De Gezonde School

Gezondheid is erg belangrijk. Niet alleen voor volwassenen, maar ook voor kinderen is een gezonde leefstijl van groot belang. Omdat kinderen veel tijd op school doorbrengen is het belangrijk dat deze gezonde leefstijl niet alleen buitenom school, maar vooral ook op school wordt gestimuleerd. De Gezonde School-aanpak is een van de mogelijkheden om dit gezonde gedrag te stimuleren.

De Gezonde School-aanpak

De Gezonde School-aanpak is een werkwijze die de bijdrage aan een goede gezondheid en een gezonde leefstijl van zowel leerlingen als leerkrachten ondersteunt. De aanpak zorgt dat er structureel wordt gewerkt aan gezondheid en alle facetten die daar bij horen. Het gaat hierbij dus niet alleen om het inzetten van bewegingsactiviteiten maar om het stimuleren van een complete gezonde leefstijl. Hieronder valt naast beweging onder andere ook het stimuleren van gezond eten, het creëren van een veilige leeromgeving op school en het bijdragen aan de sociale en motorische ontwikkeling van de leerling. Wanneer een school de nieuwe aanpak hanteert, hoeft er in principe niks veranderd te worden aan de oude aanpak van de school. De school borduurt eerder verder op de oude aanpak, met het gebruik van nieuwe steunpilaren die aansluiten bij de wensen en behoeften van de school. Dit zodat de school het thema gezondheid op de meest effectieve manier kan gaan inzetten en naar eigen invulling tijd en aandacht kan besteden aan de onderwerpen die hierbij horen.

De Gezonde School-pijlers

De aanpak Gezonde School richt zich op vier Gezonde School-pijlers.

1. De eerste pijler vestigt de aandacht op het signaleren van risicofactoren bij individuele leerlingen. Denk hierbij aan het vroegtijdig herkennen van een scheiding of een kind dat gepest wordt. Door het signaleren van deze risicofactoren is het direct mogelijk om individuele leerlingenzorg aan de betreffende leerlingen te bieden.
2. De tweede pijler vestigt de aandacht op gezondheidseducatie. Het gaat hierbij om het klassikaal aanbieden van voorlichting en informatie over gezondheid. Het doel hiervan is het uitbreiden van kennis en het vroegtijdig stimuleren van gezond gedrag.
3. De derde pijler vestigt de aandacht op de omgeving. Het gaat hierbij om het inrichten van zowel de fysieke als sociale omgeving op school. Deze gezonde omgeving op school kan gezond gedrag positief stimuleren. Ook een gezonde buurt kan hieraan bijdragen.
4. De vierde en laatste pijler vestigt de aandacht op het schoolbeleid. Het gaat hierbij om de afspraken, regelgeving, protocollen en de handhaving op school. Wanneer het stimuleren van gezond gedrag is opgenomen in het schoolbeleid draagt het bij aan de structurele aandacht hiervoor.

Gezondheidsthema’s

Scholen die starten met de Gezonde School-aanpak, kiezen één of meerdere gezondheidsthema’s waarmee zij aan de slag te gaan. Scholen zijn vrij om eigen invulling te geven aan deze thema’s. Enkele gezondheidsthema’s binnen een gezonde school zijn: voeding, sporten en bewegen, welbevinden en sociale veiligheid, hygiëne, huid en gebit, roken en alcohol, relaties en seksuele vorming, fysieke veiligheid, milieu en natuur en mediawijsheid. Hoe meer thema’s geïntegreerd zijn in de invulling van een school aan de gezonde school-aanpak, hoe gezonder het milieu en de leeromgeving, en hoe meer stimulans voor kinderen om gezond te denken en te doen.

