Politicologie: wetenschap van het politieke

De meeste mensen denken bij de studie politicologie dat ze worden opgeleid tot politicus. De studie politicologie is echter geen beroepsopleiding maar een sociale wetenschap. De wetenschap politicologie bestudeert politiek gedrag, politieke structuren en processen. De studie wordt op elke universiteit anders gegeven. De ene opleiding richt zich meer op de bestuurlijke aspecten van de politicologie en de andere studie richt zich meer op de theoretische aspecten van de politieke wetenschap.

Politicologie: wat is dat?

Politicologie bestudeert zoals in de inleiding is beschreven politiek gedrag, politieke structuren en politieke processen. Daarbij kan elke studie weer zijn eigen lokale invulling krijgen. Zo zijn er aan de Universiteit van Amsterdam 3 studierichtingen: bestuurskunde, internationale betrekkingen en politieke theorie & gedrag. De VU biedt een aparte studie politicologie en een aparte studie bestuurskunde, zij beschouwen dit als aparte onderdelen. De Universiteit van Amsterdam heeft als visie dat openbaar bestuur en politiek in een wisselwerking met elkaar verbonden zijn. Overal vindt er politiek plaats, binnen vakbonden, binnen actiegroepen, overal proberen mensen hun belangen als een collectief na te streven. Iedereen wilt graag een vinger in de pot hebben. Overal waar dit gebeurt is het politieke domein, zeggen de Amsterdamse politicologen. De politicologen aan de VU maken liever een groter onderscheid tussen het openbaar bestuur en bestuur op zich en de bestudering van het politieke. Verdere verschillen zijn nog dat de Universiteit van Leiden meer rechtse studenten heeft en dat de Universiteit van Nijmegen juist weer overwegend linkse studenten opleidt.

Bestuur & Beleid

De afstudeerrichting bestuur en beleid, oftewel bestuurskunde, richt zich op het openbaar bestuur. De studierichting focust zich op bestuurlijke processen zoals besluitvorming, agendasetting en machtsrelaties. Wie bereikt wat en hoe bereikt men dit? Bij deze studierichting leer je vrij praktische kennis over het besturen van een gemeente, land of internationaal bestuursorgaan zoals de Verenigde Naties of de Europese Unie. Je richt je vooral op de beleids- en besluitvormingsaspecten hiervan.

Internationale betrekking

Internationale betrekkingen is de laatste jaren flink in populariteit gestegen onder nieuwe studenten. De studierichting Internationale betrekkingen richt zich op verhoudingen tussen landen. Het gaat hierbij om diplomatieke processen. Deze zijn voor elk land tegenwoordig van groot belang omdat de wereld steeds uniformer en afhankelijker van elkaar wordt. Als de beurzen in Amerika ineenstorten dan merken wij hier in Nederland daar ook veel van. Als in Griekenland er een begrotingstekort ontstaat moeten wij daar als Europees land daar op ingrijpen omdat dit anders ook effecten voor ons land heeft. Om dit soort relaties te beheersen worden er bij deze studierichting mensen opgeleid die inzicht krijgen in transnationale relaties en betrekkingen. Streef je een internationale baan als diplomaat na, dan moet je deze studierichting volgen. Let wel op je carrièrekansen, ook is het werk vaak op het buitenland gericht en je zult dus veel moeten reizen of zelfs in het buitenland wonen.

Politieke theorie & gedrag

Bij deze studierichting kies je er voor om je te focussen op theorieën omtrent politiek gedrag. Dit is de meest 'wetenschappelijke' studierichting van alle drie. Je wordt opgeleid tot onderzoeker met een gedegen kennis van politieke processen en structuren. Hierna kan je bijvoorbeeld in het onderwijs gaan werken of je kan aan de slag gaan als wetenschapper aan een universiteit.

Ontstaan van de opleiding

Na de Tweede Wereldoorlog begon de vraag naar een studie die jonge mensen politieke inzicht & vaardigheden zou leren te stijgen. Waar politici, journalisten en ambtenaren daarvoor vaak rechten of journalistiek studeerden kwam er nu een opleiding die zich puur op het politieke richtte. Het terrein van het openbaar bestuur en de politiek werd een apart domein van analyse. Tot die tijd had het openbaar bestuur voornamelijk een juridisch karakter gehad. Met de komst van grootschalig beleid kwam ook de behoefte aan mensen die verstand hadden van beleid gericht op sociale aspecten die meer bood dan een juridisch kader. Men ging van nachtwakersstaat naar verzorgingsstaat. De staat ging een grotere rol innemen in het leven van mensen.

In 1947 bood de Universiteit van Amsterdam als eerste in Nederland een dergelijke studie aan. De VU volgde in 1956. Daarna volgde ook nog de Universiteit van Nijmegen. Deze drie universiteiten vormen nu nog steeds samen met de Universiteit van Leiden de basis waaraan men politicologisch geschoold kan worden.