De giframp van Wetteren

In Wetteren, een klein plaatsje in België, ontspoorde in de nacht van 4 mei 2013 een goederentrein met enkele giftige stoffen. Het incident had één dode tot gevolg. Vanwege de giftige dampen die vrijkwamen werd het gebied tot rampgebied benoemd. Hoe kan het dat de goederentrein die vanaf Kijfhoek vertrok, in Wetteren ontspoorde?

Chronologisch verloop

Vanaf Kijfhoek in Nederland vertrok de goederentrein richting Gent-Zeehaven in België. Ter hoogte van Wetteren reed de trein over een wissel heen met 87 kilometer per uur. Dat is 47 kilometer harder dan de toegestane 40 kilometer per uur. Waarschijnlijk is deze snelheid de reden geweest dat zes wagons van het spoor raakte. Twee daarvan kantelde en drie vlogen meteen in brand.

Er kwamen per direct giftige dampen van acrylonitril vrij. Acrylonitril is een kleurloze, licht ontvlambare maar extreem giftige organische vloeistof. Het wordt gebruikt in de productie van nylon, lijm en oplosmiddel. Maar naast dat ontstonden er ook ontledingsproducten. Ontledingsproducten zijn chemische reacties waarbij een chemische verbinding wordt afgebroken. De ontledingsproducten die vrij kwamen waren waterstofcyanide, stikstofoxiden en ethyn. Naast het feit dat alle drie de ontledingsproducten zeer giftig zijn is de laatste, ethyn, zeer brandbaar gas. Waarschijnlijk is hierdoor de brand zich gaan uitbreiden en haast oncontroleerbaar werd. Het duurde een aantal uur voordat het sein ‘brandmeester’ werd gegeven. Door het vele blus- en rioleringswater zijn de giftige dampen, gassen en andere stoffen opgenomen in het water. Via het rioleringsstelsel werden deze gemakkelijk verspreid over een groter gebied. Nadat dit bekend werd is het gebied tot rampgebied benoemd en daarmee ging de provinciale fase van het rampenplan in zijn werking.

Slachtoffers

Omdat het ongeluk zich voordeed in een vrij onbewoond gebied en de trein enkel en alleen werd bemand door één persoon vielen er niet veel doden. Echter, één slachtoffer moest de ramp bekoren met de dood. Er raakten 100 mensen gewond vanwege het inademen van giftige stoffen. Wat voor gevolgen het heeft gehad van het langdurig blootgesteld zijn aan deze dampen is niet bekend. In totaal werden er nog een 400 mensen uit voorzorg gecontroleerd in het ziekenhuis.

Verder verloop

De dagen na de ramp was het gebied voor ruim 2000 mensen onbewoonbaar. Zij moesten drie dagen hun huis verlaten. Een kleine honderd mensen die dichtbij het rampgebied woonden konden pas na drie weken terugkeren. Zelfs toen was er nog een minimale hoeveelheid giftige dampen in het rioolstelsel gemeten. De giframp van Wetteren, zoals deze ook wel wordt genoemd, had ook gevolgen voor land- en tuinbouw. Veel bluswater werd samen met de giftige stoffen opgenomen in de grond. Hierdoor werd tot 20 meter van het treinwrak giftige stoffen in de grond gemeten.

De opruiming

Omdat het bedrijf Infrabel niet wilde riskeren dat de wagens die de trein leeg zou pompen vast zouden komen te zitten, lieten zij eerst een verharde weg aanleggen naar het treinwrak toe. Op 12 mei was de trein volledig leeg van haar stoffen. Op 19 mei was ook het treinwrak volledig opgeruimd. De totale kosten die de ramp hebben veroorzaakt worden geschat op 3,5 miljoen euro. Op 26 mei was het spoor hersteld.

Media

Er kwamen veel vragen over de veiligheid van de bevolking. Veelal werd de vraag gesteld ‘wat als dit in een dichtbevolkt gebied, een natuurgebied of bij de haven was gebeurd?’. Dat zou veel meer gevolgen hebben dan waar het nu was gebeurd. Echter, de conclusie werd getrokken dat het spoor minder riskant is om de stoffen te vervoeren dan over de weg of andere manieren.