Leren tellen: wat kan een kind gemiddeld op welke leeftijd?

Leren tellen: wat kan een kind gemiddeld op welke leeftijd? Leren tellen is heel belangrijk, want goed kunnen tellen is de basis van het leren rekenen. Kinderen leren het beste tellen door te spelen. Help je kind dus door samen telliedjes te zingen, samen telboekjes te lezen en samen met telspeelgoed te spelen. Geef je kind ook speelgoed waarmee het zelf spelenderwijs kan leren tellen. Leren tellen begint met het herkennen van telwoorden en het opzeggen van de telrij. Maar wanneer kan een kind dit eigenlijk? En wanneer leren kinderen echt voorwerpen tellen? Kortom: wat kan een kind gemiddeld op welke leeftijd?

1 jaar

Telwoorden leren

Het luisteren naar telliedjes is een leuke manier om kennis te maken met telwoorden. Hierdoor kunnen kinderen van 1 jaar alvast een aantal telwoorden leren. Maar hoewel de woorden wel blijven hangen, begrijpen dreumesen nog niet dat deze gebruikt worden om een hoeveelheid aan te geven. Leuke telliedjes zijn o.a.:
  • Hoedje van papier. Fragment: één, twee, drie, vier, hoedje van, hoedje van. Één, twee, drie, vier, hoedje van papier.
  • Berend Botje. Fragment: één, twee, drie, vier, vijf, zes, zeven, waar is Berend Botje gebleven? Hij is niet hier, hij is niet daar, hij is naar Amerika.
  • Verstoppertje (Woezel en Pip). Fragment: acht, negen, tien, wie niet weg is, is gezien. Zoek toch snel een beter plekje, want ik kan je nog steeds zien.
  • Vier kleine visjes (DD Company). Fragment: vier kleine visjes zwommen naar de zee. Moeder zei: ‘ik ga niet mee. Ik blijf liever in die goeie ouwe sloot. Want in de zee zwemmen haaien en die bijten je… ‘ Blub, blub, blubbedieblub. Maar de visjes luisteren niet naar hun moeder. En dus begint het liedje telkens opnieuw, maar dan met een visje minder…
  • Leerplezier Tellen Liedje (Fisher-Price). Fragment: één, twee, tel met me mee. Drie, vier, de deur is hier.

Telspeelgoed

Telpret Kiepwagen
Plaats stenen in de opening bovenin de Telpret Kiepwagen (Vtech), dan zal hij ze hardop voor je tellen! Kijk hoe de getelde stenen in de laadbak rollen. Zit de laadbak vol? Gebruik dan de hendel om ‘m te legen en begin overnieuw.

Leerplezier Liedjesboek
Sla de bladzijden van het Leerplezier Liedjesboek (Fisher-Price) om en luister naar kinderliedjes, zoals het telliedje ‘één, twee, tel met me mee’. Leer spelenderwijs over tellen, cijfers en nog veel meer.

2 jaar

De betekenis van de telwoorden één en twee leren

Rond hun 2e verjaardag kennen veel peuters al een aantal telwoorden. Deze hebben ze meestal opgepikt door het luisteren naar telliedjes of door het spelen met pratend telspeelgoed. Voor peuters van 2 jaar zijn cijfers geen betekenisloze woorden meer. Ze beginnen het besef te krijgen dat telwoorden gebruikt worden voor hoeveelheden. Maar welk telwoord bij welke hoeveelheid hoort? Dat begrijpen kinderen die net 2 zijn geworden nog niet. Dit besef komt een paar maanden later. Dan begrijpen 2-jarige kinderen de betekenis van de woorden één en twee ineens wel. Ze vragen bijvoorbeeld om één of twee van iets: ‘mama, mag ik twee snoepjes?’. Ook kunnen ze paren herkennen: ‘kijk papa, twee vogels!’. En als je ze bijvoorbeeld om één of twee kleurpotloden vraagt, geven ze je het juiste aantal kleurpotloden. Toch kunnen kinderen van 2 jaar nog niet echt tellen. Ze zien het verschil tussen één en twee in één oogopslag, zonder te tellen. Dit wordt subiteren genoemd.

De telrij opzeggen tot 3

Oudere 2-jarigen kunnen de telrij één, twee, drie opzeggen (akoestisch tellen), ook al doen ze dit nog niet altijd in de goede volgorde. Het samen zingen van telliedjes kan je peuter helpen om de juiste volgorde te onthouden.

