Grenzen bij professioneel handelen

Bij professioneel handelen worden de grenzen bepaald door de wet, instellingsregels, je beroepsgroep en je persoonlijke grenzen. Maar wat zijn grenzen nou eigenlijk?

Wet

In de wet staan regels opgenomen over allerlei onderwerpen. Voorbeelden van onderwerpen die opgenomen zijn in de wet:

• Ethiek
• Arbeidswetten
• Milieuwetgeving
• Arbeidsomgeving
• Arbeidsomstandigheden
• Medezeggenschap

Instellingsregels en protocollen

De instellingsregels en protocollen gelden in de organisatie waarin je werkt. Ze worden bepaald door je arbeidsovereenkomst en je functieomschrijving. Hierbij zijn ook de visie, doelstelling en de mogelijkheden van de organisatie belangrijk.

Beroepsgroep

De beroepsgroep is de groep waar je mee werkt en waar je mee te maken krijgt. Zo krijg je vaak te maken met de beroepsvereniging, het beroepsprofiel en de beroepsethiek. De beroepsethiek is afhankelijk van de groep waar je mee werkt.

Persoonlijke grenzen

Als er in de wet of in protocollen en instellingsregels niet vastgelegd is hoe je in een bepaalde situatie moet handelen, kun je de eigen persoonlijke grenzen erin betrekken. Er is altijd nog het eigen initiatief dat je kan toepassen. Nergens staat precies omschreven wat je moet zeggen of hoe je moet reageren op vragen van cliënten of hoe je welke humor gebruikt, daarom is het heel belangrijk dat je kan improviseren.

Privacy

In het professionele handelen is privacy ook belangrijk. Het is iets dat je moet beschermen voor de cliënt. Privacy bescherming word geregeld door het volgende:

• Wetgeving
• Instellingsregels
• Beroepsgroep
• Persoonlijke waarden en normen

Wetgeving

Als het om privacybescherming gaat zijn er twee wetten:

• Wetboek van strafrecht (artikel 272)
• Uitvoeringswet Algemene verordening gegevensbescherming (UAVG)

Wetboek van strafrecht

In artikel 272 staat dat iedereen in de branche of sector waarin hij werkt, verplicht is alles geheim te houden wat bij de functie als vertrouwelijk word beschouwd. Dit heet de geheimhoudingsplicht.

Uitvoeringswet Algemene verordening gegevensbescherming

Dit is de wet waarin beschreven staat wie welke informatie over personen mag registreren. Deze wet verplicht houders van deze persoonlijke informatie om een plan op te stellen waarin staat wie degene is die de informatie op mag slaan en wijzigen, wie toegang krijgt tot deze informatie en hoe iemand kan controleren hoe hij geregistreerd staat.

Instellingsregels

Dit is vaak een aanvulling op de wetgeving. In de instellingsregels is een privacyreglement opgenomen voor hoe en wanneer cliënten inzage hebben in hun eigen gegevens. Hier hoort de geheimhoudingsplicht ook weer bij.

Wat als je je niet aan de geheimhoudingplicht houd?

Als je je niet aan de geheimhoudingsplicht houd, kan dit grote gevolgen hebben. Je kunt strafrechtelijk vervolgt worden op basis van artikel 272 of je loopt het risico dat je arbeidsovereenkomst per direct beëindigt word.

Beroepsgroep

In het welzijnswerk en in de zorg zijn vaak eigen afspraken gemaakt als het gaat om privacy en om geheimhoudingsplicht. Deze afspraken zijn opgenomen in de beroepscode van de instelling waar je werkt.

Persoonlijke waarden en normen

Het is natuurlijk onmogelijk om overal regels voor te maken. Er zullen zich altijd wel situaties blijven voordoen waarvoor de wet, de instelling of je beroepscode geen regels heeft.

Wanneer is iets vertrouwelijk?

Je mag best over situaties praten die op je werk zijn gebeurd, als je maar geen namen noemt. Soms kan zelfs dit niet. Als je in de omgeving bent waarin je werkplek wel eens bekend zou kunnen zijn moet goed nadenken over wat je wel en niet verteld.

Lees verder

• Macht en afhankelijkheid
• Zelfvertrouwen stimuleren
• Observeren met het stappenplan