Pubers hebben speciale aandacht nodig van ouders en leraren

Pubers vinden vaak dat ze al volwassen zijn en zelf goed kunnen bepalen wat ze doen en laten, maar in de praktijk van elke dag gaat er toch nogal eens wat mis. Dat is niet zo verwonderlijk. De puberteit lijkt wel wat op de koppigheidsperiode van kleine kinderen tussen de twee en drie jaar, maar dan in een lastigere periode, waardoor er nogal eens problemen kunnen ontstaan. Een puber kunt u immers in zijn eigen belang niet meer oppakken en neerzetten waar u dat wilt, maar moet met verstand en leiding gestuurd worden. Het liefst op een wijze, zodat de puber denkt zelf de beslissing genomen te hebben. Ook de beroepskeuze is vaak erg gekleurd en niet volgens de aanleg en mogelijkheden van het kind. Ook daarbij is een voorzichtige begeleiding van ouders en leraren noodzakelijk.

Een kenmerk van pubers is hun onzekerheid

Door de onregelmatige groei en de daarmee gepaard gaande wisselende invloed van de hormonen voelen pubers zich vaak niet prettig in hun lijf. Tot voor kort konden ze met hun lichaam nog precies doen wat ze wilden. Zij konden precies in schatten hoever ze konden springen, hoe hard een trap tegen een voetbal moest zijn om die in het doel te schieten en hoe hard bijvoorbeeld een duw tegen een ander aankwam. Nu hun spieren in de groei zijn en hun ledematen langer worden, is dat niet meer mogelijk. De lichamelijke verhoudingen zijn gestoord en de puber wordt daar zelf dan ook heel onzeker van.

Een puber probeert zelfverzekerd te lijken

Naar buiten toe probeert de puber echter juist heel zelfverzekerd over te komen. Vooral in een groep leeftijdsgenoten gedraagt de puber zich alsof hij overal verstand van heeft en precies weet hoe hij met anderen om kan gaan. Zijn onzekerheid wil hij niet laten merken, want dat wordt door een groep leeftijdgenoten als “zwakte” gezien en maakt hem binnen de groep tot onderwerp van spot en erger. De “pikorde” binnen een klas pubers is voor de meesten immers heel belangrijk. Daar willen ze erkenning en acceptatie van de anderen. Niet van de leraren. Het is juist omgekeerd: wie tegen de leraren in gaat, wordt vaak bewonderd.

Een grote mond opzetten

Juist vanwege die onzekerheid zet de puber dan ook vaak een grote mond op tegen ouders en leraren. De puber overschreeuwt op die manier de eigen zwakte en voelt zich dan sterk door het harde praten en de vaak lelijke taal die er gebruikt wordt. Naderhand voelt de puber zich daar zelf meestal niet lekker bij, maar hij/zij weet op dat tijdstip ook geen andere goede manier om zich te verweren.

De puber verzet zich vaak tegen gezag

Evenals het kleine kind in de koppigheidsperiode dat opeens de macht van het woordje “nee” heeft ontdekt, wil ook de puber zich afzetten tegen het gezag van ouders, leraren en overheid. Ze krijgen een eigen mening die vaak gekleurd is door wat de anderen in hun leeftijdsgroep belangrijk, ruig, stoer of juist mooi vinden. Alle mensen die gezag uitoefenen worden bekeken als stoffig, ouderwets en verkeerd bezig. De regels die dat gezag opgesteld heeft, worden vaak door de puber niet meer erkend en moeten zoveel mogelijk getest worden op deugdelijkheid. Dat kan echter voor de puber zelf gevaar opleveren.

Inzicht en speciale aandacht van ouders en leraren is nodig

Zolang ouders en leraren zich bewust zijn van de specifieke problemen waar hun puberende kind mee te maken heeft, kunnen ze er ook beter mee omgaan. Het helpt immers erg weinig om pubers bevelen te geven en zaken te verbieden, waar ze het nut niet van inzien, maar het is toch belangrijk dat de puber zich aan een aantal regels houdt. Zo zien bijvoorbeeld veel pubers het nut van studeren niet in, maar met een goed verstand is het jammer om de studie links te laten liggen. Hier is de inzet van ouders en leraren gevraagd. Niet alleen via gesprekken met de puber, maar wel degelijk ook met controles op het bijwonen van de lessen, het maken van huiswerk en de extra inspanning voor tentamens en examens.

Lyceum, Atheneum, havo, mavo, en dergelijke

Zeker voor kinderen die een goed verstand hebben, is de middelbare school een noodzakelijk "kwaad". Deze levert de algemene ontwikkeling en de talen die de kinderen later nodig hebben als ze een beroep kiezen of verder willen studeren. Het is de basis voor hun verdere leven, hoewel ze dat op die leeftijd vaak helemaal niet zo zien. Als ze deze middelbare school doorlopen hebben en binnen hun eigen interesses kunnen gaan studeren, gaat het allemaal veel gemakkelijker en hoeft u als ouders er meestal niet meer achteraan te zitten.

