De mystieke Nostradamus: zijn werkmethoden

De belangstelling voor de profeet uit de Renaissance Nostradamus groeit bij elke wereld omvattende calamiteit. Hoe vaker er verzen worden gevonden die 'helemaal raak' zijn, hoe vaker men zich afvraagt hoe hij het eigenlijk 'deed.' Een zoektocht door de geheimzinnige keuken van Nostradamus, waarin meer wordt prijsgegeven dan altijd werd verondersteld.

De profeet van de Renaissance 1503-1566

• Renaissance betekent letterlijk hergeboorte.
• De Renaissance in Europa is een culturele beweging die wordt begrensd door de Middeleeuwen (tot ongeveer 1500AD) en de 17e eeuw.
• Als een culturele beweging bestaat de Renaissance onder andere uit een heropleving van bestudering en toepassing van de bronnen uit de Klassieken (Griekse geschriften over filosofie, wetenschap en mythologie.) Nostradamus maakt graag gebruik van de Klassieken in zijn verzen.
• De Renaissance is een tijd waarin oude dogma's een nieuw jasje lijken te krijgen. De mens luistert niet altijd meer volgzaam naar wat hen wordt gedicteerd door de hoge kerkelijke authoriteiten. Nostradamus staat aan het begin hiervan. Vrees voor zijn leven, hij werd verscheidene keren ondervraagd door de Inquisitie tussen 1535 en 1539 maken wel dat hij zich uitslooft om de kerk naar de mond te praten.
• Nostradamus pretendeert dat hij zijn wetenschap van de toekomst vooral put uit het gebruik maken van astrologische waarnemingen. Hij had in Avignon een opleiding tot arts gevolgd. In zijn tijd was het heel normaal om gebruik te maken van horoscopen e.d. voor de diagnosticering van ziekten en zelfs de te gebruiken medicatie. Hoewel het bedrijven van astrologie door de eeuwen heen vaker als bedenkelijk werd gezien dan niet, had hij wat dat betreft blijkbaar de tijdsomstandigheden mee.
• Doordat Nostradamus enkele zeer geslaagde voorspellingen deed aan Catharina de Medici (1519-1589), jarenlang koningin van de Fransen (van 1547 tot 1559 en verder een kracht achter de troon van haar kinderen) vond hij in haar zijn beschermvrouwe en dat heeft zeer zeker geleid tot zijn gigantische populariteit in de jaren vijftig van zijn leven.
• Nostradamus' ideeën over hygiëne en gezondheid, hij dwong zijn omvanrijke familie zich vaak te wassen, zijn huis was brandschoon, er werd alleen zuiver bronwater gedronken en hij dwong de familie tot het eten van bijvoorbeeld rozebottels, een grote bron van vitamine C etc waren buitengewoon revolutionair te noemen en zeker niet in de geest van de Middelleeuwen. Zijn vrouw en vele kinderen waren nooit ziek en bereikten alle een hoge leeftijd.

Nostradamus is beroemd geworden om zijn profetiën die, hoewel vele bijna onleesbaar zijn door de vele coderingen die hij heeft gebruikt, toch hun plaats in de tijd schijnen te vinden en begrepen worden. Dat impliceert 'hindsight' (ontdekking als het evenement al plaats heeft gevonden.)
Nostradamus maakt voor zijn profetiën gebruik van

• niet-rijmende verzen die af en toe bijzonder cryptisch zijn,
• uit zijn almanakken en
• Centuries: Een boek met meer dan 10x in 100 gedeelde profetische verzen.
• Ook schreef hij talrijke brieven. Zijn bekendste brief is de Brief aan Cesar, zijn drie maanden oude zoon.