Gezonde School-activiteiten

Binnen de Gezonde School-thema’s kunnen verschillende activiteiten worden aangeboden. Dit kunnen zowel workshops zijn als interactieve lessen. Activiteiten variëren van bewegings- en sportactiviteiten tot lessen over voeding en van sociale vaardigheidstraining tot het werken met een anti-pestmethode. Enkele erkende activiteiten en methodes binnen de Gezonde School-aanpak zijn: Beweeg wijs, BIOS (Bewegen in onderwijs en sport), B-Fit, Alle leerlingen actief!, Be a star, Coach & Coach, De Vreedzame school, EU- schoolfruit, KIES (Kinderen in echtscheidingssituaties) en KiVA.

Vignet Gezonde School

Het vignet Gezonde School is een erkenning voor scholen die structureel aan gezondheid werken en een gezonde omgeving erg belangrijk vinden. Wanneer er structureel aan gezondheid wordt gewerkt met behulp van de gezondheidsthema’s, kan een school het vignet Gezonde School aanvragen en zich daadwerkelijk Gezonde School noemen. Met het vignet Gezonde School mag de school zich drie jaar Gezonde School noemen en het logo voeren.

De voordelen van de Gezonde School-aanpak

Er zijn verschillende voordelen van de Gezonde School-aanpak te noemen. Deze voordelen zijn niet alleen in het belang van leerlingen, maar ook in het belang van de school, het team en de ouders.

De voordelen voor leerlingen

De Gezonde School-aanpak draagt positief bij aan de gezondheid van kinderen en hun welbevinden. Daarnaast heeft de aanpak een positieve invloed op de schoolprestaties. Ook biedt het leerlingen een beter basis voor hun verder ontwikkeling. Door middel van de Gezonde School-aanpak kunnen kinderen die niet lekker in hun vel zitten geholpen worden en daardoor weer beter leren en werken. De aanpak draagt ook bij aan het versterken van de weerbaarheid van kinderen. Leerlingen worden zich bewust van hun eigen verantwoordelijkheid en maken sneller gezonde keuzes door het vroeg aanleren van een gezonde leefstijl en denkwijze. Fysiek gezien scoren lichamelijk actieve kinderen aantoonbaar betere resultaten dan minder actieve kinderen. Daarnaast wordt er door gezond gedrag te stimuleren bijgedragen aan een betere ontwikkeling van sociale vaardigheden, aan het verkleinen van gezondheidsverschillen tussen leerlingen en aan het terugdringen van voortijdig schoolverlaten. Ook is er door het stimuleren van een gezonde leefstijl meer kans op een succesvolle loopbaan. Tevens is het prettig leren in een gezonde leeromgeving. Leerlingen en leerkrachten kunnen op een fijnere manier met elkaar omgaan waardoor een veilige en prettige leeromgeving wordt gecreëerd.

De voordelen voor de school

De voordelen van de Gezonde School-aanpak beperken zich niet alleen tot de voordelen voor de leerlingen. Ook voor de school levert de aanpak veel voordelen op. Allereerst krijgt de school beter zicht op eventuele gezondheidsproblemen en risico’s. De school kan hierdoor een betere keuze maken uit de verschillende initiatieven en projecten die als oplossing worden aangeboden voor deze problemen en risico’s. Daarnaast helpt de aanpak bij het creëren en formuleren van een duidelijke visie op gezondheid en een gezonde leefstijl. Hierdoor kan de visie makkelijker worden geïntegreerd in het beleid. Ook brengt de aanpak samenhang en structuur in activiteiten en gezondheidsthema’s. Deze structuur voorkomt het maken van ad hoc-beslissingen en stimuleert het effectief benutten van financiën. Tevens wordt de gedachte dat scholen en ouders samenwerken in het opvoeden van kinderen en hiervoor beiden verantwoordelijk zijn versterkt. Zoals eerder genoemd verbetert de leeromgeving op school waardoor leerprestaties omhoog gaan. Dit komt niet alleen de leerlingen maar ook de school ten goede. Daarbij biedt de aanpak de school de kans zich beter te profileren en biedt het handvatten voor de invulling van wettelijke taken op het gebied van gezondheid.

