Het nut van ruzie

Bij het woord ruzie denken we in de regel niet aan iets positiefs. Conflicten zijn vervelend, brengen spanning en frustratie mee, en drukken ons met de neus op onze tekortkomingen. Toch kan ruzie maken heel zinvol zijn. In elke relatie komen conflicten voor. Mensen zijn nu eenmaal verschillend. Ondanks al die individuele verschillen moeten mensen overal met elkaar samenwerken of samenleven. Dat vraagt soms heel wat van ons aanpassings- en incasseringsvermogen. Op het moment dat we daarin voor ons gevoel een grens bereiken, ontstaat er een conflict.

Mogelijkheden

Een conflict biedt heel wat mogelijkheden. Mensen worden “wakker” door conflicten, de zintuigen komen op scherp te staan, de energie van de betrokken partijen neemt toe. Het hebben van een conflict werkt activerend. Zodra je door een ander wordt aangesproken op je houding of je gedrag, beginnen je gedachten op volle kracht te draaien. Heeft hij gelijk? Wat deed je ook al weer precies? Was dat echt verkeerd? Al je aandacht wordt gericht op het analyseren van de situatie, jouw eigen rol daarin, en tegelijk probeer je om die stortvloed van gedachten in woorden om te zetten. Je staat dus helemaal “op scherp” en je aandacht is gericht.

Laat jezelf zien!

Maar het conflict is ook een ontmoetingspunt. De ander laat tenslotte iets van zichzelf zien door het conflict te beginnen. Hij laat daarmee zien wat hij belangrijk vindt, wat zijn normen en waarden zijn, waar hij waarde aan hecht. Bovendien laat hij je ook op relationeel gebied iets weten: “Jij bent belangrijk genoeg om mee te ruziën, ik hecht genoeg waarde aan onze relatie of samenwerking om dit te willen uitvechten of oplossen.” Door te reageren op de opening van het conflict doe je hetzelfde: Je laat jezelf zien. Je laat de ander weten hoe je denkt, wat je mening is, waar je voor staat. Maar voordat je dat aan de ander kunt laten weten, moet je daar zelf al een beeld van hebben. Door het conflict leer je dus niet alleen iets over de ander, maar ook over jezelf.

Het hebben van een conflict geeft je de kans om duidelijk zicht te krijgen op belangrijke waarden bij de ander en bij jezelf. Zo kun je ontdekken dat jij en je gesprekspartner van dezelfde normen en waarden uitgaan, maar andere middelen gebruiken om een doel te bereiken. Als je overeenstemmende normen en waarden kunt identificeren, kun je het gesprek ombuigen naar manieren waarop jullie je gezamenlijke doel kunnen bereiken. Zo kun je dichter bij elkaar komen. Zonder meer kan een conflict een openbaring zijn voor jezelf, omdat je ontdekt waar je waarde aan hecht, en hoe dat bij je gesprekspartner is. Daarom is een conflict niet iets om bang voor te zijn, je moet alleen weten hoe je het kunt ombuigen naar een positief gesprek!

Stress

Hoe positief men ook kan staan tegenover conflicten, het blijft een feit dat een conflict gepaard gaat met stress. Als we onder spanning staan, communiceren we vaak minder effectief. Stress bereidt ons voor op vechten of vluchten, niet op
assertief gedrag. Onze beste ideeën voor een goede omgang met anderen vallen ons in als we dagdromen of voordat we in slaap vallen, niet midden in een hoog oplaaiende ruzie. Het is belangrijk om de spanning te leren beheersen zodat die het conflict niet negatief beïnvloedt. Concentreer je even op je ademhaling, probeer de situatie te overzien en denk na voordat je reageert.

Je kunt kiezen voor de “goedkope” oplossing: de tegenaanval, karaktermoord of analyse van het gedrag van de ander. Dat is in veel gevallen het eerste wat in je opkomt en ligt misschien op het puntje van je tong. Je bent dan op een makkelijke manier tijdelijk van de spanning af. Maar het is niet de meest doeltreffende manier. Sta dus heel even stil bij wat je wilt bereiken. Vat kort samen wat je hebt begrepen van de ander: “Dus als ik het goed begrijp dan vind je… en wil je dat ik…” Zo laat je zien dat je open staat voor een opbouwende discussie. De ander moet nu even nagaan of jouw samenvatting klopt, en dat brengt rust in het gesprek.

Kortom, ondanks de negatieve bijklank van het woord, biedt een conflict de kans om dingen op te merken, te bespreken en uit te werken. Conflicten houden mensen in beweging, en dat geeft ruimte voor verandering!