De Mystieke Nostradamus

Alhoewel Nostradamus vooral stelt dat zijn profetiën stammen uit de bestudering van 'de hemel en diens bewegingen' (Brief aan Cesar) is het al direkt duidelijk dat dat niet de enige bron is van zijn voorspellende inspiraties:
Nostradamus begint zijn eerste boekje met honderd voorspellingen met de volgende woorden:

I.I Alleen gezeten in de nacht, in stilte bestuderend
leunend alleen op de bronzen driepoot
wachtend op dat gene waarin niet vergeefs wordt geloofd

In dit eerste vers geeft Nostradamus verschillende dingen aan:

• Hij moet helemaal alleen zijn.
• Hij zoekt 's nachts contact met de goddelijke 'inspiratie.'
• Hij maakt voor zijn inspiratie gebruik van een driepoot die gevuld is met vloeistof.
• Vele schrijvers geven aan dat ze denken dat er water in de schaal van de driepoot zit, maar een uitleg van de Neo-Platiaan Iamblichus doet anders vermoeden. Iambichus maakt gebruik van speciale vloeistoffen en geuren.
• Het is waarschijnlijk dat het hier een driepoot verwarmd met kooltjes of houtskool betreft.
• Met of zonder het gebruik van stimulerende middelen of bijvoorbeeld kruiden in de vloeistof kijkt hij in de vloeistof,
• totdat hij denkt dat beelden van de toekomst aan hem worden geopenbaard.
• Er is een stroming van schrijvers die dit vers interpreteert als zou Nostradamus gezeten zijn op de driepoot die hallucinerende gassen uitstoot, zodat hij de driepoot gebruikt als het Orakel van Delphi. Het probleem hierbij is dat hij dan hulp nodig zou hebben van iemand om op te schrijven wat hij uit in zijn trance. Nostradamus geeft echter duidelijk aan dat hij alleen werkt.

Zoals vaak gebeurde in de Renaissance werd in 1547 een boek (her)uitgegeven van de Neo-Platonist Iambichus, die de driepoot methode met een schaal gevuld met vloeistof als manier van toekomst-voorspelling beschrijft. Men neemt aan dat Nostradamus dit boek heeft gelezen en de 'manier van Iambichus' uitprobeerde om in de toekomst te kunnen zien.
Zo'n manier van inkering (trance) om tot voorspellingen te komen lijkt bijzonder op het gebruik van een kristallen bol. De kristallen bol dient meer voor het in trance geraken van het medium dan dat er daadwerkelijk visionele indrukken optreden. (In de tijd van Nostradamus was het vervaardigen van een glazen bol uiteraard uit den boze, alhoewel het zeer goed mogelijk was om zoiets te laten maken door een Venetiaanse glaswerker). Deze zogenaamde 'spiegel methode' tot voorspelling is een uitvloeisel van de druïden en magiërs methode om in een heilige bron of in water te staren en moet vele millenia oud zijn.

1.2.De staf in mijn armen (Branches) wordt
in het midden van de driepoot gebracht.
De rimpeling komt, bevochtigt de rand van het kleed en de voet
Angst en beven van mijn handen als een stem weerklinkt
Goddelijke schittering: de god is nabij.

• In het tweede kwatrein beschrijft Nostradamus wat er verder gebeurt.
• Voor 'armen' (in het Frans: bras) gebruikt hij het woord 'Branches'. Verondersteld wordt dat hij daarmee verwijst naar de profetes van Branchus, de profetes van Apollo in de klassieke tijd, die haar kleed en voet bevochtigde alvorens te profeteren.
• De staf die hij naar het midden van de driepoot brengt zou een kruishout of een pendel kunnen zijn.
• Het is goed mogelijk dat de vloeistof de pendel naar letters doet bewegen die op de rand van de bronzen schaal zijn aangebracht.
• Hij voelt angst 'als er een stem weerklinkt': dit geeft aan dat hij niet alleen helderziend was, maar ook helderhorend. Dit gebeurt vaker bij mediums die bezig zijn met een voorspellingsmethode, het is vaak alsof een stem ze instrueert bij de voorspellingen.
• Aan de andere kant is het duidelijk dat hij zich indekt tegen kerkelijke bezwaren tegen zijn manier van toekomst-voorspellingen: in de Bijbel zijn de profeten, die Gods stem hoorden legio. (Bijvoorbeeld de roeping van Samuel: 1.Sam. 3:4.) Hij pretendeert dus dat hij zijn profetiën 'ingegeven krijgt' van God door diens stem of diens gegeven visioenen.
• Het is een klein uitglijdertje dat hij het heeft over 'de god'. Hij spreekt hier duidelijk niet over Jahwe, de God van de Christenen. Het geeft aan dat hij gelooft in 'mindere goden' (geesten, engelen, duivels? Zie ook mijn artikel over 'Contact met geesten'.)
• Nostradamus werkte helemaal alleen. Ook al had hij in later jaren een assistent: Jean de Chavigny, zoon van de burgemeester van Beaune, hij weigerde gebruik te naken van diens diensten als hij in de bovenste kamer van zijn huis aan zijn profetiën werkte.
• De manier van voorspellen, met een pendel over vloeistof en letters impliceerde wel optekening en onder de omstandigheden is het duidelijk dat hij het zelf moest doen. De angst die hij voelde als de godheid nabij was kan dan wel verklaren dat zijn hand beefde omdat hij zelf zijn bevindingen moest optekenen. Waarschijnlijk verklaart dat latere verschrijvingen.