De voordelen voor het team

Naast de voordelen voor de leerlingen en de school zijn er ook voordelen voor het team dat werkzaam is binnen de organisatie. Allereerst wordt er met de Gezonde School-aanpak gewerkt aan de draagvlakken en participatie van leerkrachten. Gezondheid wordt zo iets van de hele school. Daarnaast biedt de aanpak structuur in de jaarplanning. Vooraf is vastgelegd welke activiteiten en thema’s wanneer worden besproken. Ook taken zijn vooraf verdeeld. Dit zorgt voor rust binnen de organisatie. Door deze efficiëntie en de verbeterde leerprocessen van leerlingen kost het lesgeven leerkrachten minder energie. Tevens zorgt de aanpak en structuur voor de mogelijkheid om problemen of risico’s vroegtijdig te signaleren en hierop goed te anticiperen als leerkracht zijnde. Daarbij is het zo dat een Gezonde School ook positief bijdraagt aan de gezondheid en leefstijl van leerkrachten, waardoor het ziekteverzuim afneemt en met meer plezier kan worden gewerkt.

De voordelen voor ouders

Ook de ouders van kinderen kunnen profiteren van de Gezonde School-aanpak. De aanpak maakt het namelijk makkelijker voor ouders om kinderen correct en gezond op te voeden omdat zij dit nu ook vanuit school mee krijgen en zich gesteund voelen door de gedragsregels op school. Daarnaast weten de ouders dat de school aandacht besteedt aan het signaleren van gezondheidsproblemen en risico’s en het bieden van oplossingen hiervoor. Tevens kunnen ouders zich meer bewust worden van hun voorbeeldrol en het belang van een gezonde leefstijl wanneer zij betrokken worden bij de Gezonde School-aanpak. Dit kan door middel van het organiseren van informatieavonden, vergaderingen of andere activiteiten.

KiVa

KiVa is een anti-pestmethode die de kracht van de groep gebruikt om pesten tegen te gaan en op te lossen. De methode maakt onder andere deel uit van de Gezonde School-aanpak. KiVa biedt leerkrachten en leerlingen structurele aandacht voor groepsprocessen, sociale ontwikkeling en een veilig schoolklimaat. Leerkrachten worden vooraf getraind om pesten te signaleren, voorkomen en om pestsituaties samen met de leerlingen op de lossen. De methode maakt hierbij gebruik van de kracht van de groep. Pesten wordt daarbij gezien als een groepsproces waarin de pester een belangrijke rol heeft. Naast de pester zijn er de slachtoffers, meelopers, aanmoedigers, verdedigers en de buitenstaanders. Omdat pesten wordt gezien als een groepsproces wordt het daarom ook in de groep opgelost. Er worden hierbij dus geen leerlingen uit de groep genomen en persoonlijk aangesproken op hun gedrag, omdat er vanuit wordt gegaan dat iedereen een rol heeft in pesten en niet alleen de pester zelf. KiVa biedt daarom een oplossing waarin de omstanders die niet direct bij het pesten betrokken zijn, de sleutel vormen tot het succes. Leerkrachten hebben in dit proces een ondersteunende en begeleidende rol om positieve groepsvorming te stimuleren en de omstaanders sterk te maken voor het signaleren en opkomen voor pesten. Door het benaderen van pesten op deze manier ligt de nadruk vooral op het voorkomen van pesten. De KiVa-methode bestaat onder andere uit tien thema’s die te maken hebben met pesten. Deze thema’s worden aangeboden in verschillende vormen zoals interactieve lessen, rollenspellen, computerspellen en trainingen voor zowel leerkrachten als leerlingen.

Tot slot

De Gezonde School-aanpak is een aanpak waarbij de gezondheid van zowel leerlingen als leerkrachten voorop staan. De aanpak stimuleert een gezonde leefstijl en draagt bij aan het creëren van een gezonde leeromgeving op school. De aanpak laat verschillende voordelen zien voor zowel de leerlingen, de school, het team als de ouders.