Telspeelgoed

Knopjespuzzels met cijfers
Op een leeftijd van 2 jaar zijn kinderen nog volop bezig met het leren herkennen en ordenen van vormen. Het maken van een knopjespuzzel kan hierbij helpen. Met een knopjespuzzel met cijfers leert je kind de vormen van de cijfers te herkennen, ook al weet een peuter van 2 jaar nog niet welk telwoord en welke hoeveelheid bij ieder cijfer hoort. Dit komt pas later en dus kan je kind jarenlang leerplezier hebben van de puzzel. Een leuke cijferpuzzel is bijvoorbeeld de Houten Puzzel – Cijfers van Goula. Deze bestaat uit tien puzzelstukken: de cijfers 1 t/m 10. In de vorm waar ieder puzzelstuk in hoort, staat het bijbehorende aantal dieren afgebeeld.

Duo puzzels met cijfers
Vanaf een leeftijd van 2 jaar kunnen peuters legpuzzels met een klein aantal stukjes leren leggen. Duo puzzels zijn dan leuke puzzels om mee te oefenen. Dit zijn legpuzzels die uit setjes van twee puzzelstukken bestaan. Bij een Duo puzzel met cijfers moet ieder puzzelstuk waar een cijfer op staat aan dat met het bijpassend aantal afgebeelde voorwerpen gelegd worden. Zo leert je kind niet alleen puzzelen, maar leert het ook spelenderwijs welk cijfer bij welke hoeveelheid hoort. Een leuke cijfer duo puzzel is bijvoorbeeld de Duo Puzzel 1-10 van Goula.

Duplo Getallentrein
Met de Getallentrein van Duplo (set 10558) leert je kind spelenderwijs van één tot tien tellen. Voor kinderen van 2 jaar is het vooral leuk om vrij met de blokjes te spelen en de trein te laten rijden. Vanaf ongeveer 3 jaar kunnen kinderen de blokjes met cijfers aan de hand van het voorbeeld op de goede volgorde op de wagons zetten. Het kunnen lezen en begrijpen van de cijfers komt meestal in groep 1, dus op een leeftijd van 4-5 jaar. Met deze getallentrein heeft je kind dus jarenlang speel- en leerplezier.

3 jaar

Subiteren

Peuters van 3 jaar kunnen in één oogopslag het juiste getal aan een kleine hoeveelheid (maximaal 4) koppelen. Dit wordt subiteren genoemd. Maar het lukt ze nog niet om de voorwerpen één voor één te tellen.

De telrij opzeggen tot 5

Gemiddeld kunnen 3-jarige peuters akoestisch tellen (de telrij opzeggen) tot en met vijf. Vaak doen ze dit nog niet in de goede volgorde, of slaan ze cijfers over. En als je ze vraagt om een bepaalde hoeveelheid voorwerpen te tellen, snappen ze niet altijd dat je met één moet beginnen.

Telspelspeelgoed

Gezelschapsspelletjes
Het spelen van gezelschapsspelletjes is een leuke manier om te leren tellen. Met het spel Nijntje speelt tikkertje (Identity Games) leert je kind tot zes tellen.

Gooi met de dobbelsteen, tel het aantal ogen en zet hetzelfde aantal stapjes op het speelbord. Wie als eerste bij het huis van de familie pluis is, heeft gewonnen! Maar pas op: als je getikt wordt door een andere speler, moet je overnieuw beginnen.

Loco Bambino Ik kan tellen
Loco Bambino is een leerspel waar peuters en kleuters zelfstandig mee kunnen spelen. Het bestaat uit een basisdoos waar je losse opdrachtenboekjes bij kunt kopen. Met het opdrachtenboekje Ik kan tellen leren kinderen van 3-5 jaar spelenderwijs tellen. Het boekje begint met makkelijke opdrachten. Je kind ziet bijvoorbeeld een plaatje met twee eieren en moet hier een plaatje met hetzelfde aantal eieren bij zoeken. Op de eerste pagina’s krijgt je kind maar één, twee, drie of vier voorwerpen te zien waar het gelijke aantal bij gezocht moet worden. Maar al snel worden dit er meer. En zo worden de opdrachten steeds moeilijker. Op een gegeven moment moet je kind het cijfer zoeken dat bij het aantal afgebeelde voorwerpen hoort. Uiteindelijk leert je kind tellen en cijfers herkennen van 1 t/m 7.

Speel- en Oefenboek Ik leer al tellen
In het Speel- en Oefenboek Ik leer al tellen (Deltas) staan leuke telopdrachten en -oefeningen voor kinderen van 3-4 jaar. Je kind moet bijvoorbeeld groepjes van vier kuikentjes maken door ze te omcirkelen. Ook zijn er opdrachten waarbij je kind een cijfer te zien krijgt en vervolgens in het rijtje ernaast het juiste aantal dieren in moet kleuren.

