Controle, waarom willen we het en hoe laat je het los?

Controle hebben over jezelf wil iedereen. Controle over alles in het leven, je relatie, je financiën en je toekomst, zou nog mooier zijn. Sommigen willen zelfs controle over andere mensen hebben, want dan denken ze iemand te kunnen sturen. Het begint al tijdens de opvoeding. Controle geeft het gevoel van zelfvertrouwen, aandacht, macht en veiligheid, ook al is het tijdelijk. Control freaks zijn erdoor geobsedeerd. Maar wat is controle en waar hebben we eigenlijk controle over? Waarom willen we controle en wat denken we daar mee te winnen? Controle is een illusie, want we hebben alleen controle over onze vrije wil en onze vrije keus. Zelfs dat is soms nog maar de vraag.

Controle

Wat is controle

Er zijn vele soorten en definities van controle, maar het gaat hier over het individu ‘de mens’. Controle is het beheersen van iets of iemand en zorgen dat er niets gebeurt wat je niet wilt. Datgene controleren wat je niet vertrouwt en je intensief bemoeien met de dingen die je anders wilt zien. En als dat lukt, heb je het gevoel dat je controle hebt en overheerst.

Waarom wil je controle?
Een van de redenen kan onzekerheid zijn. Onzekerheid veroorzaakt angst en angst veroorzaakt stress. De angst om aan het ‘toeval’ overgeleverd te zijn en geen invloed te hebben op de omgeving en de toekomst. Mensen sluiten verzekeringen af om zich in te dekken en betalen pensioen om de toekomst veilig te stellen. Dus iemand probeert dan zoveel mogelijk controle uit te oefenen. Sommigen proberen anderen te sturen, zodat ze hopelijk doen wat zij willen. Alles om maar te voorkomen dat je niet verrast wordt en lekker kunt slapen. Control freaks willen graag overal controle over hebben en zijn erdoor geobsedeerd, want anders hebben ze geen rust.

Een andere reden kan puur egoïsme zijn. Bewust, met voorbedachte rade, alles en iedereen manipuleren voor eigen winstbejag. Het interesseert diegene dan letterlijk niet wat een ander denkt, vindt, wil of voelt. Je schuwt dan geen enkel middel om te krijgen wat je wilt. Dat kun je alleen als je geen ‘hart’ hebt, als je alles met emoties niet voelt en letterlijk over lijken gaat. In de criminaliteit zijn veel van dit soort mensen te vinden en er zijn genoeg landen waar dit in de politiek ook zo werkt of werkte, zoals in Irak met Saddam Hussein.

Soms wil iemand controle om het resultaat te bepalen. Het gaat dan om het gevoel dat je het resultaat in handen hebt en de uitkomst kunt bepalen, zoals spieken tijdens een examen. Maar niets is minder waar. Je bereikt uiteindelijk het tegenovergestelde. Je creëert precies wat je niet wilt creëren en daar zal diegene dan ook de gevolgen van moeten dragen.

Wat win je ermee?

Zelfvertrouwen, aandacht, macht en veiligheid is meestal wat iemand hoopt te bereiken met controle. Het is een overlevingsstrategie. Als iemand controle wil, wil diegene niets aan het ‘toeval’ overlaten en invloed kunnen uitoefenen op alles en iedereen, om zichzelf veilig te stellen en rust en zekerheid te creëren. Anderen kunnen denken dat diegene succesvol is en controle heeft en dat is goed voor de status en het imago, als dat al bestaat. Het streelt de ego en dat smaakt altijd naar meer. Maar het is allemaal tijdelijk.

Middelen

Als iemand controle wil krijgen, zijn er verschillende manieren om dat te proberen. Vaak wordt er een strategie gebruikt om iets voor elkaar te krijgen. Dat uit zich vervolgens in gedrag. Iemand kan manipuleren, intimideren, negeren, doorzeuren, ongeduldig worden, macht vertonen, aanvallen, slachtoffer spelen of slachtoffers maken, te lief en aardig doen, pleasen etc. Het is niet netjes, maar het levert vaak iets op waardoor diegene het blijft doen. Het streelt de ego, maar uiteindelijk houdt diegene zichzelf voor de gek.

