Consulaat, minder bevoegdheden dan ambassade

De Nederlandse staat heeft over de hele wereld meer dan 150 officiële posten waar de belangen van het land en de burgers worden vertegenwoordigd. Tot die posten behoren ambassades, consulaten en consulaten-generaal. Naast die posten telt Nederland meer dan 350 consuls-honorair die als permanente vertegenwoordigers eveneens ergens in het buitenland opkomen voor onze belangen. De consulaten hebben binnen de officiële posten minder bevoegdheden dan de ambassades. Een belangrijke functie van een consulaat is de afgifte van paspoorten.

Diensten van een consulaat

De hoogste posten zijn de ambassades met daarna de consulaten en andere vertegenwoordigingen. Een consulaat is evenals een ambassade een organisatie die een bepaald land vertegenwoordigt in een ander land, hoofdzakelijk ten behoeve van de eigen burgers die in dat andere land zijn gevestigd, maar heeft beperktere bevoegdheden. De werkzaamheden van een consulaat betreffen voornamelijk de afgifte van reisdocumenten zoals paspoorten voor de burgers van het eigen land die in het andere land zijn gevestigd en visa voor de burgers van het gastland. Daarnaast levert een consulaat diverse diensten, op het gebied van:

• Burgerlijke stand (huwelijk, echtscheiding, geboorte, overlijden)
• Consulaire verklaringen
• Hulp bij vervoer van stoffelijke overschotten
• Identiteitsbewijzen
• Informatie voor bedrijven
• Nooddocumenten
• Personenrecht en familierecht
• Rijbewijzen
• Voorlichting over wetgeving

Consulaten ook in handelssteden en havensteden

Een consulaat valt onder het ministerie van buitenlandse zaken van het land dat vertegenwoordigd wordt en heeft aan het hoofd een consul welke een lagere rang is dan een ambassadeur die de leiding heeft van een ambassade. Een consul is eigenlijk ook geen diplomaat zoals een ambassadeur maar wordt daar meestal wel tot gerekend. De bevoegdheden van consuls zijn vastgelegd in het Verdrag van Wenen inzake consulair verkeer (1963). Terwijl ambassades vrijwel altijd in de hoofdstad van een bepaald land zijn gevestigd kunnen consulaten ook gevestigd zijn in grote handelssteden en havensteden.

Meerdere consulaten onder een consulaat-generaal

Er kunnen in grotere landen ook meerdere consulaten van een bepaald land verspreid zijn gevestigd terwijl er slechts één ambassade kan zijn. Als er meerdere consulaten zijn vallen die vaak onder een zogenaamd consulaat-generaal met een consul-generaal aan het hoofd. Zo heeft Nederland in de Verenigde Staten onder meer consulaten-generaal in grote steden als Chicago, Miami, New York en San Francisco. Ook in onze buurlanden België en Duitsland heeft Nederland consulaten-generaal.

Geen diplomatieke post

Evenals aan de Nederlandse ambassades kan ook aan de consulaten hulp gevraagd worden bij problemen in het buitenland. Consulaire hulp kan overigens wel geld kosten. Nederland heeft in bijna alle landen op de wereld een ambassade of consulaat. Mocht er echter in een bepaald land geen diplomatieke post zijn dan kan altijd hulp worden gezocht bij de posten van een ander EU-land dat wel vertegenwoordigd is.

Consul-honorair met groot netwerk

Een aantal kleinere consulaten in de Verenigde Staten wordt geleid door een consul-honorair. Een consul-honorair of ereconsul kan een gewone burger zijn van het land waar het consulaat is gevestigd en wordt vaak aangesteld vanwege het grote netwerk dat hij heeft. Een dergelijke functionaris is dikwijls een zakenman die naast zijn werkzaamheden de belangen van Nederland in een bepaald gebied behartigd.

Adviezen voor zakenlieden

Een consul-honorair spreekt niet altijd Nederlands en is meestal geen Nederlands staatsburger. In totaal zijn er meer dan 350 consuls-honorair die ergens in het buitenland opkomen voor onze belangen. Een consul-honorair verleent diplomatieke diensten maar geeft vooral adviezen aan bedrijven en burgers die zaken willen doen in het land dat hij vertegenwoordigd. Zo zijn in Nederland een aantal consuls-honorair van België gevestigd in de steden Groningen, Maastricht, Nijmegen, Roosendaal, Rotterdam, Terneuzen, Vlissingen, en in Willemstad op Curaçao.

Lees verder

• Ambassade, vertegenwoordiging van staat en koning