De doodskisttherapie: bizar of waardevol?

De kunst van het leven beheersen door er eerst afscheid van te nemen. Documentairemaakster Stine Jensen ging de confrontatie met haar grootste angst aan en volgde in 2016 een doodskisttherapie in Zuid-Korea. Tijdens de cursus moet Stine een afscheidsbrief schrijven en neemt ze afscheid van zichzelf. Gelegen in de kist laat Stine alle levensfasen aan zich voorbij gaan, stelt ze zichzelf de vraag waar ze spijt van heeft en wat ze wil gaan doen als ze "herboren" is. De doodskisttherapie is bizar en voor iemand met claustrofobie zeker niet aan te raden, maar de cursus laat mensen ook nadenken over hun leven.

De dood overkomt je

De dood komt meestal onverwacht, sommige mensen zien de dood als een vijand, anderen verwelkomen de dood als een goede vriend. Opvoeding, levenservaring en je eigen opvattingen hebben alles te maken met hoe iemand tegen de dood aankijkt.

Het staat vast dat alle mensen doodgaan, maar iedereen heeft een andere voorstelling van de dood. De een heeft de hemel of het hiernamaals voor ogen waar je terecht komt als je een goed leven hebt geleid, de ander ziet sterven als een overgangsfase, soms in de vorm van een tunnel die je naar het licht voert, weer een ander denkt dat het na dit leven is afgelopen en er daarna niets meer komt.

Angst voor de dood

Voor zover we weten zijn wij mensen de enige soort die er zich bewust van is dat het leven eindig is en we eens zullen sterven.
De meeste mensen zijn bang voor de dood en vermijden het onderwerp zoveel mogelijk. Als je kijkt op welke momenten je bang bent en welke gedachten je daarbij hebt, zul je merken dat je emoties veroorzaakt worden door de gedachten die je hebt over de betreffende gebeurtenis en onze gevoelens en gedragingen bepaald worden door hoe we denken. Dit is de kern van RET (Rationeel Emotieve Training), een therapie die in de jaren vijftig werd ontwikkeld door Albert Ellis. Dit inzicht is bepaald niet nieuw, de filosoof Epictetus die leefde in de eerste eeuw na Chr. kwam al tot dezelfde conclusie.

Oerangst

Je kunt je vrees wegduwen, maar je kunt jezelf ook aanleren om je onlustgevoelens op te zoeken. Angst uit de weg gaan zal je niet lukken, uiteindelijk zullen jouw angsten zo groot worden dat ze je gaan beheersen. Soms kan het nuttig zijn om angstig te zijn, het kan je beschermen tegen dreigend gevaar. Bij het zien van gevaar vertelt je instinct je om te vluchten of te vechten, een zogenaamde oerangst, waarbij onze hersenen reageren op een bedreigende situatie.

Sterven is een stukje levenskunst

In Zuid-Korea neemt men het leven zeer serieus, elke minuut is ingepland en voor genieten is weinig tijd. Maar volgens therapeut Kiho Kim kun je de kunst van het leven pas beheersen, als je er eerst afscheid van neemt. Hij geeft een cursus doodgaan, die in Zuid-Korea vaak wordt voorgeschreven aan suïcidale mensen. Hoe vreemd het ook klinkt, de doodskisttherapie blijkt uitstekend te werken als anti-zelfmoordtherapie. De therapie is een soort van begrafenisdienst voor mensen om te zien hoe ze in het leven staan, waar ze voor leven en waar ze trots op zijn.

Stine Jensen

Stine Jensen is een documentairemaakster, filosofe en publiciste. Ze woont en werkt in Nederland en bezit de Deense nationaliteit. Stine gaat de confrontatie met haar grootste angst aan en reist in 2016 naar Zuid-Korea om daar de cursus doodgaan te volgen onder leiding van therapeut Kiho Kim. Andermans dood is al moeilijk genoeg, laat staan als je na moet gaan denken over je eigen dood. Kun je jezelf überhaupt voorbereiden op je eigen overlijden en is het mogelijk om de vrees voor de dood te overwinnen?

Kübler Ross

Elisabeth Kübler Ross, die bekend werd om haar baanbrekend werk voor stervensbegeleiding en rouwverwerking, zegt hierover het volgende: "Het is noodzakelijk de dood onder ogen te zien, willen we hem kunnen begrijpen en aanvaarden als iets dat bij het leven hoort".

Afscheid nemen om herboren te worden

Tijdens de cursus neemt Stine afscheid van de mensen uit haar naaste omgeving, mensen die voor haar belangrijk zijn, zoals haar dochtertje. Afscheid nemen van haar kind is het allerergste dat Stine zich voor kan stellen. Ze schrijft een afscheidsbrief aan al haar geliefden die ze later hardop voor moet lezen. Dit voorlezen maakt veel bij haar los, ze ervaart gevoelens van vrees, dankbaarheid, verdriet en liefde. Daarna is het voor haar tijd om zich te concentreren om te sterven en neemt ze afscheid van zichzelf. Gekleed in een lijkwade stapt Stine in haar doodskist en nadat ze is gaan liggen worden haar handen en voeten vastgebonden. De kist wordt vervolgens dichtgemaakt en krijgt Stine de gelegenheid om alle levensfasen nog een keer aan zich voorbij te laten gaan. Ook moet ze zichzelf de vraag stellen waar ze spijt van heeft en welke dingen ze wil gaan doen als ze "herboren" is. Het spreekt voor zich dat Stine na de begrafenisceremonie behoorlijk aangeslagen en opgelucht is.

Doodskisttherapie bizar en waardevol

Stine Jensen heeft de cursus als waardevol ervaren. Ze is gaan nadenken over het leven en waar het nou echt om gaat. Leren sterven is volgens haar leren hoe te leven, waarbij je afstand doet van oude patronen zodat er ruimte ontstaat voor het nieuwe en je meer tijd neemt voor wat echt belangrijk is. In Nederland kun je ook cursussen doodgaan volgen, vooralsnog zonder doodskist en begrafenisceremonie. En als je een cursus doodgaan te confronterend vindt, kun je uiteraard ook boeken over dood en sterven lezen.

Niet iedereen zal het aankunnen om een dergelijke therapie te volgen zoals die wordt gegeven in Zuid-Korea, voor mensen met claustrofobie zou de cursus zeer bedreigend kunnen zijn en is daarom niet aan te raden. De therapie is weliswaar bizar maar laat mensen ook nadenken over hun leven en wat echt belangrijk is.