Ambassade, vertegenwoordiging van staat en koning

De term ambassade staat voor twee betekenissen. De ene betekenis betreft de gezamenlijke diplomatieke vertegenwoordigers van een staat en de tweede betekenis van ambassade is het gebouw van die diplomatieke vertegenwoordiging. De ambassade wordt geleid door een ambassadeur die in zijn functie het staatshoofd vertegenwoordigt. Ambassades staan er voor bekend dat de vertegenwoordigers diplomatiek optreden en omzichtig en tactvol communiceren.

Koning in buitenland vertegenwoordigd door ambassadeur in gastland

De ambassadeur is verantwoordelijk voor de onderhandelingen, communicatie en culturele uitwisseling tussen zijn land en het gastland. Een ambassadeur vertegenwoordigt in functie het staatshoofd. Tevens is de ambassade een aanspreekpunt voor burgers van het thuisland die in het gastland verblijven.

Omzichtig en tactvol optreden door diplomatieke vertegenwoordigers

Diplomatieke vertegenwoordigers, die in een ambassade werkzaam zijn, zijn deskundigen zoals de ambassadeur (de hoogste in rang) en de ambtenaren (zijn medewerkers). Die functionarissen voeren op diplomatieke wijze staatsonderhandelingen. Een diplomatieke wijze gaat gepaard met een omzichtig en tactvol optreden.

Onschendbaarheid

Een ambassade, in de zin van een gebouw, bevindt zich meestal in de stad waar ook de regering van het betreffende gastland zetelt. Zo bevinden zich in Nederland diverse ambassades van andere landen in Den Haag en in België in Brussel. Naast een ambassade hebben sommige landen soms ook een of meer consulaten in het gastland. Het terrein waarop de ambassade en de residentie van de ambassadeur staan genieten onschendbaarheid. In tegenstelling tot wat wel eens wordt gedacht is het terrein geen grondgebied van het thuisland van de ambassadeur maar van het gastland. Het gebied mag echter pas worden betreden als de ambassadeur daar toestemming voor geeft.

Ambassades, doelwit voor aanslagen

Ambassades hebben een duidelijke politieke functie en zijn daardoor vaak doelwit voor demonstranten en terroristische aanslagplegers. Een voorbeeld hiervan zijn de aanslagen op de ambassades in Denemarken, Libanon en Syrië nadat in het Deense dagblad Jyllands-Posten cartoons waren verschenen over Mohammed. Het dagblad publiceerde op 30 september 2005 een serie van twaalf satirische politieke spotprenten, getekend door Kurt Westergaard, met afbeeldingen van de profeet Mohammed of die betrekking hadden op Mohammed of de islam.

Gezantschappen

Voorlopers van de Nederlandse ambassades waren gezantschappen ook wel legaties genoemd. Deze gezantschappen bestonden tot 1940 en vertegenwoordigden Nederland in het buitenland. De gezantschappen in Londen en Washington werden in 1942 verheven tot ambassade wat later met alle legaties het geval was.

Voorheen alleen grote landen

Nog langer geleden, namelijk vóór de eerste wereldoorlog, hadden alleen de grote landen een ambassade. Kleinere landen zoals ook Nederland en België beschikten over gezanten, gevolmachtigde ministers en consul-generaals die als diplomatieke vertegenwoordigers optraden. Grote landen hielden zich aan die regeling omdat zij anders verplicht waren ook in elk klein land een ambassadeur aan te stellen. Op den duur werden echter alle vertegenwoordigers opgewaardeerd tot ambassadeur.

Zowel mannen als vrouwen

De functie van ambassadeur staat open voor zowel mannen als vrouwen en valt onder de minister van buitenlandse zaken. De term ambassadrice is echter niet van toepassing op een vrouwelijke ambassadeur. Met ambassadrice wordt de echtgenote van een ambassadeur bedoeld. Een vrouwelijke ambassadeur heet ambassadeur.

Ambassadeur terugroepen

Om een sterke symboliek en afkeuring te bereiken ten opzichte van het gastland kan een land zijn ambassadeur terugroepen. Dit gebeurt als naar het oordeel van een land het gastland iets heeft gedaan dat onacceptabel wordt geacht of als de relaties tussen de twee landen zeer verslechterd is door een voorval of een politieke situatie.

Ambassadeur op het matje

Ook kan een ambassadeur “op het matje worden geroepen” om zich namens zijn land te verantwoorden voor de daden of uitspraken van zijn land. Indien de ambassadeur zichzelf zodanig heeft gedragen dat dit onacceptabel is voor het gastland kan deze naar zijn land worden teruggestuurd.

Voor goede doelen

Overigens wordt de term ambassadeur niet alleen gebruikt voor een leider van de ambassade maar ook voor een speciale vertegenwoordiger van een groep of organisatie. In de regel gaat het daarbij om groepen of organisaties voor goede doelen. De ambassadeur is dan vaak een bekende persoon die in staat is om het goede doel te promoten. Enkele bekende ambassadeurs voor Unicef waren of zijn Audrey Hepburn, Danny Kaye, Paul van Vliet, Peter Ustinov en Shakira en voor War Child is dat Marco Borsato. Veelal worden prominente personen zoals bijvoorbeeld ook leden van het koninklijk huis aangezocht als ambassadeur voor goede doelen.

Lees verder

• Consulaat, minder bevoegdheden dan ambassade
• Visum op tijd aanvragen