Met uw puber praten, praten en nog eens praten

Elke ouder kent de discussies met puberende kinderen. Die zijn beslist niet altijd gemakkelijk. Blijf tijdens een discussie met uw puber echter altijd kalm. Verlies uw geduld niet en kom met goede argumenten. Probeer discussies ook nuchter en zakelijk te houden, maar laat merken dat u van het kind houdt en er interesse in hebt. Laat het kind ook weten dat het u kan vertrouwen en altijd bij u kan komen als het problemen heeft.

Kritiek altijd alleen onder vier ogen leveren

Zijn er belangrijke onderwerpen, spreek dan op een rustig moment onder vier ogen met de puber. Zodra er anderen bij zijn zal de puber zich anders gedragen en is een duidelijk gesprek niet mogelijk. Kritiek mag vooral nooit gegeven worden waar anderen bij zijn, want dat werkt niet. De puber zal zich opgelaten voelen en dan doet hij/zij precies het omgekeerde van wat u had willen bereiken.

Wandelingen of samen iets anders doen

Tijdens wandelingen, het samen maken van een lekke band, werken in de tuin, of andere karweitjes, kunt u vaak langs uw neus weg een gesprek beginnen over een onderwerp waar problemen mee zijn. In een ontspannen toestand is de puber niet meteen in een gemoedstoestand van verzet en is een goed gesprek beter mogelijk. Maak daar gebruik van en informeer bijvoorbeeld naar vrienden en vriendinnen, leraren, groepsgedrag, of er mensen in de groep gepest worden, enzovoort.

Belgedrag van de puber en het gevaarlijke internet

Als een puber heel veel belt, sms’t, of veel gebruik maakt van WhatsApp, informeer dan eens langs uw neus weg met wie. Houd ook in de gaten hoe uw puber het internet gebruikt. Sta niet toe dat de puber de deur van zijn eigen kamer afsluit. Veel pubers lopen immers via internet in de val, worden gepest en gemanipuleerd en tegen de tijd dat u in de gaten hebt dat uw kind een groot probleem heeft, is er vaak weinig meer aan te doen. Praat met uw puber ook over de gevaren van teveel informatie geven.

Facebook, Twitter en Instagram kunnen soms heel gevaarlijk worden

Vooral Facebook, Twitter en Instagram zijn een gevaar op zichzelf. Kinderen zetten daar vaak uitspraken en filmpjes op die gevaar voor henzelf kunnen opleveren. Een onschuldige zin zoals: “Ik ben vanavond lekker alleen en ga languit op de bank liggen tv kijken”, kan immers criminelen al tot een bezoekje verleiden. Leg vooral aan uw puber uit, wat er kan gebeuren als er compromitterende foto's op internet verschijnen. Niet alleen kan uw kind daarmee op school gepest worden, maar ook voor het latere zoeken naar een baan kan dat nadelig werken.

Af en toe een compliment kan wonderen doen

Niet alles is te voorkomen en de meeste pubers rollen onbeschadigd door hun puberteit. Wees positief naar uw kind toe, geef complimenten als er iets echt goed gedaan is en vergeet niet om van uw groeiende kind te genieten, want ook dat hoort erbij. Pubers kunnen enorm creatief en enthousiast zijn. De puberteit is niet de gemakkelijkste periode in de opvoeding, maar wel de meest interessante. Soms zou u wel even tien jaar verder in de tijd willen kijken om te zien of alles wel goed komt, maar dat kan nu eenmaal niet. Wees echter gerust. Meestal komt alles weer op zijn pootjes terecht.

Niet alle pubers hebben last van de puberteit

Een aantal pubers merkt weinig van de schommelingen van de hormonen, een onhandelbaar en slungelig lichaam en wisselende stemmingen. Dat zijn de pubers waar ouders het minste probleem mee hebben. Ze zijn redelijk, groeien gelijkmatiger en hun hele groei naar de volwassenheid lijkt harmonisch te zijn. Toch is het ook hier oppassen voor invloeden van buitenaf. Verkeerde vrienden, pesten op school en problemen met het studeren kunnen dan toch nog voor problemen zorgen.

Ouders en leraren moeten blijven opletten

Pubers zijn half volwassen mensen en zo moeten ze ook behandeld worden. Ze willen het niet weten, maar ze hebben toch vaak hulp nodig bij hun groei naar volwassenheid. Daar is vooral oplettendheid van de ouders, de leraren, de overheid en de mensen in de omgeving heel belangrijk bij.

Lees verder

• Opvoeden kunt u alleen met verstand en liefde
• Help uw kind een verantwoorde beroepskeuze te maken
• In de opvoeding is verbieden een noodzakelijk kwaad
• Hoe beveiligt u uw kind tegen cyberpesten en criminaliteit?
• Mishandeling door klasgenoten op scholen komt vaker voor