Wereldbevolking: hoeveel mensen passen er op de aarde?

De wereldbevolking is met de tijd gestaag geroeid tot inmiddels meer dan zeven miljard personen. Aan de continue groei zit uiteraard een plafond, welke door verschillende maatschappelijke aspecten worden afgebakend. Denk aan armoede, ziekten, ruimtegebrek, voeding en water. Hoeveel mensen passen er feitelijk op deze planeet en wat zijn de groeibelemmerende factoren waar we momenteel last van hebben?

Maximale wereldbevolking, populatie aarde

• Volgepakt en populatie aarde
• Balans tussen bebouwing en natuur
• Voldoende voeding en water
• Aantal mensen en vervuilingsprobleem
• Schone energie
• Toenemende kans op uitbraak ernstige ziekten
• Kritische balans wereldbevolking

Volgepakt en populatie aarde

De wereld is groot en is zeker nog lang niet geheel vol gebouwd. De complete landmassa bedraagt circa 145 miljoen vierkante kilometer (incl. Antarctica) met daarop 7,8 miljard inwoners (2020 lit.7). Oftewel er wonen gemiddeld 53,8 personen per vierkante kilometer (lit.1,7) oppervlak. Het land met de meeste inwoners is het stadstaatje Macau (reeds aan China overgedragen door Portugal). Het heeft een gemiddelde inwonertal van 21.645 personen per vierkante kilometer (lit.2,3,8). Wereldwijd kan het aantal inwoners dus behoorlijk worden opgekrikt, zodat er maximaal 3.138 miljard inwoners op kunnen. Uiteraard is dat onbegonnen werk en zijn er vele factoren, welke ervoor zorgen dat het onmogelijk is. Denk alleen al aan zuurstof, water, voeding en ziekten. Welke factoren spelen mee bij het behalen van het maximale inwonertal en wat zijn de redenen om aan te nemen dat het kritische niveau al bijna is bereikt?

Balans tussen bebouwing en natuur

Leefbaarheid wordt voor een deel bepaald door hoeveel natuur aanwezig is, afgezet tegen de hoeveelheid bebouwing. De mens moet tot rust komen en dat gaat slecht indien men continu is omringd door beton. Natuur is daarnaast van wezenlijk belang voor een schoon klimaat. Zeker bomen nemen grote hoeveelheden kooldioxide op en stoten zuurstof uit. De Amazone in Brazilië maar ook de tropische regenwouden vormen een noodzakelijke motor voor de aanmaak van zuurstof. Zonder bomen kan de mens als het ware niet leven. Probleem is dat mensen ook hout in grote hoeveelheden verbruiken voor de aankleding van hun woning en als brandstof. Massale houtkap zorgt ervoor dat het groene hart van de wereld in sneltreinvaart wordt uitgeschakeld. Ruimte maken voor bebouwing - of ander grondgebruik zoals grondstofdelving - door bomen te kappen werkt dus averechts.

Voldoende voeding en water

Voedsel bestaat voornamelijk uit fruit, groente, vlees en vis. Om dit te verkrijgen dient een groot deel van het beschikbare landoppervlak te worden gebruiken voor landbouw, akkerbouw, teelt en veehouderij. Alle monden op de wereld moeten namelijk goed worden gevoed. Van alle mensen wereldwijd leven er circa 2,5 miljard (35%) een armoedig bestaan, waarvan 1,4 miljard (19,5%) in zeer extreme armoede leven. Jaarlijks sterven 2,6 miljoen kinderen aan ondervoeding en/ of ziekten (lit.4). Dit is uiteraard zeer schrijnend! Aanvullend vormt water een groot probleem. Extreme droogte - ook aan het veranderende klimaat te wijten - zorgt voor ernstige watertekorten. Het menselijke lichaam bestaat voor een groot deel uit water en kan er dus niet langdurig zonder zitten. Water is in sommige delen van de wereld een schaarste goed, waar veel geld voor wordt betaald. Er wordt door velen ook gesteld, dat het blauwe goud in de nabije toekomst de volgende wereldoorlog kan veroorzaken (lit.5).

