alexander regerend vorst.
• Er volgt een toespraak van de dan Koning Willem-Alexander, met name gericht op zijn moeder, dan Prinses Beatrix.
• Vervolgens tekent ook Koning Willem-Alexander, Koningin Maxima, de Minister President en alle hoogwaardigheidsbekleders zoals de ministers de acte

Deze gebeurtenissen worden live op de televisie uitgezonden, zoals dat ook bij de abdicatie van Koningin Juliana het geval was.

Om 10.30 uur uur verschijnen de afgetreden vorstin en de nieuwe koning met gevolg op het balkon van het paleis, alwaar deze door de menigte zullen worden toegejuicht. Even later voegen kroonprinses Catharina-Amalia en de prinsessen Alexia en Ariane zich bij het gezelschap. Zowel Prinses Beatrix als Koning Willem-Alexander zullen kort spreken, waarna zij weer naar binnen zullen gaan. Binnen ontvangen zij enkele hoogwaardigheidsbekleders, zoals de vertegenwoordigers van de buitenlands missies.

In en rond de Nieuwe Kerk

Rond 13.30 uur hebben de meeste gasten hun plaatsen in de Nieuwe Kerk ingenomen, gevolgd door de leden van 1e en 2e kamer. Gewoonlijk wordt er rond dit moment toepasselijke muziek gespeeld, zoals de Kroningsmis van W.A. Mozart. Vervolgens wordt de verenigde vergadering van de Staten Generaal officieel geopend.

N.B. Doordat de continuïteit van de monarchie in de grondwet is verzekerd wordt de koning niet gekroond. De regalia, zoals de kroon en de scepter, dienen uitsluitend een symbolisch doel; de kroon en de scepter symboliseren de Nederlandse staatsvorm en het koninklijk gezag en de rijksappel stelt de wereld voor en het gebied waarover het gezag wordt uitgeoefend. Op de tafel ligt tevens een exemplaar van de Nederlandse grondwet.

Allereerst gaan de ministers naar de hun plaatsen in de kerk, gevolgd door speciale en buitenlandse missies, leden van het corps diplomatique, vertegenwoordigers van buitenlandse vorstenhuizen en familie van de koning en koningin. Het is niet gebruikelijk dat de inhuldiging door regerende vorsten wordt bijgewoond, wel door bijvoorbeeld kroonprinsen en -prinsessen.

De vader van Koningin Máxima, de heer Jorge Horacio Zorreguieta Stefanini, zal bij de plechtigheid niet aanwezig zijn, maar andere leden van haar familie zijn wel aanwezig. Dit heeft zij eerder zelf besloten, om zo een controverse over zijn aanwezigheid te vermijden.


De koninklijke stoet volgt rond 14.00 uur richting de kerk, voorafgegaan door diverse hoge militairen met banieren en tenslotte de Koning, gekleed in de hermelijnen mantel; deze is een kopie uit 1980 van de originele mantel uit 1815, die voor deze gelegenheid flink zal moeten worden gerestaureerd, waarbij, volgens Premier Rutte, geen echt bont aan te pas zal komen. Bij binnenkomst van de koning volgt de uitroep "de Koning!", waarna iedereen gaat staan. Het Wilhelmus wordt gespeeld en gezongen, terwijl Koning Willem-Alexander, vergezeld door Koningin Maxima, zijn plaats zal innemen.

De inhuldigingsplechtigheid

De plechtigheid van de inhuldiging is een zuiver staatsrechtelijke gebeurtenis die volgens de traditie in het gebouw van de Nieuwe Kerk plaatsvindt. De inhuldiging bestaat uit de volgende onderdelen:

• De eed wordt afgelegd, het hoogtepunt van de inhuldiging:

"Ik zweer aan de volkeren van het Koninkrijk dat Ik het Statuut voor het Koninkrijk en de Grondwet steeds zal onderhouden en handhaven. Ik zweer dat Ik de onafhankelijkheid en het grondgebied van het Koninkrijk met al Mijn vermogen zal verdedigen en bewaren; dat Ik de vrijheid en de rechten van alle Nederlanders en alle ingezetenen zal beschermen, en tot instandhouding en bevordering van de welvaart alle middelen zal aanwenden welke de wetten Mij ter beschikking stellen, zoals een goed en getrouw Koning schuldig is te doen. Zo waarlijk helpe Mij God almachtig!"

• De Koning houdt een toespraak waarna een toespraak volgt van de voorzitter van de Senaat, de heer Fred de Graaf.
• De Koning hoort de volgende verklaring aan van de voorzitter:

" Wij ontvangen en huldigen in naam van het Nederlandse volk en krachtens de grondwet u als koning. Wij zweren of beloven dat wij uw onschendbaarheid en de rechten uwer troon zullen handhaven. Wij zweren of beloven alles te zullen doen wat goede en getrouwe Staten Generaal schuldig zijn te doen, zo waarlijk help ons God almachtig, dat beloven wij" .

• Vervolgens worden alle leden van de 1e en 2e kamer met naam genoemd en zweren zij of leggen zij de belofte af.

• Er volgt de uitroep "De Koning is ingehuldigd. Leve de Koning! " gevolgd door 3 x hoera!
• Er wordt passende muziek gespeeld
• De Koning en gevolg vertrekken naar het paleis
• Prinses Beatrix volgt met haar gevolg, waarbij het gebruikelijk is dat alle aanwezigen hun respect en dankbaarheid uiten door een langdurig applaus.

Terug in het paleis

Na de plechtigheid worden er een aantal foto's gemaakt van de koning en koningin op locaties in het paleis, in vol ornaat. Daarna kleden zij zich om en ontvangen zij vanaf 16.30 in de Burgerzaal de leden van de Staten Generaal, ministers en diverse hoogwaardigheidsbekleders gevolgd door een receptie voor alle genodigden.

Koningsvaart op het IJ

Om 18.30 stapt het Koningspaar bij het EYE filmmuseum in een boot om over het IJ, naar het Oeverpark en via de Kop van Java naar het Muziekgebouw te varen. Voor deze rondvaart wordt niet de Koningssloep gebruikt; deze is in slechte staat en bovendien te instabiel op woelig open water. Er wordt gevaren met de MS Havenbeheer van de havendienst, een praktisch maar weinig romantisch alternatief. In het Muziekgebouw zal in de avond een muziek- en dansprogramma worden aangeboden en vindt een diner plaats voor genodigden. ‘s Avonds vindt op het Museumplein, voor die gelegenheid omgedoopt tot "Oranjeplein", een Koningsbal plaats, als onderdeel van de Koningsnachtfestiviteiten. Er wordt geen vuurwerk georganiseerd.

Feest in Amsterdam

Het is te verwachten dat de stad Amsterdam er een mooi maar sober feest van zal maken met diverse activiteiten in de stad, verlichte schepen en verschillende festiviteiten. Burgemeester Van der Laan heeft laten weten dat het karakter van Koninginnedag zal worden behouden en dat de traditionele festiviteiten en vrijmarkten buiten het centrum van de stad zullen doorgaan.