Nostradamus' heimelijkheid

• In zijn Brief aan Cesar geeft hij vooral aan, dat hij zichzelf te eenvoudig noemt om een profeet te zijn. Dat lijkt op bescheidenheid, maar het is duidelijk dat hij de kerk niet voor het hoofd durft te stoten om zich in de rij van de grote profeten Elia, Elisa, Jeremia etc te scharen.
• Aan de ander kant neemt hij het woord 'profeet' in de mond om zich voor de kerk te legitimeren: profeten bestonden en hij zou er ook weleens één kunnen zijn. Hij is uiteraard liever profeet dan bijvoorbeeld magiër. Die werden door de Inquisitie op de brandstapel gezet.
• De verzen 1 en 2 in zijn eerste Centurie zijn voor allerlei uitleg verklaarbaar. Gelukkig gingen de kerkelijke authoriteiten voorbij aan de (heidense) interpretatie van deze verzen.
• In zijn Brief aan Cesar schrijft hij expliciet en voor iedereen zichtbaar dat hij 'niet is geinspireerd door alcoholische drank of door betoveringen maar door astrologische zekerheden': voorspellingen gedaan door middel van de goddelijke wil alleen (hij gebruikt hier weer niet 'goddellijk' met een hoofdletter!) en de geest van de profetie in het bijzonder.'
• Toch schrijft Iamblichus dat 'sommigen hun goddelijke inspiratie halen uit de duisternis, bepaalde medicinale vloeistoffen (potions), zingen, magische getallen, door middel van de zon of andere hemelse lichten.' Dat lijkt uiteraard in de verste verte niet op 'onschuldige astrologie.'

Over de werkmethoden van Nostradamus

• Nostradamus was een serieus astroloog. In zijn testament bevondt zich een astrolabe, een werktuig van astrologen om hun berekeningen te vergemakkelijken. Het is mogelijk om voorspellingen te doen via de zogenaamde Horary astrologie, een zeer specifieke tak van astrologie die door de 'echte' astrologen vanwege de voorspellende elementen niet altijd serieus wordt genomen.
• Hij maakte duidelijk gebruik van een manier van pendelen om met 'de godheid' te spreken.
• Het is zeer waarschijnlijk dat hij werkte met trance-geïnduceerde middelen om de toekomst te zien.
• Ook is het mogelijk dat hij voor de jaartallen werkte met water in een bol of schaal waarbij hij gebruik maakte van telling door middel van het aantal aanrakingen tegen de rand van een pendelachtig voorwerp. Dit systeem vereist bijzonder veel geduld.
• Indien men kijkt naar het aantal verzen in zijn Centuries, dan verkreeg hij eens per nacht maximaal zijn voorspellingen.
• Het mag duidelijk zijn dat hij voor het goede slagen van zijn gesprekken met 'de godheid' toch behept moest zijn geweest met een behoorlijke dosis helderziendheid en helderhorendheid.

Lees verder

• Nostradamus en de rampen in Japan 2011
• Nostradamus en het einde van de wereld
• Nostradamus en Libië
• Nostradamus, geloof en Islam