Aantal mensen en vervuilingsprobleem

Des te meer mensen op de aarde aanwezig zijn, des te meer afval er wordt geproduceerd. Ondanks dat in de westerse wereld afval grootschalig wordt gerecycled, is dat voor een groot deel van de wereld nog steeds niet het geval. Scheiden van afval, hergebruik, onttrekken van noodzakelijke grondstoffen en het opwekken van schone energie zijn essentieel om een duurzame maatschappij te verkrijgen. Al het materiaal dat onder de noemer afval komt, moet indien mogelijk honderd procent worden hergebruikt. Dit is ook noodzakelijk, omdat de aarde uitgeput raakt. Noodzakelijke gedolven grondstoffen zijn schaars, terwijl vervangende materialen nog niet volop beschikbaar zijn.

Schone energie

Naast energie uit afval, is het ook van belang om schone energie op te wekken. Kolencentrales vormen een ernstige bedreiging voor het milieu als ook de ozonlaag. De uitstoot van broeikasgassen neemt nog steeds toe. Ondanks verbeteringen in de westerse wereld valt dit te verklaren door de toenemende uitstoot in ontwikkelingslanden als ook in China. De nadruk moet dan ook worden gelegd op schone energie. Zonnepanelen, windmolenparken of vergassingsinstallaties vormen de enige manier om adequaat aan duurzame energie-opwekking te werken. Wind en zonnestraling zijn namelijk gratis. Het vergt slechts een investering om afdoende mogelijkheden, daarvoor te verkrijgen. Ook kan men de regelgeving aanpassen, zodat bij nieuwbouw verplicht zonnepanelen worden aangebracht. Qua investeringen in duurzame energie loopt Duitsland voorop, terwijl Nederland met 8,6% hernieuwbare energie (2019 lit.9) de gestelde doelstelling voor 2020 niet heeft behaald. In 2020 moet 14% van alle energie duurzaam zijn (lit.6). Het energieverbruik is momenteel reeds problematisch en leidt tot uiteenlopende problemen. Wil de populatie aanzienlijk groeien, dan moeten de duurzame capaciteiten stevig groeien terwijl het energieverbruik naar verhouding daalt. Let wel ondanks dat dammen ons van duurzame energie voorzien, veroorzaakt het elders droogte en watertekorten. De methode van energiewinning heeft in zekere zin altijd gevolgen!

Toenemende kans op uitbraak ernstige ziekten

De geschiedenis leert dat de wereld van tijd tot tijd wordt overspoeld met ingrijpende ziekten. Denk aan de zwarte dood (1346-1351), waaraan circa 75 tot 100 miljoen mensen wereldwijd zijn gestorven. Meer recent gaat het om SARS, het Ebolavirus of Covid19. In 2013-2014 vond er een ernstige Ebola-uitbraak in Afrika plaats, waarna ook elders op de wereld gevallen zijn geïdentificeerd. Dergelijke ziekten hebben de mogelijkheid om exponentieel om zich heen te grijpen, waardoor potentieel vele miljoenen de dood kunnen vinden. Naarmate het aantal mensen groeit neemt de kans op uitbraak van ernstige ziekten ook toe. Het kan aanleiding zijn voor een enorme correctie (tientallen procenten) op de bestaande populatie van de aarde.

Kritische balans wereldbevolking

Er zijn uiteenlopende redenen om aan te nemen dat de aarde reeds tegen zijn grenzen aanzit. Het klimaat verandert, waardoor het waterniveau stijgt. Neemt het aantal inwoners per land toe dan neemt ook de kans op oorlogen toe. Bovendien geven afval, voedsel, water, energie, grondstoffen, ziekten in toenemende mate ernstige problemen, waardoor een groot deel van de populatie lijdt. Veel mensen leven in armoede, hebben slechte voeding en weinig schoon water. Het kan aanleiding zijn voor nieuwe onbekende ziekten, waardoor snel veel slachtoffers kunnen vallen. De huidige omstandigheid in de wereld geeft aan dat de aarde overvol is. De denkbeeldige kritische grens is voor veel facetten van het leven binnen onze maatschappij bereikt. Wil de populatie werkelijk verder groeien, dan dienen voorgaande problemen structureel wereldwijd te worden aangepakt. Komt dat niet spoedig van de grond, dan kan de groei binnen enkele decennia stoppen of juist achteruitgaan.