Usborne Tellen met geluiden
Leer spelenderwijs tot vijf tellen met het geluidenboek Tellen met geluiden (Usborne). Op de linkerpagina staat steeds een cijfer afgebeeld en op de rechterpagina het bijpassende aantal dieren. Kijk goed naar het cijfer (of tel de dieren) en druk op de geluidsknop met het bijpassende cijfer. Heb je het goed gedaan? Dan hoor je bij de koe bijvoorbeeld één keer ‘boe!’. En bij de drie hondjes ‘waf, waf, waf!’.

4 jaar

De telrij opzeggen tot 10

Rond hun 4e verjaardag kunnen de meeste kleuters akoestisch tellen (de telrij opzeggen) van 1 t/m 10. Maar ze doen dit nog niet altijd in de goede volgorde.

Asynchroon tellen

Op een leeftijd van 4 jaar beginnen kleuters met het tellen van voorwerpen. Tijdens het tellen worden er nog vaak voorwerpen overgeslagen (asynchroon tellen), zodat de kleuter niet op het goede aantal uitkomt. Ook tellen sommige 4-jarigen nog met één lettergreep per voorwerp (probleem bij ze-ven en ne-gen).

Het ordenen van voorwerpen tijdens het tellen

Vanaf een leeftijd van ongeveer 4,5 jaar beginnen kleuters met het ordenen van voorwerpen tijdens het tellen. Dit noem je geordend of structurerend tellen. Het getelde voorwerp wordt dan, na het noemen van het getal, weggeschoven. Zo kan het kind niet per ongeluk voorwerpen dubbel tellen.

Tot 5 tellen

Bij synchroon tellen kan de kleuter voorwerpen één voor één aanwijzen en bij ieder voorwerp het juiste telwoord zeggen. Er worden geen voorwerpen dubbel geteld of overgeslagen. Gemiddeld lukt dit tot een hoeveelheid van vijf. Toch snappen nog niet alle 4-jarigen die synchroon kunnen tellen dat het laatste telwoord de totale hoeveelheid van de getelde voorwerpen aangeeft.

Cijfers herkennen en lezen

Gemiddeld beginnen kinderen op een leeftijd van 4,5 jaar cijfers te herkennen. Ze kunnen dan in een groepje cijfers het gevraagde cijfer aanwijzen. Ook beginnen ze met het lezen van cijfers. Als je dan bijvoorbeeld een 3 aanwijst, kunnen ze ‘drie’ zeggen.

Telspeelgoed

Zoek- & telboekjes
Leer spelenderwijs tot vijf tellen met de zoek- & telboekjes Tellen en zoeken met de kleine piraat of Tellen en zoeken met de kleine prinses (Uitgeverij Holland). Kun jij de vijf spoken vinden in de piratengrot? Of de twee muizen in de koninklijke keuken?

Nijntje telspel
Leer gratis tellen met nijntje op het officiële YouTube kanaal van nijntje. Er staan veel verschillende telspelletjes op, zoals het telspel barbara. Wie heeft er meer herfstblaadjes? Nijntje of barbara? Tel ze om daar achter te komen.

Rompompom Magnetische Rekendoos
De Rompompom Magnetische Rekendoos (Zwijsen) is speciaal ontwikkeld voor kinderen in groep 1 en 2 (4-6 jaar). Met deze rekendoos leren kinderen van 4 jaar getallen herkennen, tellen en leggen door het maken van de werkbladen. Ze krijgen bijvoorbeeld een aantal voorwerpen te zien, waar ze het juiste magnetische getal bij moeten plakken. Kinderen die al verder zijn kunnen er sommetjes mee maken. Uiteindelijk leert je kind tot 20 tellen en weer terug en optel- en aftreksommen maken t/m 20.

5 jaar

De telrij opzeggen tot 20

Gemiddeld kunnen kinderen van 5 jaar akoestisch tellen (de telrij opzeggen) van 1 t/m 20. Ook kunnen ze terugtellen van 5 tot 1. Vanaf ongeveer 5,5 jaar kunnen kleuters tot 100 tellen met tientallen (10, 20, 30, enz.).

Tot 10 tellen

Gemiddeld kunnen kinderen van 5 jaar synchroon tellen (voorwerpen één voor één tellen zonder iets over te slaan) tot en met tien.

Resultatief tellen

Kinderen van 5 jaar kunnen resultatief tellen. Ze snappen dat:
  • Je bij het tellen altijd bij één moet beginnen
  • Dat ieder voorwerp maar eenmaal geteld mag worden
  • Dat het laatste telwoord het totale aantal voorwerpen aangeeft
  • Dat oplopende getallen een steeds grotere hoeveelheid aangeven

Telspeelgoed

Eerste stappen naar tellen
Eerste stappen naar tellen (Deltas) is een kaartenset met een magische stift. Tel de voorwerpen op de oefenkaarten en schrijf het juiste getal erbij. Of omcirkel het juiste aantal voorwerpen. Of maak eenvoudige sommetjes. Ben je klaar? Wis dan alles uit en begin overnieuw! Leer tot tien tellen en de cijfers 1 t/m 10 schrijven met het bijpassende oefenschrift Mijn oefenschrift Eerste stappen naar tellen (Deltas). Los eenvoudige sommetjes op en leer begrippen zoals minder/meer en eerste/laatste.