Illusie

Controle is een illusie

Als je controle wilt, probeer je vaak iets te controleren, wat niet te controleren is. Alles wat buiten je eigen wil en keus ligt, is niet te controleren en dat zal ook nooit lukken. Je bent namelijk afhankelijk van mensen en factoren die je niet onder controle hebt. Je kunt alleen proberen invloed uit te oefenen op alles wat buiten jou als persoon ligt.


Control freaks hebben nooit rust, omdat ze nooit overal controle over hebben. Als je een control freak bent, ben je eigenlijk continu in gevecht met jezelf en met niemand anders. En als je merkt dat je geen controle hebt kunnen krijgen, dan wordt de schuld vaak ook nog bij een ander neergelegd.

Waar heb je controle over?

Om een lang verhaal kort te maken, je hebt alleen controle over je eigen ‘vrije wil’ en je eigen ’vrije keus’. En zelfs dat is soms nog maar de vraag, want er zijn ook nog eens wetten, regels, normen, waarden en principes om rekening mee te houden. Buiten dat om, is er nog meer tussen hemel en aarde wat invloed heeft, zeker als iemand een geloof aanhangt.

Elk mens heeft altijd een vrije wil en keus die is ingebouwd en gewaarborgd in de mens. Er is altijd de keuze om ergens wel of niet te zijn, iets wel of niet te doen of ergens wel of niet iets van te zeggen of mee eens te zijn. Grof gezegd, het enige wat moet is sterven. Dat geldt voor elk mens en is een feit, de rest is een keuze. En als iemand bijvoorbeeld zou zeggen: ja, maar wij hebben wetten en regels om ons aan te houden, dan is het antwoord: dat klopt, maar je hoeft hier niet te wonen, maar als je in dit land wilt wonen, dan ga je daarmee akkoord, ook al ben je het er niet mee eens. Je kunt ook ergens anders gaan wonen, waar het je wel aanstaat.

Oplossing

Controle loslaten

Je moet je eigen verleden kennen om te begrijpen hoe je nu bent. Dat betekent dat je soms je levenspad even terug moet lopen, om te kijken waar en waarom het is ontstaan. Zelfonderzoek is een van de meest rendabele dingen in je leven. Er zijn cursussen genoeg te vinden op het internet, om je te helpen bij controle loslaten:

• Spiritualiteit en zelfonderzoek
• Mindfulness
• Mediteren

Als je controle wilt, is het misschien wijs om naar jezelf kijken en jezelf de vraag te stellen waarom je zo graag controle wilt. Probeer te ontdekken welk mechanisme je gebruikt om te krijgen wat je wilt. Daarna kun je kijken naar de onderliggende angst van dat mechanisme en jezelf afvragen waarom je die angst niet wilt zien en voelen. En op het moment dat je dat gedaan hebt en het is je duidelijk welke angst eronder ligt, dan kun je er wat aan doen. Je hebt dan de keus om er op een nieuwe manier mee om te gaan, waardoor je die angst oplost. Pas dan voel je je echt vrij.

Uiteindelijk gaat het om zelfvertrouwen en zelfontwikkeling. Hoe meer je naar jezelf kijkt en jezelf leert kennen, hoe groter je zelfvertrouwen wordt. Als je zelfvertrouwen groeit door zelfonderzoek en zelfkennis, dan heb je controle niet meer nodig. Dan kun je de onderliggende angsten loslaten. Je kunt dan gaan vertrouwen op je eigen vaardigheden, je eigen kennis, mening en ‘oordeel’ en je eigen gevoel. Elk mens heeft hier een keus in en is verantwoordelijk voor zijn eigen gedrag. Als je kiest voor je pure ‘zelf’ dan kun je je angsten en controle loslaten, dan ben je pas echt vrij.

Soms is in het angstigste moment van je leven loslaten je enige redding. Totale overgave is dan het enige wat overblijft en daar zit een vrijheid in. Dan besef je dat je een vrije wil en een vrije keus hebt en dan kun je kiezen wat je wilt. Je hebt je toekomst in je eigen handen, het is aan jou wat je ermee doet.