Een geschiedenis zonder vrouwen

Er spelen weinig vrouwen een belangrijke rol in de geschiedenis der mensheid. Zijn vrouwen dan niet geschikt om veranderingen teweeg te brengen of ligt de oorzaak elders?

De school bepaalt het beeld

Als kind ben je je er niet zoveel mee bezig en is de geschiedenisles een les als een andere en vaak vervelend. Jongens laten zich wel eens meeslepen door ridders en schildknapen als de onderwijzer boeiend kan vertellen, maar meisjes vinden weinig figuren met wie ze zich kunnen vereenzelvigen. Van kleins af aan krijgen ze de boodschap mee dat vrouwen zelden een rol van betekenis hebben gespeeld, maar is dat werkelijk zo of valt de reden van dit historische gat terug te voeren tot de historici die bijna altijd van het mannelijk geslacht waren en dus ook de geschiedenis vanuit hun standpunt bekeken? Men vond mannen beter geschikt als rationele wetenschapper dan vrouwen die met hun romantische fantasieën nooit een objectieve studie tot een goed einde zouden kunnen brengen.

Toen de geschiedschrijving in de negentiende eeuw een echte wetenschap werd, werd de toegang tot de universiteiten, toch het centrum van kennis, aan vrouwen ontzegd. Hun plaats was bij het gezin. Pas begin van de twintigste eeuw zou daar verandering in komen.

Gemarginaliseerd

Vandaar dat we de indruk kregen dat mannen de dragers van verandering waren, terwijl de vrouwen slechts als decor fungeerden en enkel passief toekeken. In het collectief geheugen werden alleen namen opgeslagen van mannen die de geschiedenis hadden bepaald. Niet alleen historische werken, studieboeken en doorvertelde verhalen gaven dit collectieve geheugen vorm, maar ook de neerslag daarvan in de stad, in standbeelden en straatnamen. De vrouw werd gemarginaliseerd. Niettegenstaande er zeker voldoende belangrijke vrouwen de geschiedenis hebben meebepaald werden ze door de mannelijke geschiedkundigen onder de mat geveegd. De vergeten vrouwen.

Kijk om u heen

Steeds meer vrouwen werden zich van dit schrijnende onrecht bewust. Ook zij merkten op dat ons collectieve geheugen wel heel selectief was. Ga in om het even welke stad het percentage vrouwelijke historische figuren na die via standbeelden of straatnamen herdacht worden, je zal tot een droevig resultaat komen.

Neem Amsterdam, de hoofdstad van Nederland: je vindt er standbeelden van Rembrandt, Thorbecke, Bredero, Vondel, Hooft, Van Schendel, om slechts de meest bekende namen te noemen, maar op Koningin Emma en Wilhelmina na zul je weinig historische en culturele vrouwenfiguren aantreffen maar des te meer bekend en minder bekend mannelijk volk. Neem Brussel, de hoofdstad van België: daar vind je standbeelden van Godfried van Bouillon, Karel van Lotharingen, de graven Egmont en Hoorn, Leopold II en Albert I maar waar zijn verdorie de vrouwen gebleven?

Ga je het straatnamenplaatje in beide steden af, dan kom je ongetwijfeld tot een gelijkaardige conclusie.

Zit er schot in de zaak?

Vandaar dat steeds meer vrouwenbewegingen en politici erop aandringen om nieuwe straatnamen naar vrouwen te vernoemen. Schrijfster Kristien Hemmerechts pleitte er zelfs voor om een heleboel mannelijke straatnamen door vrouwelijke te vervangen. In Mechelen beloofde burgemeester Bart Somers nieuwe straatnamen naar vrouwen te vernoemen. Hij deed dit een tijdje geleden reeds in het VTM-programma Recht van Antwoord waar een vrouw haar ongenoegen luidop had geventileerd. In 2005 keurde het schepencollege van Brussel een lijst goed met namen van markante namen die in aanmerking komen voor een plaats- of straatnaam. De stad Brussel zal dus in de toekomst bij voorkeur vrouwennamen zoals Marie Curie, Camille Claudel, Virginia Woolf of Rosa Luxemburg geven aan straten, parken en pleinen (de verhouding man-vrouw lag in 2005 op 88-12). In Rotterdam en Tilburg werd de afgelopen twee decennia reeds werk gemaakt van een vervrouwelijking van de straatnaamborden. Hopelijk inspireert dit andere steden en gemeenten.

Misschien moet men er tegelijkertijd eens werk van maken om de geschiedenisboeken te herschrijven en de vrouwen de plaats te geven waarop ze recht hebben, maar dat is een werk van langere adem.
© 2009 - 2024 Vosje, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Het huwelijk - Geschiedenis, plichten en de bruidsschatHet huwelijk - Geschiedenis, plichten en de bruidsschatDe trouwdag wordt door velen de mooiste dag van hun leven genoemd, maar hoe is deze traditie ontstaan? Spoiler: de gesch…
Zwanger en geheugenverliesZwanger en geheugenverliesZwanger en het geheugen; veel zwangere vrouwen klagen over een geheugenverlies tijdens de zwangerschap. Voor sommigen li…
Geschiedenis van vrouwenrechten in NederlandGeschiedenis van vrouwenrechten in NederlandDe geschiedenis van vrouwenrechten is altijd al een belangrijk onderwerp in de geschiedenis van de mensheid geweest. Ech…
Nederlandse les voor allochtone vrouwen op aerobiclessenNederlandse les voor allochtone vrouwen op aerobiclessenGoed doen, dat doet Taalbom zeker: zij geven Nederlandse les aan allochtone vrouwen in combinatie van aerobiclessen op m…

De pijlers van de liefdeIedereen heeft er behoefte aan. Niemand kan zonder. Je geeft ze maar je krijgt ze ook graag. Liefde maakt deel uit van h…
De Flower Power of de stem van een generatieDe Flower Power of de stem van een generatieDe jaren zestig waren een periode waarin de welvaart opbloeide en de jongere generatie de maatschappij contesteerde. De…
Bronnen en referenties
  • Strijd tegen de stilte - Maria Grever, uitgeverij Verloren, 1994
Vosje (460 artikelen)
Laatste update: 12-04-2009
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Man en vrouw
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.