Mini Loco
Mini Loco is een leerspel waarmee je kind zelfstandig kan spelen. Het bestaat uit een basisdoos waar je boekjes met opdrachten bij kunt kopen. Met het opdrachtenboekje Mini Loco Basis-rekenoefeningen Van aantal naar getal leert je kind spelenderwijs welke aantallen en getallen (tot 10) bij elkaar horen.

6 jaar

De telrij opzeggen tot 200

Gemiddeld kunnen kinderen voor hun 7e verjaardag de telrij 1 t/m 200 opzeggen (akoestisch tellen). Ook kunnen ze terugtellen van twintig naar één.

Tot 20 tellen

Gemiddeld kunnen kinderen van 6 jaar synchroon tellen (voorwerpen één voor één tellen zonder iets over te slaan) tot en met twintig.

Cijfers en telwoorden lezen

De meeste kinderen van 6 jaar kunnen zowel de cijfers 1 t/m 9 als de telwoorden één t/m negen lezen. Ook begrijpen ze welke hoeveelheid bij welk cijfer of telwoord hoort. Bovendien herkennen en begrijpen ze ook de woorden eerste, tweede, enz. t/m negende.

Even en oneven nummers

Kinderen van 6 jaar begrijpen wat even en oneven nummers zijn.

Wat komt er na het getal…?

Als je een getal onder de 100 noemt, weten de meeste kinderen van 6 jaar welk getal erna komt.

Resultatief verkort tellen

Op een leeftijd van zo’n 5½-6 jaar komen kinderen erachter dat er snellere manieren zijn om een hoeveelheid te bepalen dan het één voor één tellen van de voorwerpen. Als ze dan bijvoorbeeld in een weiland een groepje van vier koeien bij elkaar zien staan, tellen ze van daaruit de rest van de koeien die verspreid over het weiland lopen. Dus vier, vijf, zes… (enz.) koeien. Dit noem je resultatief verkort tellen.

Telspeelgoed

Loco Mini
Met het opdrachtenboekje Rekenen met Dora Getallen tot 10 voor het Loco Mini spel leert je kind spelenderwijs sommetjes maken tot tien. Je kind kan het spel zelfstandig spelen en ook zelf controleren of het alles goed heeft gedaan. En met het opdrachtenboekje Rekenspelletjes Optellen en aftrekken leert je kind optel- en aftreksommen maken tot twaalf.
© 2016 - 2024 4nna, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De kring bij kleuteronderwijsDe kring bij kleuteronderwijsKleuters die naar school gaan leren veelal spelenderwijs. Maar hoe gaat dat nou precies in zijn werk. De kring is een be…
Speelgoed, welk speelgoed is geschikt voor peutersSpeelgoed, welk speelgoed is geschikt voor peutersPeuters spelen heel veel, het is de belangrijkste bezigheid van een peuter. Wat is nu geschikt en veilig speelgoed voor…
Wat is het leukste en beste speelgoed voor elke leeftijd?Het is niet altijd gemakkelijk om speelgoed te kiezen dat leuk, populair, veilig en liefst ook verantwoord is. Hetzelfde…
Vanaf welke leeftijd een spelcomputer?Vanaf welke leeftijd een spelcomputer?De meeste gezinnen met kinderen bezitten één of meerdere spelcomputers. Het is een leuk tijdverdrijf, maar het bevat ook…

Survival volgens de Amerikaanse militaire handleidingSurvival volgens de Amerikaanse militaire handleidingVolgens het FM 21-76 overlevingsboek van de U.S. Marine Corps, heeft iedere letter van het woord 'survival' een belangri…
Basisschool weigert schooladvies aan te passen: wat te doen?Basisschool weigert schooladvies aan te passen: wat te doen?Het advies van de basisschool met betrekking tot het niveau van het voortgezet onderwijs leidt jaarlijks tot veel strijd…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Geralt, Pixabay
  • http://www.pbs.org/parents/childdevelopmenttracker/
  • http://www.spoe.nl/media/attachments/de_ontwikkeling_van_tellen_en_getalbegrip_bij_kleuters_prof_dr_j.e_h._van_luit__100709___1__1_.pdf
4nna (55 artikelen)
Gepubliceerd: 21-11-2016
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Onderwijs
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.