Werken als schoonmaker of interieurverzorgster

Steeds meer vrouwen boenen en schrobben in het huis van een ander. Ze hebben er als kind nooit van gedroomd om werkster te worden, maar op zekere dag wordt de waarheid aan hen geopenbaard en rolden ze er toch in. Hoe ervaren ze dit fysiek zware werk dat altijd wel een bijbaan lijkt naast studie of uitkering? Onduidelijk is hoeveel schoonmaaksters er precies zijn. Er vindt wel registratie plaats, maar een groot deel van de schoonmaaksters werkt zwart. Ook is er een groeiende groep zelfstandigen, de zogeheten zzp-er.

Poetsvrouw

Niemand weet hoeveel vrouwen werkzaam zijn als werkster, poetsvrouw of hoe je het ook wilt noemen. Het meeste werk wordt zwart verricht en onttrekt zich daarom aan het oog van de overheid. Maar over een ding is iedereen het met elkaar eens: Het zijn er veel te veel. Een kijkje op de site van het het CBS leert dat in 2013 achtenzeventigduizend mensen werkzaam waren in de categorie 'werksters en glazenwassers', van wie twee-en-zestig duizend vrouw was., exclusief twee-en-twintig-duizend zelfstandigen die als schoonmaaksters of masseuse werkt. Maar het zijn er natuurlijk veel meer. Schattingen lopen op tot boven de tweehonderdduizend.Hoe het ook zij: Werk is er in ieder geval te over. 'Zorg en diensten in de particuliere sfeer worden weer steeds belangrijker nu er enerzijds zo wordt bezuinigd in de thuishulp en er anderzijds steeds meer tweeverdieners komen,' zegt Tineke van der Snogt, algemeen secretaris van de Vrouwenbond FNV, in het NRC Handelsblad. 'Nu vrouwen veel vaker buitenshuis werken en blijven werken, ook nadat er kinderen zijn gekomen, hebben steeds meer mensen huishoudelijke hulp nodig.'

Hulp

Die hulp heb je in alle soorten en maten. Hoewel er steeds meer mannen in het schoonmaakcircuit opduiken, zijn de vrouwen nog altijd in overgrote meerderheid. Een klein aantal van hen werkt wit, de rest, en daarmee de overgrote meerderheid, werkt zwart. Grofweg zijn ze ineen drietal groepen onder te verdelen. Ten eerste zijn er de jonge werksters. Dat zijn vaak studentes, die naast hun studie graag wat bijverdienen en dan is het wel zo handig als dat op momenten kan gebeuren waarop hen dat uitkomt. Zij doen het een paar jaar, maar stoppen meestal als ze klaar zijn met hun studie en een echte baan hebben. De tweede groep bestaat uit vrouwen die om de een of andere reden en uitkering hebben en van dat geld niet kunnen rondkomen. Ook zij roemen de flexibiliteit van het schoonmaakwerk, die het goed te combineren maakt met bijvoorbeeld kinderen, maar net zo belangrijk is het feit dat je het goed zwart kunt doen. En als laatste zijn er de ‘gastarbeiders.’ Eerst kwamen in de jaren vijftig de Spaanse en Portugese vrouwen, later volgden de Turken en Marokkanen.

Inkomsten

Wat de grootste overeenkomst is tussen de werksters is dat ze op zich geen hekel hebben aan huishoudelijk werk, blij zijn met zowel de extra inkomsten die het oplevert als het contact met hun werkgevers en dat ze liever een vuil huis schoonmaken dan 'de boel bijhouden'. Maar ze zijn het er ook allemaal over eens dat dit niet de carrière was waarvan zij droomden toen ze jong waren. De grote voordelen zijn dat de vraag groot is, het werk kan gedaan worden op tijdstippen die jou uitkomen en de beloning is redelijk, maar in de meeste gevallen dus zwart. Dat brengt grote risico’s met zich mee voor de werkster. Als je van je trapje dondert en je been breekt, dan heb je in de meeste gevallen pech gehad.

Werken als zelfstandig ondernemer

Er is een groeide groep schoonmaakster die als zelfstandige werkt. Vaak hebben ze daar niet voor gekozen, maar zijn ze door hun voormalige werkgever in die positie gemanoeuvreerd omdat het uurloon daardoor een stuk lager ligt en de werkgever minder verplichtingen heeft. Als een zelfstandige meer dan 1225 per jaar werkt heeft hij of zij wel recht op de zelfstandigenaftrek, maar de meeste schoonmaaksters halen zoveel uren niet op jaarbasis. Ook heeft iemand geen recht meer op doorbetaling bij ziekte of een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid is bijna niet mogelijk, aangezien zo'n verzekering al snel vierhonderd euro in de maand kost. Dat is voor een schoonmaaksters niet te betalen.

Arbeidsvreugde

Ook zal de ene vrouw meer plezier hebben in het werk. Het hangt er bijvoorbeeld al heel erg van af, hoelang je het werk nog moet doen. Het scheelt nogal of je als studente een bijbaantje als werkster hebt, waarbij je ervan uitgaat dat het tijdelijk is, of als er geen uitzicht is op ander werk. Ook als er in de nabije toekomst geen ander werk lijkt te zijn, is de waardering van de werkgevers een belangrijk aspect van de arbeidsvreugde. Het streelt mensen altijd als ze van iemand een compliment krijgen. Het is dus belangrijk dat de werkgever zijn gezicht regelmatig laat zien en duidelijk maakt dat alles er zo lekker schoon uitziet. Als dat tenminste zo is. Het beroep van werkster zal waarschijnlijk nooit een droombaan worden, maar ze moeten er alles aan doen om er uit te halen wat er in zit.