Verbale agressie op de werkvloer

Verbale agressie komt op de werkvloer vaker voor dan men zou denken. Een hoge werkdruk en stress zijn vaak een bepalende factor. Misschien ben je zelf ooit al eens het slachtoffer geweest van verbale agressie? Wat zijn de oorzaken en gevolgen van dergelijk grensoverschrijdend gedrag en wat kan je er tegen doen?

Wat wordt verstaan onder verbale agressie

Je meerdere of één van de collega’s kan grensoverschrijdend gedrag vertonen door dreigementen te uiten, zijn stem te verheffen, onbeschofte taal te gebruiken, je te vernederen, te pesten, te beschuldigen of gewoonweg niet te willen luisteren.

Waarom verbale agressie

Iemand kan verbaal agressief reageren om dat hij op een bepaald moment gefrustreerd is door iets. Dit kan over vrij banale zaken gaan zoals het gebruik van het kopieerapparaat, een parkeerplaats, … Deze frustratie wordt soms op onschuldige personen uitgewerkt.

Andere personen zetten verbale agressie zeer doelbewust in om iets te bereiken. Ze doen dit op zo’n manier dat ze door te dreigen en overbluffen krijgen wat ze willen. Ze doen dit vaak door jou te beschuldigen van alles wat fout loopt. Laat je hierdoor niet vangen.

Nog anderen zetten hun machtspositie in om verbale agressie voor zichzelf te rechtvaardigen. Het is makkelijk voor je meerdere of je baas om te dreigen met ontslag, ook al ligt de fout niet noodzakelijk bij jou.

Wat zijn de gevolgen van verbale agressie

Verbale agressie kan gevolgen hebben op zowel psychisch als op lichamelijk vlak. Het kan zich uiten in depressie, angst, burn-out, stress, en in extreme gevallen zelfs tot zelfmoordgedachten. Maar ook lichamelijke klachten zoals vermoeidheid, maag- en darmproblemen, slaapproblemen, hartkloppingen, verhoogde bloeddruk komen vaak terug.
Verder kunnen de gevolgen verstrekkender zijn dan enkel de betrokken persoon: de arbeidssfeer kan danig aangetast worden en kosten ten gevolge van dalende productiviteit of ziekteverlof kunnen oplopen voor de werkgever.

Hoe reageren op verbale agressie

De meeste mensen hebben de neiging om opstandig te reageren op verbaal agressief gedrag, doch is dit juist weinig effectief en kan het de situatie doen escaleren.

Pas volgende tips toe (zowel verbaal als non-verbaal):

• Probeer zelf rustig te blijven
• Luister naar de andere
• Laat hem uitspreken
• Blijf beleefd
• Maak zelf geen verwijten
• Schuif de schuld niet direct af
• Frons niet met de wenkbrauwen
• Schud niet te veel nee
• Maak oogcontact, maar niet te indringend
• Ga niet in discussie, maar zeg dat je ziet dat de ander boos is
• Stel een grens aan het gedrag, maar wijs niet de persoon af
• Als je glimlacht, glimlach dan echt en niet gemaakt
• Zorg dat je niet helemaal onverschillig of ongeïnteresseerd overkomt
• Onderbreek de ander niet
• Haal je schouders niet op

Wanneer je door een collega onheus behandeld wordt, reageer je best niet meteen maar laat hem eerst even uitrazen. Dit impliceert zeker niet dat je de scheldtirade zomaar over je heen moet laten komen. Wanneer hijzelf tot rust gekomen is, is het aangewezen om hem op een rustige manier duidelijk te maken dat je met dit gedrag niet akkoord kan gaan. Praat de situatie uit en probeer vervolgens om de draad weer op te pikken zonder dat dit je blijft achtervolgen. Lukt het niet om de situatie zelf op te lossen, ga dan naar je meerdere: misschien kan hij op de betrokken persoon inpraten.

Gebruikt je meerdere verbale agressie tegen jou, spreek er dan eerst over met een collega die je kan vertrouwen. Bekijk samen wat de opties zijn en hoe je het kan aanpakken. Als de situatie bekoeld is, kan een goed gesprek wonderen doen. Lost dit de situatie niet op, ga dan eens bij de personeelsverantwoordelijke langs.

Wanneer je door je baas zelf uitgescholden wordt, probeer dan zeker je kalmte te bewaren want je job staat op het spel. Ga nadien voor jezelf na of je baas gewoon een ‘slechte’ dag had, of dat er meer aan de hand is. Ga in elk geval langs bij de personeelsverantwoordelijke als die er is.

Jezelf beschermen

Elke vorm van verbale agressie, hoe klein ook, is onaanvaardbaar. Het is voor jezelf absoluut noodzakelijk om dit te kunnen bespreken met een vertrouwenspersoon. Dit kan een goede collega zijn, een vriend of je partner. Blijf ook steeds in jezelf geloven.

Bij herhaaldelijke agressie gedurende een lange periode of wanneer je er zelf psychisch of fysisch onderdoor gaat, kan een therapeut aangewezen zijn. Wanneer het gedrag absoluut de spuigaten uitloopt en je er zodanig onder lijdt dat je jezelf niet meer thuis voelt in het bedrijf, is het zonder twijfel tijd om uit te kijken naar een andere baan.