Het gebruik van pictogrammen bij mensen met een beperking

Het gebruik van pictogrammen bij mensen met een beperking Pictogrammen kom je overal tegen. Als je een pictogram ziet, weet je vaak meteen wat er bedoeld wordt. Zo weet je in het verkeer gelijk van de regels te zijn en weet je in een restaurant meteen welk toilet voor vrouwen is bedoeld en welk toilet voor mannen is bedoeld. Voor jou lijkt het waarschijnlijk niet belangrijk om pictogrammen te gebruiken, maar voor veel mensen met een beperking is het gebruik van pictogrammen heel belangrijk.

Wat is een pictogram?

Een pictogram is een tekening, meestal in zwart-wit. Deze tekening probeert je iets te vertellen, hij beeldt iets uit. Pictogrammen kom je in het verkeer veel tegen, maar bijvoorbeeld ook in de bibliotheek en in andere openbare gebouwen.

Goed hulpmiddel

Voor ouders, leraren en begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking en/of autisme is het gebruik van pictogrammen een goed hulpmiddel om iets duidelijk te maken. Dit, omdat mensen met een verstandelijke beperking en/of autisme vaak stoornissen hebben in taal- en conceptverwerving. Ook komen problemen met het auditief kortetermijngeheugen en concentratie vaak voor bij deze mensen. De verwerking van mondelinge aanwijzingen is voor deze mensen daardoor moeilijk en daarom is het gebruik van pictogrammen (of symbolen) een goed hulpmiddel om iets duidelijk te maken.

Waarom is het gebruik van pictogrammen handig?

Pictogrammen kunnen in één oogopslag iets duidelijk maken. Sommige mensen hebben moeite met lezen of kunnen niet lezen, maar door pictogrammen kunnen ze toch zien wat er bedoeld wordt.
Ook kun je pictogrammen verwerken in een stappenplan. Voor mensen met een verstandelijke beperking of autisme is een vaststaande routine erg belangrijk. Met pictogrammen kun je het stappenplan verduidelijken.
Pictogrammen zijn voor iedereen te begrijpen. Als je iets duidelijk wilt maken op een plek waar mensen zijn die wel kunnen lezen en mensen zijn die niet of moeilijk kunnen lezen, is het daarom handig om te kiezen voor het gebruik van pictogrammen.

Pictogrammen om taken aan te geven

Ook kunnen pictogrammen gebruik worden om taken aan te geven. Bij instellingen waar mensen met een verstandelijke beperking wonen of werken, wordt dit vaak gebruikt. Vaak hangt er een bord waar de namen en/of foto’s van alle medewerkers of bewoners op staan en waar dagen en/of tijden op staan. Met magneten of stickers waar pictogrammen op staan, wordt dan duidelijk gemaakt wie welke taak moet verrichten en wanneer dat moet gebeuren. Iedereen kan dit begrijpen en het is in één oogopslag te zien.

De eerst-dan-methode werkt ook erg goed bij het aangeven van taken. Bij de eerst-dan-methode wordt vaak een kaart gemaakt waarop links het woord “eerst” staat geschreven en rechts het woord “dan” staat geschreven. Daaronder kunnen pictogrammen gebruikt worden die activiteiten aangeven. De “dan” activiteit kan een volgende taak zijn, maar het kan ook een beloning zijn. Deze methode werkt vaak erg motiverend.

Keuzeborden

Keuzeborden zijn hulpmiddelen die keuzes bieden uit gewenste activiteiten en beloningen. Ook bij keuzeborden kunnen pictogrammen gebruikt worden. De pictogrammen beelden dan de activiteiten uit. Als de persoon klaar is met een activiteit, kan het pictogram wat bij de activiteit hoort van het keuzebord gehaald worden.
Als je bij een keuzebord ook gebruik maakt van een keuze uit een beloning, kun je de persoon ook een beloning laten kiezen en die op het bord hangen (als pictogram). De beloning zal een extra motivatie zijn om de activiteit uit te voeren, zeker als het om een vervelend klusje gaat. Een beloning kan een bezigheid zijn, bijvoorbeeld televisie kijken, maar het kan ook een voorwerp (cadeautje) of iets lekkers zijn.

Picto agenda

De picto agenda van PictoWorks is een grote, groene agenda die veel mensen met een verstandelijke beperking gebruiken. Omdat dagen, maanden en tijden staan aangegeven met picto's is het ook voor mensen die niet of moeilijk kunnen lezen mogelijk om een agenda bij te houden. Ook bevat de picto agenda stickers die veel verschillende activiteiten en gemoedstoestanden uitbeelden die in de agenda geplakt kunnen worden. Begeleiders op dagbestedingen en woonvoorzieningen gebruiken de picto agenda's vaak om een dagverslagje te schrijven. De agenda dient ook goed als communicatiemiddel tussen begeleiders van verschillende voorzieningen en de ouders van de eigenaar van de agenda.
Welke methode je ook gebruikt, het gebruik van pictogrammen, ook wel picto’s genoemd, kan erg handig zijn voor veel mensen!
© 2011 - 2024 Mirjamsel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Ontwikkeling bij een verstandelijke beperkingOntwikkeling bij een verstandelijke beperkingMensen met een verstandelijke beperking doorlopen net als ieder ander een ontwikkeling. Maar door hun verstandelijke bep…
Autisme en andere stoornissenSoms komen stoornissen naast autisme ook een rol spelen, die lijken op de kenmerken van autisme (differentiaaldiagnose)…
Differentiaaldiagnose: wel autisme, maar geen ...Een diagnose stellen? Dat gaat niet zo maar! Er moet niet alleen gekeken worden naar de aanwezigheid van de criteria van…
Wat is Autisme?Autisme, klassiek autisme, autistische stoornis, de stoornis van Asperger, PDD-NOS, Ass, aan autisme verwante contactsto…

Genânte situaties - hoe red je jezelf eruit?Genânte situaties - hoe red je jezelf eruit?Heb je ooit iets gezegd of gedaan waar je spijt van had? Red je voortaan uit gênante situaties en heb altijd een opmerki…
QR-code, wat moet ik er mee?QR-code, wat moet ik er mee?Steeds vaker zijn de “kunstzinnige” QR codes te zien. Maar voor velen is het nog niet duidelijk waartoe de codes dienen.…
Bronnen en referenties
  • Autisme Wegwijzer - Dion E. Betts en Nancy J. Patrick - ISBN978-90-77671-19-1
Mirjamsel (66 artikelen)
Laatste update: 05-07-2012
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Communicatie
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.